کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health
کلینیک جامع آموزش پزشکی

کلینیک جامع آموزش پزشکی

همچنین می توانید کانال ما در تلگرام را دنبال کنید با عنوان: نکات مهم سلامتی t.me/public_health

کم آبی بدن و کاهش اشتها در کودکان

الف – کم آبی در اسهال

بدن، جهت تأمین نیازهای خود به مواد معدنی، حفظ ثبات شیمیایی و دفع مواد زائد، به مقادیر کافی آب نیاز دارد. اگر کودک به دلایل مختلف مثل اسهال ، استفراغ یا تب ، آب بدنش را از دست بدهد و این مقدار توسط مایعات کافی جبران نشود، کم آبی اتفاق می افتد. در اسهال از آنجایی که حرکت روده سریع می شود و روده فرصت کافی برای جذب آب ندارد ، کم آبی خیلی سریع اتفاق افتاده و پیشرفت می کند. بنابراین اسهال ، به خصوص اگر همراه با استفراغ باشد، در کودکان می تواند بسیارخطرناک باشد. در صورتی که تب نیز به مجموعه علائم فوق اضافه شود ، به خاطر از دست دادن آب از طریق تعریق ، کم آبی خیلی سریع تر و بیشتر پیشرفت می کند. ثبات شیمیایی بدن به هم ریخته ، مواد مغذی ضروری از بدن دفع می شوند و حجم خون در گردش تا حد خطرناکی پایین می آید. کم آبی مشکل جدی و خطرناکی است و باید فوراً درمان شود. اگر کم آبی ، شدید و پیشرفته باشد ممکن است باعث آسیب مغزی و حتی مرگ شود.

علائم احتمالی :

- خشکی دهان ولبها،

- بی حالی،

- ملاجهای فرو رفته،

- ادرار غلیظ ( ادرار زرد رنگ تیره ) یا خشک ماندن پوشک ( عدم وجود ادرار).

نخستین اقداماتی که می توانید انجام دهید:

1- اگر کودک مبتلا به اسهال یا استفراغ است ، درجه حرارت او را اندازه بگیرید . در صورت تب بالای 38 درجه  سانتی گراد ، سعی کنید تب او را با کمک یک اسفنج مرطوب و  استفاده از شربت استامینوفن پایین بیاورید.

2- اگر کودک شما با استفاده از بطری ، شیر می خورد به او مقداری آب جوشیده خنک بدهید. اگر کودک با شیر مادر تغذیه می شود، شیردهی را ادامه دهید. در صورتی که اسهال یا استفراغ پس از شش ساعت متوقف نشد به پزشک اطلاع دهید.

3- کودک را تشویق کنید تا مایعات بنوشد. از دادن شیر یا آب میوه رقیق نشده به کودک خودداری کنید.

4- پودرORS را مطابق دستورالعمل نوشته شده بر روی بسته بندی درست کرده و به کودک بدهید. این محلول حاوی قند و نمک و مقداری املا ح لازم برای بدن است که درطی اسهال از بدن دفع می شود.

5- هرگز به کودک خود داروی ضد اسهال یا ضد استفراغ ندهید مگر طبق دستور پزشک.

6- اگر اسهال کودک بیشتر از شش ساعت طول کشید یا همراه با سایر علائم بیماری مانند تب یا استفراغ بود با پزشک خود تماس بگیرید.

اقداماتی که پزشک انجام می دهد :

- پزشک شما احتمالاً مصرف ORS را به منظور جایگزین کردن مایعات و املاح از دست رفته توصیه می کند. در مواردی که کم آبی کودک شدید است ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شده و آب واملاح را از طریق داخل وریدی دریافت دارد.

- در موارد نادری که اسهال کودک به دلیل عدم تحمل قند شیر( لاکتوز) است پزشک ممکن است شیرخشک فاقد قند برای کودک تجویز کند.

اقداماتی که شما می توانید برای کمک به کودک انجام دهید:

- ادرار کودک را بررسی کنید. رنگ روشن و شفاف ادرار و ادرار کردن به طور مرتب نشان می دهد که سطح مایعات بدن کودک به حد طبیعی برگشته است.

- بعد از برطرف شدن بیماری ، به تدریج غذاهای حاوی شیر را مجدداً برای کودک شروع کنید. اگر کودک از شیر خشک استفاده می کند، می توانید شیر را  تا سه برابر رقیق تراز معمول درست کنید و سپس ظرف دو تا سه روز بعد میزان آب داخل شیر را به حد طبیعی برسانید.

- اگر کودک را از شیر گرفته اید  و غذاهای جامد به او می دهید، به خاطر داشته باشید که حتماً مایعات کافی به وی بدهید.

ب- کاهش اشتها

کودک بیمار تقریباً همیشه از خوردن غذا اجتناب می کند. کاهش اشتها یک علامت عمومی در اغلب بیماری هاست و در بسیاری موارد همراه تب دیده می شود. همچنین این مشکل در بیماری هایی مثل التهاب معده و روده و گلو درد نیز دیده می شود. مشکلات خفیف مثل بیماری حرکت ( یا مسافرت ) اغلب سبب کاهش اشتهای کودک می شود ، اما این مشکل گذرا و موقتی است. اگر کودک به علت خستگی یا خوردن یک میان وعده مفصل ، یک وعده غذای خود را نخورد ، نباید نگران کاهش اشتهای وی باشید چون دراین شرایط این مسئله طبیعی است و در وعده غذایی بعدی احتمالاً جبران می شود.

اگر کودک برای 24 ساعت از خوردن غذا اجتناب کند و هیچ دلیل مشخصی برای کاهش اشتهای وی پیدا نشود ممکن است مشکلی جدی وجود داشته باشد.

نخستین اقداماتی که می توانید انجام دهید :

1- اگر کودک برای یک روز کامل از خوردن غذا اجتناب کرده اما مقدار زیادی مایعات نوشیده ، نخست درجه حرارت وی را اندازه بگیرید . سپس به کمک دسته قاشق زبان وی را به آرامی پایین بیاورید و از او بخواهید بگوید " آآ..." به این ترتیب می توانید لوزه های وی را معاینه کنید . در صورت وجود التهاب و بزرگی لوزه ها ، بلع دشوار و دردناک شده و کودک ازخوردن اجتناب می کند.

