ما به طور پیوسته و به طرق مختلف، حافظه خود را به کار می گیریم. از حافظه خود برای به خاطر آوردن نام دیگران، کارهای روزانه، فهرست خرید و... استفاده می کنیم. از آن برای درس خواندن در مدرسه و به یاد آوردن مسایل مهم در محل کار نیز بهره می بریم. چگونه می توانیم حافظه خود را تقویت کنیم؟ برای این منظور، روش های مختلفی وجود دارد:
یادداشت برداشتن و به همراه داشتن یک دفترچه، ابزاری است که به حافظه کمک فراوانی می کند. وقتی یادداشت برمی دارید، کاغذ خود را تا کنید تا ستونی در سمت چپ آن ایجاد شود. در سمت چپ، فقط یکی دو کلمه بنویسید که موضوع را شرح دهد و در سمت راست جزییات بیشتر را اضافه کنید. این روش به شما اجازه می دهد که بعداً اطلاعات خاص را پیدا کنید و می توانید با این روش حافظه خود را امتحان کنید.
دفترچه یادداشت، گزارشی است از زندگی شما، چیزهایی که یاد گرفته اید، افرادی را که ملاقات کرده اید، توانایی شما در دستیابی به هدف، و هر آنچه که برای شما اهمیت داشته است. در پایان روز، مرور ساده آن ها و نوشتن هر چیزی، به یادآوری شما کمک خواهد کرد.
در بعضی موقعیت های مربوط به حافظه و یادگیری، تکرار و تجسم کردن بسیار سودمند خواهد بود. هر چه بیشتر کاری را انجام دهیم یا چیزی را به صورت شفاهی تکرار کنیم، بهتر آن را به یاد خواهیم آورد. به همین دلیل است که آگهی های بازرگانی آنقدر تکرار می شوند. شما می توانید تقریباً هر مهارتی را تکرار کرده یا هر گونه اطلاعاتی را مکرراً به صورت شفاهی بیان کنید. روش تجسم به شما کمک می کند تا اوج عملکرد خود را به خاطر بیاورید.
ارتباط، تکنیک دیگری برای حافظه است. ما به آسانی اطلاعات را به یاد می آوریم اگر بتوانیم آن را به موضوع دیگری که در ذهن داریم ربط دهیم. مثلاً اگر نام یک دوست جدید را به نام شخص دیگری که در یاد داریم ارتباط دهیم، ممکن است به یاد آوردن آن آسان تر شود. ما می توانیم این ارتباطات را آگاهانه انتخاب کنیم تا آن ها را بهتر به یاد بیاوریم. این ارتباطات همیشه منطقی نیستند. در جلسه اول یک کلاس درس از دانش آموزان خواسته شد که خودشان را معرفی کرده و همچنین از یک سبزی که نام آن با همان حرف آغاز می شود نام ببرند. به خاطر سپردن نام دانش آموزان بسیار آسان است زیرا برای این منظور باید اول به نام سبزی مورد نظر فکر می کردند، بعد با استفاده از حرف اول آن، نام شخص را به یاد می آورند. ارتباطات غیر عادی و حوادث عجیب، به دلیل تفاوتی که دارند روش های آسان تری برای یادآوری هستند.
دسته بندی، تکنیکی است که از آن می توانید برای به یاد آوردن مجموعه ای از چیزها استفاده کنید. مثلاً اگر بخواهید نام تمامی استان ها را به خاطر بسپارید، باید اول بدانید که مثلاً چهار استان هستند که نام آنها با حرف الف آغاز می شود، دو استان با حرف ب، ... تا بتوانید آن ها را منطقی تر به یاد بیاورید. از این روش همچنین می توانید برای به خاطر سپردن چیزهای مختلف مانند اصطلاحات پزشکی، شعر، و هر آنچه که امروز به آن نیاز دارید استفاده کنید.