2- ممکن است کودک مبتلا به گوش درد باشد. یک عفونت گوشی مانند اوتیت میانی ( عفونت گوش میانی ) به اندازه کافی برای کاهش اشتهای کودک دردناک است.

3- به وسیله معاینه قسمت تحتانی و راست شکم می توان به وجود آپاندیسیت شک کرد . برای این کار کودک را بخوابانید و قسمت تحتانی و راست شکم ، کمی پایین تراز ناف را به آرامی فشار دهید. وجود درد درفشار ملایم شکم وایجاد یک درد تیز هنگام برداشتن ناگهانی دست ، می تواند نشانه های آپاندیسیت باشد.

4- از کودک بپرسید که آیا هنگام ادرار کردن دچار درد می شود؟ این علامت می تواند نشانه یک عفونت در دستگاه ادراری باشد.

5- اگر درجه حرارت کودک طبیعی است و هیچ نشانه ای از بیماری های ذکرشده در وی دیده نمی شود ولی کودک همچنان از خوردن غذا خودداری می کند، به او مقدار زیادی مایعات بدهید.

چنانچه بی اشتهایی حتی بدون هیچ علامتی برای 24 ساعت ادامه پیدا کرد، با پزشک خود مشورت کنید.

اقداماتی که پزشک انجام می دهد :

- پزشک نخست کودک را معاینه می کند تا از وجود هر علتی که سبب بی اشتهایی کودک شده آگاه شود . اگر هیچ علامتی پیدا نشد احتمالاً کودک را تحت نظر گرفته ، توصیه های لازم را به شما می کند.

گوش درد

گوش درد


علل متعددی برای گوش درد وجود دارد. شایعترین علت، عفونت و التهاب گوش میانی است که " اوتیت مدیا " نامیده می شود . این مسئله بیشتر در کودکان زیر شش سال اتفاق می افتد ؛ زیرا لوله ای که گوش میانی را به حلق مرتبط می کند ( شیپور استاش) ، در این کودکان نسبتاً کوتاه است، به این ترتیب عفونتهای بینی و گلو به راحتی می توانند به حفره گوش میانی منتقل شوند. کود کان ممکن است نتوانند محل درد را به خوبی مشخص کنند و در صورت شدید بودن درد ممکن است روی تمام یک نیمه ی صورت (نیمه مبتلا) دست گذاشته و آن را بفشارند. گلو درد، التهاب لوزه ها یا اوریون و التهاب و تورم غدد لنفاوی گردن نیز ممکن است باعث شکایت کودک از گوش درد شوند. درد شدید و تیرکشنده گوش ممکن است به علت عفونت گوش خارجی ( اوتیت اکسترنال) باشد. التهاب گوش خارجی در کودکان می تواند به دلیل گیر افتادن یک جسم خارجی در گوش بوده  وهمراه تاول در گوش باشد.

گوش درد اگرهمراه با کاهش شنوایی باشد باید جدی تلقی شود. اگر این مشکل تشخیص داده نشده و درمان نشود  می تواند باعث آسیب دائم به گوش میانی شده و سبب کاهش شنوایی و اختلال درتکلم شود.

علائم احتمالی:

درد درمنطقه اطراف گوش، حرارت بالای 38 درجه سانتی گراد (100درجه فارنهایت)، ترشح چرک از گوش، کم شنوایی، التهاب لوزه ها، درد هنگام لمس گوش، غدد لنفاوی متورم در گردن.

نخستین اقداماتی که شما می توانید انجام دهید:


1- نخست درجه بدن کودک را اندازه گیری کنید؛2- مطمئن شوید که آیا ترشح از گوش وجود دارد یا خیر؛

3- شنوایی کودک را آزمایش کنید. برای این کار، هنگامی که سرکودک به سمت شما نیست نام او را به آرامی صدا کنید و ببینید آیا کودک سرش را بر می گرداند یا خیر؛

4- ته گلوی کودک را با انتهای یک قاشق که روی زبان کودک قرار می دهید معاینه کنید و ببینید آیا لوزه ها متورم و قرمز هستند یا خیر؛

5- حفره گوش خارجی را برای یافتن التهاب یا تاول بررسی کنید. هیچ چیز حتی یک گوش پاک کن پنبه ای را داخل گوش نکیند؛

6- هیچ گاه بدون دستور پزشک از قطره های گوشی استفاده نکنید.

مراجعه به پزشک

- اگر کودک شما از گوش درد شکایت دارد هرچه سریعتر با پزشک خود مشورت کنید. اغلب گوش دردها به علت عفونت هستند.

- در صورت درد شدید، تب بالا و بخصوص خروج مایع از گوش، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.

- اگر کودک کوچکتراز آن است که درد گوش خود را بیان کند و فقط گریه می کند یا احتمالاً گوش مبتلا را می کشد و فشار می دهد، با پزشک تماس بگیرید.

اقداماتی که پزشک انجام می دهد:

پزشک برای اطمینان از علت گوش درد، گوش را معاینه می کند. اگر علت گوش درد عفونت میکروبی باشد، پزشک احتمالاً یک داروی آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد.

اقداماتی که شما می توانید برای کمک به کودک انجام دهید:

- در صورتی که علت گوش درد، وجود تاول در گوش خارجی و التهاب نباشد، یک کیسه آب گرم را داخل یک حوله پیچیده و آن را روی گوش مبتلا قرار دهید تا درد کودک آرام تر شود؛

- تا زمان پاک شدن عفونت، از ورود آب به داخل گوش هنگام حمام کردن جلوگیری کنید.

عفونت گوش خارجی ( اوتیت اکسترنال)

اوتیت خارجی عبارت است از عفونت کانال گوش خارجی ( مجرایی که لاله گوش را به پرده گوش متصل می کند)، این عفونت ممکن است به وسیله یک جسم خارجی در گوش، یک فولیکولیت ( التهاب و عفونت ریشه مو) در کانال گوش خارجی ، یا بر اثر آسیب پوست کانال به علت دستکاری و خاراندن شدید ایجاد شود. عفونت گوش خارجی درافرادی که در آبهای آلوده شنا می کنند، بیشتر است .