این تکنیک ها به شما کمک خواهند کرد که تحت بسیاری از شرایط، حافظه خود را تقویت کنید. وقتی می خواهید اطلاعاتی را در ذهن خود حفظ کنید، هنگام دریافت آن مکث کنید. از تکنیک مرور و تکرار به سود خود بهره بگیرید. یادداشت بردارید. برنامه های خود را ساده تر کرده و بی نظمی را کنار بگذارید. از روش ارتباط برای ربط دادن اطلاعات به چیز هایی که در خاطرتان می ماند استفاده کنید.
درونگرا بودن به خودی خود منفی نیست، اما اگر درونگرایی، شما را از انجام کارها منع میکند یا در کار و زندگی شخصیتان مشکلی ایجاد میکند، باید تغییری در نحوه رفتارتان ایجاد کنید و اگر غیر از این باشد، شما میتوانید یک درونگرا باقی بمانید.
نویسنده کتاب درونگرایان، ۹ نکته را برمیشمارد که فرد درونگرا طی یک روز باید انجام دهد تا از موقعیت منفی کنونیاش بیرون آید و شرایط مثبتی را برای خود فراهم آورد.
اگر شما یک فرد درونگرا هستید، مطالب زیر را حتماً بخوانید:
۱) برای نوع شخصیتتان حق مشروعیت قایل شوید، زیرا دو نوع شخصیت وجود دارد: برونگرا و درونگرا.
۲) وقتی مردم از درونگرایان به عنوان افرادی عصبی یاد میکنند، آنها را از اشتباهشان مطلع سازید. درونگرایان عصبی نیستند، آنها تودار هستند!
۳) وقتی مردم افراد درونگرا را مستعد بیماری روانی میدانند، آنها را مطلع کنید و تاکید کنید که درونگرایان بیشتر از دیگران مستعد حالات روانی نیستند. دقت کنید وقتی یک فرد برونگرا استرس دارد پرخوری میکند، سیگار میکشد و بسیار خشن میشود، اما وقتی درونگراها استرس دارند، منزوی میشوند. این باعث روانی شدنشان نمیشود.تنها تفاوت ویژگی های شخصیتی است.
۴) وقتی مردم ادعا میکنند که درونگراها ضداجتماعیند، به آنها یادآوری کنید که اگر دیگران آن ها را مورد استقبال قرار دهند رفتارشان دوستانه و با محبت است.
۶) سعی کنید مهارت خوب گوش کردن را کسب کنید. شنونده خوب، ارزش بسیاری در خیلی از حیطهها از جمله کار و صنعت دارد.
۷) برای زمانی که ترجیح میدهید تنها باشید، عذرخواهی نکنید. تنها برای کسانی که اهمیت دارد توضیح دهید که درونگرایان برای سلامت احساسات و روانشان نیاز دارند که حداقل نیمی از اوقات را تنها باشند. اگر لازم بود بگویید که درونگرایی نوعی شناخته شده از انواع شخصیتهاست.
۸) درونگرایان شکست خورده نیستند! به خود افتخار کنید که در میان جمعی از درونگرایان بزرگ گذشته و حال قرار دارید. افرادی چون آلبرت انیشتین و ... !
۹) از کودکانی که در حضور شما به خاطر درونگرا بودن مورد تمسخر یا سوء برداشت قرار میگیرند، دفاع کنید. این به راستی یکی از راههای بسیار خوبی است که به آرامش خودتان و کودک درونتان کمک خواهد کرد.
تغییرات فیزیکی که در طول بلوغ صورت می گیرد موجب تغییرات احساسی و اجتماعی بسیاری نیز می شود. اول اینکه، فرآیند بلوغ جسمی مستقیماً بر بدن و مغز تاثیر می گذارد تا نیازها، علایق، و حال و هوای کودکانه را تغییر دهد. سپس، وقتی ظاهر و عملکرد کودکان شروع به تغییر می کند، یکسری تاثیرات اجتماعی نیز تغییرات اجتماعی و احساسی آنها را تسریع می کند.
کودکان با مشاهده تغییراتی که در بدنشان اتفاق می افتد ، تجربیات اجتماعی ناشناخته ای هم تجربه می کنند. وقتی تغییرات جسمی مورد توجه دیگران قرار می گیرد ، رفتار و برخوردهایی متفاوت از طرف دیگران را تجربه می کنند. بعنوان مثال، نوجوانانی که سریع تر بالغ می شوند، محبوبیت بیشتری پیدا می کنند درحالیکه همسالان آنها که بلوغ کندتری دارند، محبوبیتشان کاهش پیدا می کند. همینطور متوجه می شوند که سایرین برخلاف همیشه به طور ناگهانی توجه بیشتری به ظاهر آنها می کنند.
کمبود خواب
دمدمی مزاج شدن نوجوانان می تواند تحت تاثیر کمبود خواب آنها باشد. دلایل جسمی و اجتماعی زیادی برای این کمبود خواب که در دوران بلوغ ایجاد می شود وجود دارد. اول اینکه، چرخه خواب-بیدار بدن به ریتم شبانه روزی بستگی دارد که در مقابل تحت تاثیر هورمون هاست. در دوران بلوغ، یک تغییر طبیعی در ریتم شبانه روزی نوجوان ایجاد می شود که باعث می شود شب ها هوشیارتر از سابق باشد. متاسفانه، نوجوانان در این دوران مجبورند همچنان برای رفتن به مدرسه زود بیدار شوند و در نتیجه ، دچار کمبود خواب می شود. همین مسئله باعث می شود در روزهای تعطیل تمایل زیادی برای خوابیدن داشته باشند. این کمبود خواب می تواند بر قدرت تمرکز آنها تاثیر منفی بگذارد و حساسیت آنها را هم بیشتر کند و همین مسئله موجب می شود که نتوانند کارهایی که یک زمانی انجام آن برایشان ساده بود را به خوبی انجام دهند. این چالش جدید موجب افزایش خستگی و دمدمی مزاجی آنها می شود.
مغز نوجوانان هنوز در حال بالغ شدن است
عامل دیگر که دمدمی مزاجی نوجوانان را پیچیده تر می کند این است که مغز آنها هنوز از نظر فیزیکی در حال رشد است: مغز کودکان تا اوایل بیست سالگی هنوز به طور کامل رشد نکرده است. این مغز ناقص مسئول عدم بلوغ احساسی و شناختی است که موجب خسته شدن والدین از دست فرزندانشان می شود.
عدم بلوغ شناختی به مهارت های در حال رشد نوجوانان برمی گردد که هنوز به اندازه بزرگسالان قابل اعتماد و ماهر نیست. کسانیکه از نظر شناخت بالغ نیستند نمی توانند قضاوت درستی داشته باشند. تفکر نابالغ موجب دشواری در تصمیم گیری ها و فکر کردن درمورد عواقب کارهایشان در نوجوانان می شود. درنتیجه، نوجوانان معمولاً ناگهانی عمل می کنند و گاهی خودخواه می شوند.
رشد فیزیکی ناقص مغز همچنین تا حد زیادی مسئول عدم بلوغ احساسی نوجوانان است. نوجوانان خیلی بیشتر از افراد بزرگسال در تعدیل احساسات خود مشکل دارند. تعدیل احساس توانایی بسیار مهمی است چون به افراد این قدرت را می دهد که هوشیارانه (و با محدودیت) شدت احساساتی مثل عصبانیت، لذت یا ترس خود را تنظیم کنند. این کنترل کردن به آنها کمک می کند پستی و بلندی های احساسات خود را محدود کنند.