علائم عفونت عبارت اند از: درد گوش ، التهاب گوش خارجی، تورم ، خارش و پوسته ریزی و یا ترشح از گوش. از آنجایی که گوش خارجی نقش خیلی اساسی در شنوایی ندارد، عفونت آن اغلب خطرناک نیست. با این حال عفونت گوش خارجی باید همیشه درمان شود زیرا امکان دارد که این عفونت به استخوان های جمجمه منتقل شود. هر ترشحی از گوش باید جدی تلقی شده و درمان شود زیرا ممکن است علامتی از عفونت گوش میانی باشد.

علائم احتمالی: گوش درد ، قرمزی و درد لاله گوش و کانال گوش خارجی ، وجود تاول چرکی در کانال گوش خارجی ، ترشح از گوش ، خارش ، خشکی و پوسته ریزی گوش.

نخستین اقداماتی که شما می توانید انجام دهید:

1- مجرای گوش وکانال گوش را تاحدی که امکان دارد معاینه کنید وعلائم عفونت را بررسی نمایید. در صورت وجود جسم خارجی در کانال گوش ، بدون دستکاری زیاد سعی کنید آن را خارج نمایید، اگر جسم خارجی به راحتی بیرون نیامد ازهر نوع دستکاری بیشتر خودداری کنید؛

2- هیچ شیئی را داخل گوش نکنید و کودک را نیز تشویق کنید تا از دستکاری و خاراندن گوش خودداری کند؛

3- از کودک بخواهید دهان را تا حد امکان بازکند و ببیند آیا این کار سبب درد می شود یا خیر ( این علامت نشانه عفونت گوش میانی است)؛

4- به آرامی گوش را کشیده و ببینید آیا لاله گوش در لمس ، دردناک است یا خیر( این علامت نشانه عفونت گوش خارجی است)؛

5- هر ترشحی را با آب گرم و صابون بشویید ؛

6- برای کاهش درد گوش کودک ، می توانید از شربت استامینوفن استفاده کنید؛

7- می توانید یک پارچه تمیز پنبه ای روی گوش قرار دهید تا ترشحات گوش را جذب کند؛

8- در صورت وجود هرگونه ترشحی از گوش یا شک به عفونت کانال گوش خارجی ، هرچه سریع تر با پزشک تماس بگیرید.

عفونت ادراری در کودکان

عفونت ادراری در کودکان

عفونت اداری می تواند هر یک از قسمت های دستگاه ادراری را درگیر کند. این قسمت ها عبارت اند از: کلیه ها، مثانه و مجرای ادراری ( مجرای ادراری، لوله ای است که ادرار را از مثانه به خارج هدایت می کند) . در اغلب موارد بخش عفونی ، پوشش مخاطی مثانه است. به این بیماری سیستیت اطلاق می شود. ابتلا به عفونت ادراری در دخترها بیشتر از پسرها دیده می شود زیرا مجرای ادراری در دختران کوتاهتر بوده و احتمال انتقال عفونت به مثانه بیشتر است. بندرت یک اختلال ساختمانی در دستگاه ادراری سبب بروز عفونت ادراری می شود. شایع ترین علامت عفونت ادراری، درد هنگام دفع ادرار و بروز تکرر ادرار است. عفونت ادراری را همیشه باید جدی تلقی کرد.

علائم احتمالی:

- درد یا سوزش هنگام دفع ادرار،

- تکرر ادرار که گاه می تواند سبب شب ادراری در کودکانی شود که قبلاً کنترل ادرار در شب را پیدا کرده اند،

- تب،

- بوی تند ادرار و کدرشدن رنگ آن،

- درد در قسمت پایین شکم،

- درد پایین کمر (درصورت عفونت قسمت های فوقانی سیستم ادراری و کلیه ها).

نخستین اقداماتی که شما می توانید انجام دهید:

1- اگر کودک از درد هنگام ادرار شکایت دارد نخست درجه حرارت بدن او را برای اطمینان از وجود تب کنترل کنید؛

2- بو و رنگ ادرار را بررسی کنید؛

3- برای افزایش حجم ادرار و کمک به کار کلیه ها مایعات فراوان به کودک بدهید؛

4- در صورت وجود درد در پشت و کمر، از یک کیسه آب گرم استفاده کنید؛

5- در صورت وجود درد در هنگام ادرار کردن حتماً با پزشک مشورت کنید.

اقداماتی که پزشک انجام می دهد:

- پزشک نخست کودک را به دقت معاینه کرده و برای تشخیص قطعی عفونت و نوع عامل میکروبی یک آزمایش در خواست می کند و در صورت تشخیص عفونت از یک دوره درمان آنتی بیوتیک مناسب استفاده می کند؛

- ممکن است لازم باشد پس از اولین حمله تشخیص داده شده عفونت ، آزمایش های اختصاصی تر (مثل عکس و اسکن از کلیه ها) انجام شود؛

- در صورت عود مجدد عفونت ممکن است لازم باشد کودک را برای بررسی اختلالات ساختمانی دستگاه ادراری به یک متخصص اطفال ارجاع داد.

اقداماتی که شما می توانید برای کمک به کودک انجام دهید:

به کودک یاد بدهید که حتماً بعد از استفاده از دستشویی ، محل خروج ادرار را به طور صحیح با آب بشوید ( از جلو به عقب )

با فرزند تب دار خود چه کنیم (قسمت اول)

با فرزند تب دار خود چه کنیم (قسمت اول)


باید توجه‌ داشت‌ که‌ تب‌ به‌ خودی‌ خود صدمه‌ ای‌ به‌ کودک‌ نمی‌ رساند و در واقع‌ یکی‌ از راه های‌ مقابله‌ با عفونت‌ است.


دمای‌ عادی‌ بدن‌

می ‌دانیم‌ که‌ 37 درجه‌ سانتیگراد، دمای‌ بدن‌ در حالت‌ عادی‌ است. اما به‌ تازگی‌ مشخص‌ شده‌ که‌ در افراد بالغ‌ با وضعیت‌ جسمانی‌ سالم، در ساعات‌ مختلف‌ شبانه‌ روز، این‌ دما می‌تواند در فاصلهِ بین‌ 5/35 تا 2/38 درجه‌ سانتیگراد تغییر کند.

در کودکان، بخصوص‌ کودکانی‌ که‌ نسبت‌ به‌ تغییرات‌ دمای‌ هوا حساسند، دمای‌ بدن‌ با نوسان‌ بیشتری‌ روبروست. فعالیت‌ شدید کودکان‌ می‌ تواند دمای‌ بدن‌ آنها را یک‌ تا دو درجه‌ افزایش‌ دهد. به‌ علاوه‌ کودکان‌ و نوزادانی‌ که‌ در هوای‌ گرم‌ در چند لایه‌ لباس‌ و پتو پیچیده‌ می‌ شوند، ممکن‌ است‌ تب‌دار به‌ نظر برسند.

به‌ طور معمول‌ دمای‌ بدن‌ بیش‌ از 8/37 درجه‌ سانتیگراد در نوزادان‌ کمتر از دو ماه، و دمای‌ بیش‌ از 3/38 درجه‌ سانتیگراد در کودکان، غیرعادی‌ محسوب‌ می‌ شود.

چگونگی‌ اندازه‌گیری‌ دمای‌ بدن‌

دماسنج های‌ قدیمی‌ جیوه‌ای‌ وسایل‌ چندان‌ مناسبی‌ برای‌ اندازه‌ گیری‌ دمای‌ بدن‌ نیستند. درعین‌ حال، نوارهای‌ سنجش‌ تب‌  که‌ اغلب‌ بر روی‌ پیشانی‌ کودک‌ قرار داده‌ می ‌شود، نیز خیلی‌ دقیق‌ نیستند. یکی‌ از روش های‌ مناسب‌ اندازه‌ گیری‌ دمای‌ بدن‌ کودکان، گذاشتن‌ دماسنج‌ در زیر بغل‌ آنهاست. البته‌ بلافاصله‌ پس‌ از حمام‌ این‌ کار را انجام‌ ندهید، چون‌ پوست‌ تحت‌ تأثیر آب‌ گرم‌ و یا رطوبت‌ خود می ‌تواند بر درجه‌ حرارت‌ بدن‌ تأثیر بگذارد. برای‌ کودکان‌ بالای‌ پنج‌ سال‌ می ‌توانید دماسنج‌ را زیر زبان‌ آنها قرار دهید.

ادامه مطلب ...

تب و تشنج در کودکان

تب و تشنج در کودکان

تشنج ناشی از تب، نوعی از تشنج است که با تب های بالاتر از 39 درجه سانتیگراد در ارتباط است. تب نیز به علت وجود یک کانون عفونی در بخشی بجز از مغز است. تشنج ناشی از تب اغلب در کودکان شش ماهه تا پنج ساله اتفاق می افتد و علیرغم وحشتناک بودن، اغلب اوقات چندان جدی و خطرناک نیست.

این تشنج معمولاً با افزایش ناگهانی درجه حرارت بدن شروع می شود و اغلب در آغاز ، یک بیماری تب دار دیده می شود و معمولاً در ارتباط با عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی مثل سرماخوردگی است. کوکان نسبت به تشنج بسیار مستعد هستند زیرا سیستم مغزی و عصبی آنها هنوز بالغ و کامل نشده است. تشنج ناشی از تب به صورت تونیک – کلونیک و ژنرالیزه است.

نخستین مرحله تشنج معمولاً در حدود نیم دقیقه طول می کشد و علائم آن عبارت اند از:

- کاهش هوشیاری؛

- سفتی بدن و اندام؛

- قطع تنفس برای حدود 30 ثانیه، بعد از این زمان وقتی تنفس مجدداً شروع می شود ممکن است بسیار سطحی باشد؛

- دفع ناخودآگاه ا

درار یا مدفوع ؛

مرحله دوم اغلب کمتر از پنج دقیقه طول می کشد.

در مرحله دوم کودک هنوز بیهوش است و این علائم دیده می شوند:

- پرش اندام ها یا صورت

- برگشت چشم ها به بالا

پس از اتمام فاز دوم، کودک به هوش می آید و سپس ممکن است برای یک تا دو ساعت به خواب رود. هنگام بیدارشدن ممکن است گیج، خواب آلود و تحریک پذیر باشد.

آیا مشورت با پزشک لازم است؟

اگر کودک شما تشنج کرده و یا درجه حرارت بدن وی بالای 39 درجه است سریعاً با پزشک تماس بگیرید.

نخستین اقداماتی که شما می توانید انجام دهید:

- اگر درجه حرارت بدن کودک شما بالاست سعی کنید به کمک یک اسفنج مرطوب وی را خنک کنید. همچنین می توانید از شربت استامینوفن استفاده کنید؛ با پایین آمدن درجه حرارت بدن ، از بروز تشنج پیشگیری می شود، اگر کودک مبتلا به تشنج شد، او را به یک سمت خوابانده و یک بازوی او را زیر سرش قرار دهید؛

- حتی در صورت بروز تشنج باز هم سعی کنید درجه حرارت بدن کودک را پایین بیاورید تا از تشنج مجدد جلوگیری کنید.

- با پزشک مشورت کنید.

اقداماتی که پزشک انجام می دهد:

- پزشک نخست کودک را به دقت معاینه می کند تا مطمئن شود که علائم مننژیت یا عفونت دیگری وجود دارد یا خیر.

- برای یافتن علت تب ، نمونه گیری از حلق، آزمایش خون و ادرار و گرفتن مایع نخاع لازم است

- پزشک توصیه های لازم برای مقابله با حملات بعدی احتمالی تشنج را می کند. همچنین برای کم کردن طول مدت تنشج های احتمالی بعدی "دیازپام" تجویز می شود تا در صورت لزوم از طریق مقعد کودک مصرف شود.