والدین باید از ساختار ناقص مغز، تغییرات خواب و تغییرات هورمونی، و عدم بلوغ احساسی و شناختی فرزندانشان آگاه باشند تا بتوانند رفتار آنها را به درستی قضاوت کنند. در نوجوانی، فرزندان دمدمی مزاج می شوند و تصمیمات بدی می گیرند، این از سر بدخواهی و لجبازی نیست. دلیل آن این است که نمی توانند در این دوران طور دیگری باشند. والدین باید علیرغم مقاومت فرزندانشان راهنمایی های مناسب و عاقلانه دراختیار آنها بگذارند و برای عملکردهای آنها محدودیت تعیین کنند. بااینکار والدین امنیت و آزادی لازم برای فرزندانشان را فراهم کرده و به رشد و بلوغ آنها کمک می کنند. کودکان برای ابراز فردیت خود و تمرین تصمیم گیری مستقل نیاز به فضا دارند و برای پیشرفتشان باید درمقابل عواقب تصمیم هایشان از آنها محافظت شود.
ترسیم شاکله روابط میان زنان و مردان از مباحث پر جنجال اجتماعی است که همواره دو مدافع سر سخت را در دو قطب نگرش یعنی روابط آزاد و روابط محصور به خود اختصاص داده است . این مباحث در نهج البلاغه تحت دو موضوع ارتباطات و رفتار صحیح اجتماعی آمده است .
1ـ ارتباطات
بسیاری از مشکلات جاری روابط انسانی جامعه ما به سبب سوء برداشت از لفظ غیرت است .
غیرت در کتب لغت به معنای حمیت یا برانگیختن احساسات ذکر شده است . در منابع دینی از آن به عنوان صفت برجسته مومنین ، نام برده شده است . در روایات آن چنان که تکبر در مقابل نامحرمان را برای زنان مجاز شمرده ، غیرت را نیز برای مردان جایز می شمارند ، اما مفهوم غیرت و حیطه عملکرد آن جزء مواردی است که باید به مردان مسلمان آموزش داده شود ، زیرا اعمال غیرت در غیر جایگاه آن ،عوارض سوئی به همراه دارد که می تواند فرهنگ سالم را به فرهنگی مخرب بدل نماید.
قلب لبیب ( لقبی که حضرت امیر در خطبه 55 خود را با آن معرفی نموده اند ) غیرت شخصی را که سبب خشک اندیشی و شکاکی می شود ، یکی از علت های اصلی رشد فساد در زنان می داند . مفهوم غیرت در مفاهیم دینی ، در حقیقت به معنای ایجاد فضای مناسب برای فعالیت زنان است .
فرد غیور خود را به زحمت می اندازد تا زنان در آسایش و آرامش محیطی به سر برند و از امنیت لازم برخوردار شوند .
خداوند غیور است و غیرت را دوست دارد و یکی از صفات مهم اولیای خود را غیرت قرار داده ، لذا غیرت ، حرکتی است در جهت گسترش امنیت عمومی و آسایش و فعالیت زنان ، نه محدودیت غیر منطقی آنان به کار می رود.
حضرت امیر در نهج البلاغه نامه 31 فراز 63 می فرمایند : " از اعمال غیرت در غیر محل خود بپرهیز ، زیرا این امر سبب می شود که زن سالم به سوی نادرستی و زن متعادل به سوی بد دلی کشانده شود .
2ـ شیوه های رفتاری
بسیاری از اندیشمندان فرهنگی در تقسیم سهم زن ومرد برای توسعه فرهنگ عفاف توجه کافی به نقش مردان در تثبیت فرهنگ عفاف نداشته و فکر می کنند که حجاب و حفظ فرهنگ عفاف ، امری مختص زنان است ، در حالی که چنین نیست . بنابه سخنان مولا ، طراحی رفتاری متوازن ، دو اصل را ایجاب می نماید :
حضرت علی (ع) در نامه 31 فراز 62 می فرمایند : " به وسیله خودداری های خود ( مراعات خود ) چشم های آنان را بپوشان ، همانا این تقوای رفتاری در پایداری عفت آنان بهتر است .