پیش آگهی

در حدود یک سوم کودکانی که یک حمله تشنج به دنبال تب داشته اند، ظرف شش ماه آینده مبتلا به یک حمله مجدد می شوند. اکثریت کودکانی که تشنج به دنبال تب داشته اند، در درازمدت هیچ مشکلی پیدا نمی کنند و تعداد اندکی ممکن است در آینده مبتلا به صرع شوند.

صرع (epilepsy)

حملات تشنجی مکرر که صرع نامیده می شود، از هر 200 کودک در یک نفر اتفاق می افتد. در طی یک حمله صرع امواج مغزی، مختل و نامنظم می شوند. در نتیجه اختلال هوشیاری و گاه حرکات کنترل نشده رخ می دهد. به غیر از صرع علل متعدد دیگری نیز برای تشنج وجود دارد که یکی از آنها تب بالاست. یک تشنج واحد و منفرد علامت ابتلاء به صرع نیست.

گاه علت صرع وجود یک اختلال ساختمانی در مغز است اما در اغلب موارد هیچ علت خاصی یافت نمی شود. در برخی از کودکان مبتلا، حملات تشنجی به دنبال یک محرک حسی مثل نورهای درخشان و شدید بروز می کنند و در برخی دیگر هیچ عامل شروع کننده ای وجود ندارد.

علائم:

انواع مختلفی از تشنج های صرعی تاکنون شناخته و تعریف شده است. در بچه ها تشنج های تونیک – کلونیک شایعتر است، بیشتر از سه چهارم کودکان مبتلا به صرع ، از این نوع تشنج رنج می برند، صرع کوچک یا ابسانس دومین نوع شایع صرع ( epilepsy) در کودکان است.

علائم عمده این دو نوع صرع به ترتیب زیر هستند:

تشنج تونیک – کلونیک:

- تحریک پذیری یا رفتارهای غیرعادی به مدت چند دقیقه پیش از بروز تشنج.

- اسپاسم و انقباض عضلات که 30 ثانیه طول می کشد و کودک در طی آن بیهوش شده و به زمین می افتد و تنفس نامنظم می شود.

- حرکات پرشی اندام ها یا صورت که می تواند از 20 ثانیه تا چند ساعت طول بکشد. در این مرحله ممکن است کودک زبانش را گاز بگیرد و کنترل مثانه یا روده را از دست بدهد.

- پس از آنکه تشنج متوقف شد، ممکن است کودک تا چند دقیقه و به ندرت تا ده دقیقه بیهوش باقی بماند.

- بعد از بازگشت هوشیاری کودک معمولاً گیج است و سردرد دارد و ممکن است به خواب رود.

تشنج ابسانس:

در طی این نوع حمله تشنجی کودک برای 10 تا 15 ثانیه هوشیاری خود را از دست می دهد و به فضا خیره می شود و فعالیت های معمول وی متوقف می شود اما به زمین نمی افتد.

- پس از بازگشت هوشیاری ، کودک چیزی از حمله خود به یاد نمی آورد.

فرمی از اپی لپسی است که کمتر شایع است. صرع نسبی خوش خیم که سبب حرکات پرشی در یک سمت از صورت یا یک اندام می شود. همچنین هوشیاری نیز ممکن است مختل شود. در اغلب موارد کودک مبتلا به یک نوع صرع است ، با این حال برخی کودکان مبتلا به انواع پیچیده تر اپی لپسی هستند که ترکیبی از دو یا چند نوع مختلف است.

اقداماتی که شما می توانید انجام دهید:

- اگر کودک دچار یک تشنج تونیک – کلونیک شده او را به یک سمت بخوابانید و سرش را همسطح یا پایینتر از بدنش قرار دهید. هرگز چیزی را با فشار میان دندانهایش قرار ندهید تا از گاز گرفتن زبانش جلوگیری کنید

- در مورد سایر انواع تشنج کودک را در یک محل آرام بنشانده و صبر کنید تا تشنج کاملاً برطرف شود و کودک هوشیار شود.

سپس به آرامی با او صحبت کنید و به او آرامش خاطر بدهید. از زدن یا تکان دادن کودک برای متوقف کردن تشنج خودداری کنید.

اگر کودک تاکنون یک تشنج تونیک – کلونیک نداشته و نخستین باری است که به این نوع حمله دچار می شود، به سرعت کودک را به نزدیکترین بیمارستان برسانید. همچنین اگر اختلال هوشیاری کودک بیشتر از ده دقیقه طول بکشد باید کودک را هر چه سریعتر به بیمارستان برسانید. هر چند سایر انواع حملات چندان جدی نیستند، با این حال حتماً با پزشک مشورت کنید و او را در جریان حملات بعدی قرار دهید.

اقداماتی که پزشک انجام می دهد:

1- پزشک نخست از شما سؤالاتی در مورد رفتارها و علائم کودک [ قبل، در طی و بعد از حمله تشنج ] می پرسد. برای مشخص کردن عوامل محرک احتمالی، ممکن است از شما خواسته شود تا دقیقاً نوع فعالیت کودک را هنگام بروز حمله مشخص کنید؛

2- یک نوار مغزی الکتروآنسفالوگرام از کودک گرفته می شود تا به تشخیص نوع صرع کمک کند؛

3- انجام mri مغزی ممکن است برای تشخیص ناهنجاری های ساختمانی مغز لازم باشد؛

4- انجام آزمایش خون ضروری است.

درمان:

کودکان مبتلا به صرع ، نیاز به مصرف منظم داروی ضد تشنج دارند. این داروها معمولاً به مدت دو تا چهار سال بعد از آخرین حمله تشنج ادامه می یابند و سپس می توان به تدریج ظرف چند ماه آنها را قطع کرد. اگر حملات صرع با دارو کنترل نشوند و همچنین mri یک ضایعه مغزی را نشان دهد، ممکن است جراحی (خیلی به ندرت) مورد بررسی قرار بگیرد.