امیر کلام ، توسعه فرهنگ عفاف را نه تنها مسئولیتی دو جانبه ( از سوی مردان و زنان ) می دانند ، بلکه مسئولیت مردان را در ایجاد محیط مناسب روانی و ایجاد آمادگی بهتر برای مراعات زنان مهم تر دانسته و این امر را مقدمه تقوای رفتاری زنان و تداوم آن می دانند ؛ لذا به تقوی ومتانت رفتاری مردان در مقابل زنان امر می نمایند .
ـ توازن رفتار :
احترام به زنان به عنوان اصلی اساسی در سیره اهل بیت (ع) ، همیشه مطرح بوده است ، همان گونه که آیات کریمه الهی همواره شیوه برخورد صحیح با زنان را مورد تاکید قرار داده است و بر عبارت " عاشروهن بالمعروف " بسیار اصرار ورزیده است .
تاکید اهل بیت (ع) در احترام به زنان تا آنجا پیش می رود که یکی از خصوصیات اصلی کرامت و منزلت باطنی هر فرد را میزان احترامی می دانند که به زنان وامی گذارد و اهانت به آنان را عارضه ای از دنائت و پستی نفس مرد برمی شمارند .
اما از طرف دیگر ، اعمال تکریم و احترام عملی نباید از رویه معمول ، خارج گردد و شبهات مختلف را دامن زند . علی (ع) در ضرورت اتخاذ توازن و تعادلی مناسب ( اعتدال و عدم افراط و تفریط ) در احترام به زنان در نامه 31 فراز 63 می فرمایند : " ولا تعد بکرامتها نفسها . در بزرگداشت به زنان تعادل را رعایت نما . "
با این زاویه دید می توان یقین داشت که زنانی که در خانواده از عزت و احترام کافی برخوردارند نیازی به خود نمایی و خود فروشی در روابط اجتماعی ندارند و حد و حدود خود را در آن زمینه می دانند .
با این بحث مختصر چنین به نظر می آید که روابط سالم و ارتباطی شکوفا و سازنده در گرو روشن بینی و عقلانیت هر دو جنس است و نمی توان تنها از یک سو و یک جانبه به مسئله نگاه کرد .
میکروبزدایی از خانه در 10 حرکت
برای از بین بردن آلودگیهای خانگی از کجا شروع کنیم؟
همه دوست دارند خانهشان تمیز و پاکیزه باشد. زندگی در خانهای بدون آلودگی به حفظ سلامت افراد خانواده کمک میکند. برای آنکه خانهای پاکیزه داشته باشید کافی است به چند راه حل ساده عمل کنید.
پاکیزگی نیز مانند هر کار دیگری قوانین خاص خود را دارد که در صورت رعایت آنها به راحتی از پس کارها برآمده و برای همیشه خانهای پاک و پاکیزه خواهید داشت.
برای آشنایی با این قوانین مفید و کاربردی با ما همراه شوید.
لکهها را در اولین فرصت پاک کنید
برای پاک کردن لکهها امروز بهتر از فرداست. لکهها وقتی تازه هستند، خیلی راحتتر پاک میشوند. پس در صورتی که روی رومیزی یا فرش یا دیوار لکه ای افتاده است سعی کنید فورا آن را پاک کنید. اگر تا فردا صبر کنید نه تنها باید ماده شوینده بیشتری مصرف کنید، بلکه به دلیل خشک شدن لکه، کار شما هم سختتر خواهد شد و احتمال پاک شدن آن هم کمتر میشود.
در این میان تنها یک استثنا وجود دارد و آن هم لک گل و لای است. برای پاک کردن این لک بهتر است اجازه بدهید ابتدا لکه خشک شود و بعد آن را به کمک جارو برقی پاک کنید.
سطوح را از بالا به پایین پاک کنید
همیشه سطوح را از بالا به پایین تمیز کنید. برای شستن دیوارها ، قفسهها ، پنجرهها و آینهها بهترین کار ، تمیز کردن از بالا به پایین ست. در این حالت کثیفی از سمت بالا به سمت پایین میآید و شما به ترتیب آن را پاک خواهید کرد، اما اگر ابتدا پایین را تمیز کنید و سپس به سمت بالا بروید، احتمال دارد کثیفی از بالا به سمت قسمتهای پاک شده سرازیر گردد و سطوح دوباره آلوده شوند. در ضمن فراموش نکنید قبل از آغاز کار، حتما گرد و خاک یا تارهای بسته شده ی کنار قفسهها یا دیوارها را پاک کنید و کاملا گرد و خاک را بگیرید.
ابتدا از دستمال خشک و سپس از دستمال مرطوب استفاده کنید
قبل از پاک کردن، بهترین کار این است که ابتدا با کمک یک دستمال خشک، گرد و غبار را بگیرید. سپس با کمک یک دستمال مرطوب، لکه ها و آلودگیهایی که با دستمال خشک پاک نمیشوند را تمیز کنید.
شوینده مناسب به کار ببرید
سعی کنید در درجه اول از مواد شوینده ملایم و دستمالهای نرم برای شستشو کمک بگیرید و تنها در صورت لزوم به سراغ دستمالهای زبر و شویندهها و سفیدکنندههای قوی بروید، چون شویندههای قوی به وسایل شما و از همه مهمتر، به پوست و ریههای شما آسیب می رسانند.
وقت کافی صرف کنید
برخی از مواد شوینده احتیاج به زمان دارند تا بتوانند کثیفی را کاملا پاک کنند. پس به آنها زمان لازم را بدهید و در این مدت برای خود کار دیگری پیدا کنید. در این صورت به جای استفاده از اسفنجهای زبر و سیم ظرفشویی و صرف انرژی بیشتر تنها کافی است پس از رعایت زمان لازم یک اسفنج یا دستمال نرم روی سطح بکشید.
فراموش نکنید که عکس این موضوع هم صادق است و برخی مواد شوینده را باید بلافاصله پس از استفاده و قبل از خشک شدن آنها از روی سطح پاک کنید تا سبب چرک شدن سطح نشود.
اول همه وسایل مورد نیاز را فراهم کنید
قبل از آغاز کار بهتر است تمام وسایل مورد نیاز خود را آورده و در دسترس بگذارید تا مجبور نباشید مدام برای آوردن وسیله ی مورد نیاز، کار خود را تعطیل کنید. چهار پایه، جارو برقی، دستمال خشک و تمیز، سطل آب و دستمال مرطوب و مواد شوینده از جمله وسایل ضروری برای شستشو هستند.
اگر شک دارید، اول امتحان کنید
قبل از استفاده از ماده شوینده روی کل سطح ، ابتدا آن را روی قسمت کوچکی که در دید نیست امتحان کنید. این موضوع در رابطه با پاک کردن وسایل و اشیای جدیدی که شما از ثبات رنگ آنها مطمئن نیستید هم صادق است.
از پاک کردن وسایل خرابشدنی صرفنظر کنید
استفاده از آب و مواد شوینده میتواند سبب خرابی برخی وسایل شود، پس قبل از آغاز شستشو به نوع وسیله دقت کنید. برای پاک کردن صفحه مانیتور، عکسها یا صنایع دستی گاهی استفاده از یک دستمال نیمهمرطوب، کافی است. استفاده از مواد شوینده با دستمال مرطوب میتواند به آنها آسیب برساند.
قبل از کار با شویندهها، دستورالعمل روی آنها را بخوانید
شاید شما از نحوه کار با یک نوع شوینده یا نحوه شستشوی اشیا و وسایل داخل خانه اطلاع کامل داشته باشید، اما با این حال به شما توصیه میکنیم قبل از کار با یک نوع ماده شوینده، حتما دستورالعمل درج شده روی آن را بخوانید و سپس از آن استفاده کنید.
در ضمن حتما به برچسب اشیا و لباسها هم قبل از شستشو دقت کنید تا مطمئن شوید قابل شستشو هستند یا نه و بدانید که نحوه پاک کردن آنها چگونه است.