پیش آگهی:

پیش آگهی صرع بسته به نوع آن متفاوت است. بیشتر از سه چهارم کودکان به مبتلا به صرع "تونیک – کلونیک" که به مدت دو سال حمله ای نداشته اند، عود نخواهند داشت. اغلب کودکان مبتلا به صرع نسبی خوش خیم، خود به خود خوب می شوند و بعد از بلوغ احتیاج به مصرف دارو ندارند. پیش آگهی صرع کوچک ( ابسانس) مبهم و نامعلوم است . اغلب کودکان، حتی کودکانی که مشکلشان حل نشده، هیچ ناتوانی و معلولیتی از نظر ذهنی پیدا نمی کنند و می توانند به مدارس معمولی بروند و در اغلب فعالیت های ورزشی شرکت کنند.

توصیه هایى براى مقابله با تب کودکان

توصیه هایى براى مقابله با تب کودکان

تب

احتمالا هر پدر و مادرى، سناریوى زیر را تا کنون تجربه کرده است: شما نیمه شب از خواب بیدار و متوجه مى شوید که فرزندتان در حالى که عرق کرده، سرخ شده و دماى بدنش بالا رفته، کنار تخت شما ایستاده است. بلافاصله دچار تردید مى شوید که آیا کودک شما تب دارد؟ مطمئن نیستید که چه اقداماتى باید انجام دهید. آیا باید درجه بگذارید یا با پزشکش تماس بگیرید؟ حتى اگر فرزند شما تب داشته باشد، زیاد موضوع حادى نیست، زیرا تب به تنهایى مشکلى ایجاد نمى کند و آسیبى به بدن نمى رساند بلکه چیز خوبى است، زیرا بدین معنا است که بدن در حال مبارزه با عفونت هاست.

بنابراین همه تب ها احتیاج به درمان ندارند. اما تب شدید و خیلى بالا مى تواند باعث بروز مشکلات شدیدى در کودک شما شود، مثل خشک شدن آب بدنش.

اما مراحلى وجود دارد که شما براى تحمل پذیر شدن این حالت براى کودکتان مى توانید انجام دهید. در اینجا ما به شما مى گوییم: چه موقع باید با پزشک مشورت کنید؟ چگونه درجه تب را اندازه گیرى و درمان کنید.

تب چیست؟

تب زمانى اتفاق مى افتد که قسمت تعدیل گرماى درونى بدن، دماى بدن را از حد طبیعى بالاتر ببرد. این بخش در قسمتى از مغز که "هیپوتالاموس" نام دارد، است.

هیپوتالاموس مى داند که بدن شما چه دمایى باید داشته باشد و این پیغام را به بدن شما مى فرستد که در همان دما باقى بماند. این دما معمولاً حدود 37 درجه سانتی گراد یا 6/98درجه فارنهایت است.

دماى بدن اکثر افراد در طول روز دچار تغییرات ناچیزى مى شود. معمولاً در صبح کمتر و در عصر یا بعد از ظهر کمى بیشتر است. در کودکان نیز وقتى مشغول بازى، ورزش یا دویدن هستند دماى بدنشان دچار نوساناتى مى شود.

گاهى اوقات هیپوتالاموس براى مقابله با دماى بالا که در نتیجه پاسخ به یک عفونت، بیمارى یا دلایل دیگر ایجاد مى شود، به کمک بدن مى شتابد.

ولى چرا هیپوتالاموس به بدن مى  گوید که بر اساس دماى جدید تغییر کند؟ محققین معتقدند تغییر دما، روش بدن براى مقابله با چربى هایى است که باعث عفونت مى شوند.

چه چیزى باعث تب مى شود؟

این موضوع مهم را به خاطر داشته باشید که تب به تنهایى یک بیمارى نیست، بلکه معمولاً از علائم یک مشکل اصولى دیگر است. تب چندین دلیل بالقوه دارد:

عفونت: بیشتر تب ها در اثر عفونت یا دیگر بیمارى ها به وجود مى آیند. تب با یک مکانیسم دفاعى طبیعى، همزمان به بدن در مبارزه با عفونت ها کمک مى کند.

لباس زیاد پوشیدن: نوزادان به خصوص آنهایى که تازه متولد شده اند، ممکن است در اثر قرار گرفتن در یک محیط گرم یا پوشیدن لباس زیاد به تب دچار شوند، زیرا قادر نیستند دماى بدن خود را تنظیم کنند و با دماى بیرون وفق دهند.

مصونیت: نوزادان و کودکان گاهى پس از واکسن زدن به تب خفیفى مبتلا مى شوند. دندان درآوردن نیز باعث بروز تب خفیفى در نوزاد مى شود، ولى چنانچه دماى بدن نوزاد شما به بیش از 8/37 درجه سانتی گراد رسید، دلیل آن دندان درآوردن نیست، بلکه باید مشکل دیگرى وجود داشته باشد.

چگونه باید متوجه شوم که تب فرزندم علامت یک مشکل یا بیمارى جدى است؟

در گذشته پزشکان براى درمان تب تنها به دماى بدن اکتفا مى کردند، ولى امروز علاوه بر دماى بدن، شرایط کلى کودک را نیز مورد بررسى قرار مى دهند.

کودکانى که دماى بدنشان کمتر از 9/38 درجه سانتی گراد است، معمولاً احتیاج به مداوا و درمان ندارند، مگر اینکه احساس ناراحتى کنند. البته در این مورد یک استثنا وجود دارد: چنانچه نوزاد سه ماهه یا کوچک ترى دارید، اگر دماى بدنش 38 درجه سانتی گراد یا بیشتر بود، باید با پزشک کودک خود مشورت کنید یا او را به مرکز اورژانس ببرید، زیرا در این سن حتى یک تب خفیف نیز مى تواند علامت یک عفونت جدى باشد. اما در مورد کودکان بزرگ تر، رفتارها و میزان فعالیت ها باید دقیقا مورد بررسى قرار بگیرد.