مراقب سلامتی خود باشید
مواد شوینده حاوی مواد شیمیایی هستند که میتوانند به چشمها ، ریه ها و پوست شما آسیب برسانند. هنگام کار با شویندهها فراموش نکنید حتما از دستکش و در صورت لزوم از ماسک و عینک محافظ استفاده کنید. پنجرهها را باز بگذارید تا هوای آزاد در محل جریان پیدا کند و تهویه مناسب وجود داشته باشد.
مواد شوینده گوناگون را با هم مخلوط نکنید (مثل وایتکس و جوهر نمک)، زیرا ترکیبات گازی سمی ایجاد خواهند کرد که به ریه شما آسیب میرساند و موجب بروز مسمومیتهای شدید می شود.
حافظ، از افتخارات شعر و ادب و جامعه پارسی و ایرانی است . به مناسبت بزرگداشت روز حافظ ( 20 مهر)، این شعر زیبا را به شما تقدیم می کنیم .
دل میرود ز دستم صاحب دلان خدا را |
دردا که راز پنهان خواهد شد آشکارا |
کشتی شکستگانیم ای باد شرطه برخیز |
باشد که بازبینیم دیدار آشنا را |
ده روزه مهر گردون افسانه است و افسون |
نیکی به جای یاران فرصت شمار یارا |
ای صاحب کرامت شکرانه سلامت |
روزی تفقدی کن درویش بینوا را |
آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است |
با دوستان مروت با دشمنان مدارا |
در کوی نیک نامی ما را گذر ندادند |
گر تو نمیپسندی تغییر کن قضا را |
هنگام تنگدستی در عیش کوش و مستی |
کاین کیمیای هستی قارون کند گدا را |
سرکش مشو که چون شمع از غیرتت بسوزد |
دلبر که در کف او موم است سنگ خارا |
آیینه سکندر جام می است بنگر |
تا بر تو عرضه دارد احوال ملک دارا |
خوبان پارسی گو بخشندگان عمرند |
ساقی بده بشارت رندان پارسا را |
حافظ به خود نپوشید این خرقه می آلود |
ای شیخ پاکدامن معذور دار ما را |
چند راه حل ساده برای آدم شدن
پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) بزرگ مربی بشریت هستند. ایشان از ابزارهای تربیتی خاصی برای تربیت مسلمین بهره می بردند که توجه به آن ها در سیره عملی حضرت رسول (صلی الله علیه واله وسلم) سبب می شود جامعه امروز مسلمین بیش از پیش در جهت تربیتی الهی به پیش رود.
ابزارهای تربیتی پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم)
از جمله مسائل اساسی در تربیت آن است که انسان خود در صدد کشف خطاهای خود برآید و آن ها را اصلاح نماید. به عبارت دیگر یک مربی درونی پیدا کند نه آنکه همواره لازم باشد کسی از بیرون برو امر و نهی نماید! رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) با توصیه به مراقبت از نفس و محاسبه امور قبل از حسابرسی قیامت مسلمانان را تشویق می نمودند که از کارهای ناشایست حذر کرده و به امور نیکو روی آورند.یکی دیگر از ابزارهای تربیتی کنترل نفسانی و ایجاد تحول در درون است. پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) با آموزش روش های کاربردی و عملی مسلمانان را در جهت حاکمیت بر امیال نفسانی خویش یاری می دادند کنترل غضب با وضو، از جمله امور نفسانی غضب است. غضب نوعی انرژی در وجود آدمی تولید می کند که اگر به صورت ناصحیحی حبس گردد و یا تخلیه شود موجبات پشیمانی را فراهم می آورد. و سبب می شود اعمال ناشایست و کورکورانه ای از فرد سر زند. از این رو از جمله توصیه های عملی پیامبر به کنترل غضب آن بود که می فرمودند: هر گاه یکی از شما خشمگین گردید اگر ایستاده است بنشیند و اگر خشمش بر طرف نشد بر روی زمین بخوابد.1 و یا در حدیث دیگری فرمودند: هر گاه یکی از شما غضبناک گردید وضو بگیرد.
کنترل شهوت با روزه
از دیگر امور نفسانی فشار غریزه جنسی است. پیامبر (صلی الله علیه واله و سلم) برای کنترل این غریزه نیرومند توصیه به ازدواج می نمودند و آن را از محبوب ترین سنت های خویش می شمردند. در مواردی که به دلیل فقر مالی یا علل دیگر امکان ازدواج فراهم نبود توصیه پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) به جوانان آن بود که روزه بگیرند. روزه سبب می شود روزه دار از نزدیکی به کارها حرام خودداری نماید بعلاوه کم خوردن غذا که عامل ایجاد انرژی و قوی شدن بعد جسمانی و در نتیجه شهوات است با روزه گیری محقق می گردد. 2تکرار خوبی ها، ابزار تربیتی مفید
از دیگر ابزارهای تربیتی پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) آن بود که به تکرار اعمال و رفتار نیکو توصیه می فرمودند. زیرا در اثر تکرار ملکه ی خوبی ها در وجود آدمی رشد کرده و سبب می شود انجام آن آسان گردد و روح را صیقلی دهد. از همین قبیل است که در شبانه روز نماز را 5 مرتبه تکرار می کنیم. 3
رسم شکل در تربیت!
گاهی مربی برای توضیح مفهومی که اراده القای آن را دارد از رسم شکل استفاده می کند. زیرا سبب می شود ذهن مخاطب با آن آشنایی بیشتر یافته و مفاهیم انتزاعی را به طور ملموسی درک نماید. پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) در مناسب های بسیاری از این شیوه بهره می گرفتند. نقل است که روزی پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) خط مستقیمی کشیدند و سپس مربعی در پیرامون آن رسم کردند. سپس خطی در خارج از مربع و خطوط کوتاهی در داخل آن ترسیم نمودند و به یاران فرمودند: آیا می دانید هر یک از این خطوط نشانه چیست؟ اصحاب گفتند: خدا و رسول او داناترند. آن گاه پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) فرمودند: این خط میانی انسان است و خطوط کوتاهی که در اطراف اویند تیرهای حوادثند که از هر سو او را نشانه گرفته اند و اگر یکی از آن ها به او اصابت نکند دیگری به او اصابت خواهد کرد و این مربع مرگ است که انسان را احاطه کرده و خط خارج از آن آرزوها دورو دراز آدمی است:
همچنین نقل است وقتی پیامبر(صلی الله علیه واله وسلم) خواستند آیه 153 سوره انعام را برای یارانشان توضیح دهند که می فرماید: و ان هذا صراطی مستقیما فاتبعوه و لا تتبعوا السبل فتفرق بکم عن سبیله؛ (و این راه مستقیم من است، از آن پیروی کنید و از راه های دیگری که شما را از راه منحرف می سازند پیروی نکنید)، ابتدا با دست مبارک خویش خطی راست را ترسیم کردند و فرمودند: این خط مستقیم راه خداست پس از آن خط هایی از راست و چپ کشیدند و فرمودند: بر سر هر یک از این راه ها شیطانی کمین کرده است و مردم را به سوی آن می خواند و سپس آیه را تلاوت کردند.
و بدین ترتیب مفاهیم انتزاعی و ذهنی را به طور ملموس آموزش می دادند تا مسلمانان بتوانند به آسانی درک کنند تا زمینه ساز عمل در آن ها گردد.4
نتیجه گیری
روش ها و ابزارهای تربیتی پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) از ویژگی سادگی، عملی بودن و کاربردی بودن و در دسترس همگانی بودن برخوردار بودند. ضمن آنکه در نهایت مسلمانان را از درون متحول کرده و به سوی خدا آن ها را سوق می داد و آخرت طلبی را در وجودشان شعله ور می ساخت.