با مشاهده رفتار فرزندتان، شما متوجه مى شوید که آیا یک بیمارى خفیف و سطحى دارد یا باید به پزشک مراجعه کنید. چنانچه فرزند شما همچنان تمایل به بازى، خوردن و نوشیدن داشته باشد، چهره اش خندان باشد یا رنگ پوستش طبیعى باشد، بدین معناست که بیماری اش جدى نیست و تبش به زودى پایین مى آید. البته چنانچه فرزندتان تب داشت و تمایلى به غذا خوردن نداشت، اصلاً جاى نگرانى نیست، زیرا این حالت در مورد عفونت هایى که باعث بروز تب مى شود، کاملاً طبیعى است.

چگونه متوجه شوم که فرزندم تب دارد؟

یک بوس کوچک روى پیشانى یا قرار دادن دست روى پوست فرزندتان کافى است تا متوجه تب او شوید. البته این دما بستگى به شخصى که این کار را انجام مى دهد، دارد و کاملاً نمى تواند اندازه گیرى درست و دقیقى باشد.

با استفاده از یک درجه مى توانید میزان دماى بدن فرزند خود را اندازه گیرى کنید. در حالت های زیر، کودک تب دارد:

دمای 38 درجه سانتی گراد هنگامى که درجه را در باسن نوزاد قرار مى دهید.

5/37 درجه سانتی گراد وقتى که درجه را در دهان او قرار مى دهید.

2/37 درجه سانتی گراد وقتى که درجه را در زیر بازوى نوزاد قرار مى دهید.

البته تب بالا به شما نمى گوید که فرزند شما چقدر بیمار است. یک سرماخوردگى ساده یا عفونت ویروسى مى تواند باعث تب بالا(9/38 تا 40 درجه سانتی گراد) شود، اما نشان دهنده مشکل جدى نیست.

عفونت هاى جدى باعث تب نمى شوند، بلکه باعث پایین آمدن غیرطبیعى دماى بدن نیز مى شود، به خصوص در نوزادان کوچک.

به دلیل اینکه تب ممکن است بالا و پایین رود، گاهى اوقات کودکى که تب دارد ممکن است سردش شود، زیرا بدن سعى دارد گرماى اضافی تولید کند و کودک مى خواهد گرماى اضافی را خارج کند، بنابراین عرق مى کند و دماى بدن شروع به پایین آمدن مى کند.

گاهى اوقات کودکى که تب دارد تندتر از حالت عادى نفس مى کشد و گاهى ضربان قلبش نیز تندتر مى شود. چنانچه فرزندتان مشکل تنفسى داشت و به راحتى قادر به نفس کشیدن نبود، یا خیلى تند نفس مى کشید، و حتى بعد از پایین آمدن تبش هنوز تند نفس مى کشید، حتماً با پزشک تماس بگیرید و یا کودک خود را نزد پزشک ببرید.

تب؛ عارضه ای مفید

تب؛ عارضه ای مفید

مرد تب دار

تب به‌ دلایل مختلفی ایجاد می‌ شود. عفونت‌ های ویروسی و باکتریایی از عوامل اصلی ایجاد تب هستند. این میکروارگانیسم ‌ها با ابتلای افراد به بیماری‌ هایی نظیر سرماخوردگی، گوش‌ درد ، گلودرد ، اسهال و استفراغ باعث تب می ‌شوند.

علت تب در بیش از 90 درصد موارد، عفونت ‌های ویروسی است و احتیاج به درمان خاصی ندارد. گاهی هم تب به‌ دنبال تداخلات دارویی و گرمازدگی ایجاد می‌ شود.

هنگامی که بدن به مقابله با ویروس‌ ها و باکتری‌ ها می ‌پردازد، تب نشانه ی خوبی است. تب تولید گلبول‌ های سفید خون را تحریک می کند. این سلول‌ های خونی با ویروس‌ ها مقابله می ‌کنند.

همچنین، تب مقدار آهن خون را که ماده ‌ای لازم و حیاتی برای بقای ویروس‌ ها و باکتری ‌هاست، پایین می ‌آورد. به ‌علاوه، بسیاری از ویروس ‌ها و باکتری ‌ها در درجه حرارت بالای بدن، برای تولید مثل با مشکل روبرو می‌ شوند، در نتیجه تعداد آنها کاهش می ‌یابد.

امروزه بسیاری از پزشکان پایین آوردن تب را توصیه نمی ‌کنند، مگر آنکه کودک را با مشکل مواجه کند.

بسیاری از پزشکان توصیه می‌ کنند که به کودکان تب ‌دار داروهایی نظیر استامینوفن و ایبوبروفن داده شود. هر دو این داروها به‌ طور مساوی در کاهش تب مؤثرند، اما داروی ایبوبروفن برای کودکان کمتر از 6 ماه توصیه نمی ‌شود،زیرا این دارو هرچند که تب را در عرض یک ساعت پایین می ‌آورد، ولی مشکلات گوارشی در کودک ایجاد می‌ کند. به ‌خاطر داشته باشید که حتی برخی از داروهای کم‌ خطر مانند استامینوفن ممکن است در کودک شما عارضه ایجاد کنند. آسپیرین در کودکان باید با احتیاط بسیار به‌ کار رود، زیرا عامل ایجاد بیماری نادر، ولی کشنده ی سندرم ری (Reye’s Syndrome)است که به آسیب شدید مغزی و حتی مرگ در آنها می ‌انجامد.

هرچند بسیاری از کودکان با درجه ی حرارتی حدود 3/38 درجه ی سانتی‌ گراد بداخلاق و تحریک‌ پذیر می‌ شوند، گروهی دیگر با یک تب متوسط ممکن است بیمار هم به ‌نظر نرسند.

به طور کلی، هنگامی که کودک تب می‌ کند، ضربان قلب او بالا می ‌رود، سریع ‌تر نفس می‌ کشد و به مایعات بیشتری احتیاج دارد. این موارد در مجموع باعث می ‌شود که او احساس بیماری و پریشانی کند. تب خفیف این مشکلات را به ‌وجود نمی ‌آورد.

حتی در افراد سالم درجه ی حرارت بدن از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. درجه ی حرارت بدن حتی در یک کودک در طول روز تغییر می ‌کند. درجه حرارت بدن در صبحگاه به کمترین حد خود می ‌رسد و هنگام عصر بالا می ‌رود. این تغییرات درجه حرارت بدن، تقلید کننده تغییرات چرخه ی زیستی طبیعی است.

اگر تب کودک شما بیش از یک روز طول کشید، دمای بدن او را با ذکر ساعات اندازه‌گیری، ثبت کنید و در ساعات مختلف درجه حرارت بدن او را با هم مقایسه کنید. حد نهایی درجه حرارت طبیعی دهان در حدود 37 و مقعد 5/37 درجه ی سانتی‌ گراد است.

اندازه‌ گیری درجه حرارت بدن و خواندن درجه به‌ ظاهر ساده، ولی تفسیرش مشکل است. آیا واقعاً کودک شما بیمار است یا اینکه پوشیدن لباس‌ های ضخیم درجه حرارت بدن او را بالا برده است؟ شاید هم او به ‌طور طبیعی از بقیه همسالان خود گرم‌ تر است.

کودکی که به ‌نظر سالم می ‌آید و خودش هم اظهار ناراحتی نمی‌ کند و بی ‌قرار نیست، اگر درجه حرارت بدنش در حدود 2/37 درجه سانتی ‌گراد شد، جای نگرانی نیست.

تشنج ناشی از تب در 3 تا 4 درصد کودکان 9 ماهه تا 5 ساله اتفاق می ‌افتد. شیوع این تشنج‌ ها در پسران بیشتر است و چند دقیقه به‌ ‌طول می‌ انجامد. هرچند تشنج ‌ها بسیار خطرناک به‌ نظر می‌ رسند، باعث صدمه به کودک نمی ‌شوند.

مکانیسم دقیق این تشنج ‌ها شناخته ‌شده نیست، اما پزشکان معتقدند بیشتر زمانی اتفاق می ‌افتند که در ساعات اولیه شروع تب، درجه حرارت بدن به‌ سرعت بالا رود.

اگر کودک شما دچار تشنج ناشی از تب شد، چشم‌ هایش به سمت بالا حرکت کرد، اندامش سفت شد و حرکات پرشی در تمام بدنش مشاهده شد، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید یا او را به نزدیک‌ ترین مرکز درمانی برسانید.

اینکه تشنج به ‌دنبال تب رخ داده یا علل دیگری باعث آن شده ‌اند، نیاز به ارزیابی دقیق پزشکی دارد.

گفته می شود تنها در یک ‌سوم از کودکانی که تشنج ناشی از تب را تجربه کرده ‌اند، در طول یک سال بعدی باز هم این عارضه به‌ سراغشان می‌ آید.

نکته دیگر اینکه، بیشتر کودکانی که دچار تشنج‌ های پیاپی ناشی از تب می ‌شوند، رشد و تکامل طبیعی خواهند داشت.

تب نوزاد مهم است

تب نوزاد مهم است

تب نوزاد

بسیاری از افراد، تب نوزاد را در روزهای نخستین امری طبیعی تلقی می‌کنند، اما واقعیت چیز دیگری است.

به عنوان یک اصل این نکته را از یاد نبرید که هر نوع افزایش یا کاهش درجه ی بدن نوزاد بسیار مهم است و نباید از کنار آن به راحتی گذشت. از همه مهم‌تر، هر نوع تب را در نوزاد خودسرانه درمان نکنید.

اگر نوزاد تب دارد، باید در تمامی بدن وی به دنبال عفونت گشت. به همین دلیل پزشکان در هر نوع تبی، از خون، ادرار، ترشحات بند ناف و ... نوزاد نمونه می‌گیرند و به آزمایشگاه می‌فرستند.

بستری شدن نوزاد در بیمارستان در این شرایط ،امری بسیار حیاتی است، زیرا اگر نوزاد عفونت خونی داشته باشد، در کوتاه‌ترین زمان وی را از پا درمی‌آورد.

در بسیاری از موارد، ذات‌الریه علت تب نوزاد است که در این مواقع، نوزاد علاوه بر تب دچار علائم دیگری است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تنفس‌های صدادار و تند، تو کشیده شدن عضلات بین دنده‌ای، منقبض شدن عضلات گردنی و خس خس سینه اشاره کرد.

اگرچه بیش از نیمی از نوزادان در بدو تولد کاهش دما را تجربه می‌کنند، اما تکرار این موضوع در روزهای پس از تولد خطرناک است.

نوزادان در مقایسه با بالغین به راحتی حرارت بدن خود را از دست می‌دهند. علت این امر بزرگ‌تر بودن سر نوزاد در مقایسه با کل بدن و همچنین کم بودن چربی زیر پوست او و بیشتر بودن سطح بدن است.

75 درصد حرارت بدن نوزاد از طریق سر اتلاف می‌شود. از این رو دمای اتاق نوزاد حتما باید مورد توجه قرار گیرد و بین 18 تا 20 درجه سانتی‌گراد تنظیم شود.

تب نوزاد

یکی از علل مهم مرگ نوزادان، کاهش دمای بدن است که "هیپوترمی" گفته می‌شود.

اگرچه بیش از 50 درصد نوزادان در بدو تولد کاهش دما را تجربه می‌کنند، اما تکرار این موضوع در روزهای پس از تولد خطرناک است.

هیپوترمی موجب افزایش سوخت و ساز در بدن نوزاد می‌شود و نیاز به اکسیژن را بیشتر می‌کند و این مساله موجب تنگی نفس در نوزاد می‌شود.

از طرفی عوارض این کاهش دمای بدن، خود را به صورت بی‌حالی، سردی پوست، اجتناب از شیر خوردن، کاهش تحرک و افزایش خطر عفونت نشان می‌دهد.

از طرفی بالا بودن دمای بدن نوزاد بالاتر از 39 درجه که تب تلقی می‌شود، از علائم عفونت است و چنانچه با بیقراری یا خوب شیر نخوردن و بی حالی نوزاد همراه باشد، از نشانه‌های بسیار خطرناک است.

ادامه مطلب ...