اعتیاد، نه تنها بلای جان اشخاص گرفتار به مواد مخدر است، بلکه آفتی خطرناک برای کل جامعه و یک کشور محسوب می شود.این بلا در همه کشورها وجود دارد و همه دولت ها و نهادهای بین المللی سرگرم مبارزه با آن هستند، اما نخستین قدم برای زدودن این بیماری، شناسایی آن و پذیرفتن ابتلا به آن است.پنهان نگه داشتن این آفت، آن را از دید جامعه و مسئولان دور می کند و باعث می شود که هرگز قدمی برای رفع آن برداشته نشود.
اعتیاد یــک «بیمارى اجتماعی» است که عوارض جسمى و روانى دارد و تا زمانى که بـه علل گرایش «بیمار» توجه نشود، درمان جسمى و روانى فقط براى مدتى نتیجه بخش خواهد بود و فـــرد مـــعتاد دوباره گرفتار « مواد اعتیاد آور» می گردد یکی از پدیدههایی که واقعا برای جامعه خطرناک و تهدیدی جدی برای جامعه جوان و نوجوان امروز محسوب میشود، مصرف مواد مخدر است متاسفانه مصرف این مواد، دروازه ورود به خطرات بعدی مانند بیماریهای واگیردار، مشکلات خانوادگی، قتل و غارت، سرقت و سایر خطرات تهدیدآمیز میشود.,اعتیاد به موادمخدر به صورت پنهان، بیسروصدا و تدریجی مثل موریانه بدنه اصلی خانوادهها و درکل ساختار اجتماع و کشور را متزلزل ساخته و خواهد بلعید، معضل اعتیاد به مواد مخدر، بلای خانمان سوزی است که جوامع بشری را در چنگال مرگ آور خویش گرفتار ساخته است. این اختاپوس هراس آور، قدرت اندیشه، نوآوری، پشتکار، کوشش و سازندگی را در انسان ها به ویژه نسل جوان جامعه از بین می برد و بنیان خانوادگی و اعتقاد دینی آنان را به نابودی می کشانداعتیاد یک بیماری است که در به وجود آمدن آن مجموعهای از عوامل جسمانی، روانی و اجتماعی دخالت دارند و یکی از عوامل روانی بسیار مهم، نقش خانه و خانواده است چرا که بسیاری از روانشناسان براین باورند که اساس شخصیت انسان در دوران کودکی، در خانه و خانواده شکل میگیرد و چگونگی رفتار والدین با فرزندان در شکلگیری شخصیت آنان تاثیر بسزائی دارد.
موضوع مواد مخدر یک معضل اجتماعی و ملی به شمار میرود و فقط مربوط به قشر خاصی نیست و در صورتی که همه اقشار جامعه اعم از پیر و جوان، زن و مرد به صورت فراگیر وارد عرصه پیشگیری از اعتیاد شوند، قطعا نتایج مثبت و موثری را در زمینه کاهش گرایش به مصرف مواد مخدر شاهد خواهیم بود.سن اعتیاد در جامعه ما پایین آمده است و آمار گرایش نسل نوجوان و جوان به مواد اعتیادی روز افزون شده است.نتایج تحقیقات نشان میدهد بیشتر معتادان، مواد را در محدوده سنی 15 تا 26 سالگی و با سیگار شروع کردند.در این بین زنان به دو علت در باتلاق اعتیاد سقوط میکنند یکی به خاطر اثبات وفاداری و علاقه به مرد مورد نظرشان که ناشی از فریب خوردن و اجبار است و یا با این باور دروغ که موادمخدر صنعتی و روانگردان اعتیاد ندارد به دام اعتیاد گرفتار میشوند. در این میان هم بعضی از مردان برای سوءاستفاده در توزیع و فروش مواد مخدر آنها را به تار عنکبوتی خود می کشند. از سوی دیگر کنجکاوی و خودبزرگ نمایی برای عقب نماندن از غافله دوستان از علل دیگر بروز اعتیاد در زنان است. متاسفانه مراکز ترک اعتیاد ویژه زنان بسیار محدود است و نمیتوان اقدامات درمانی و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی را برای آنان انجام داد.بسیاری از زنان به دلیل نداشتن اطلاعات کافی از عواقب اعتیاد به مصرف مواد روی میآورند، آنان در بار اول مصرف، احساس شادی و خوشایند کاذبی را میکنند و این باعث میشود که در روزهای دیگر مقدار بیشتری از مواد را مصرف کنند.
علت کمرنگ بودن موفقیت در مبارزه با مواد مخدر، ضعف مشارکت عمومی و اجتماعی در پیشگیری و درمان است. مافیای مواد مخدر تمام قدرت و امکانات خود را برای نابودی جوانان بویژه زنان متمرکز کرده و مقابله با آنها نیازمند عزم ملی و جهاد اجتماعی است. لذا برای توفیق کامل در راه مبارزه با مواد مخدر باید مردم کنار دولت قرار گیرند.اعتیاد همه افراد جامعه را تهدید می کند و حتی فرزندان خود ما نیز ممکن است در معرض خطر این بلای خانمان سوز باشند پس آنچه مهم است لزوم مشارکت مردم در امرمبارزه با موادمخدر است همچنان که سیاست دولت نیز در برخورد با این پدیده شوم به صورت همگانی و اجتماعی است. زمینه های متنوعی برای گرایش افراد به اعتیاد وجود دارد در کنارهمه این زمینه ها سوداگرانی هم هستند که رواج اعتیاد را به جد دنبال می کنند و باید با آن ها مقابله نمود. خانواده میتواند از فرزندان شخصیتی قوی، جرأتمند و مسئولیتپذیر در برابر آسیبهای اجتماعی مانند اعتیاد و الکل بسازد و یا شخصیت آنان چنان نرم و شکننده تربیت کند که توان نه گفتن به فشار همسالان را نداشته باشد.پاسخگوئی به نیازهای روانی-عاطفی فرزندان، داشتن ارتباط مثبت و صمیمانه، وقت گذاشتن اختصاصی برای هریک از فرزندان، ایجاد فضای شادی و نشاط در خانواده از جمله عوامل بسیار مهم خانوادگی در پیشگیری از اعتیاد فرزندان است. امکانات رفاهی، تفریحی و ورزشی موجود پاسخگوی نیاز نسل نوجوان و جوان درجامعه نیست از این رو توجه بیشتر مسئولان به توسعه اماکن فرهنگی، ورزشی، اجرای جشنوارههای بومی محلی، برگزاری مسابقات ورزشی، ایجاد بسترهای لازم برای فضای کار و اشتغال، ازدواج آسان، توانمندسازی خانوادهها، آگاهیبخشی به دانشآموزان و دانشجویان برای پیشگیری از اعتیاد در جامعه یک اولویت مهم در راستای اجتماعی شدن علیه مواد است.
عمده گرایش هایی که به سمت قاچاق و مصرف مواد مخدر است، ریشه اقتصادی دارد وانواع بیماری ها و جرایم ناشی از این معضل است و فقر اقتصادی نیز در این زمینه تاثیر زیادی دارد. در حال حاضر دچار معضل مواد روانگردان و صنعتی هستیم و اگر روزی مرزها را کنترل می کردیم که مواد مخدر وارد نشود، امروز باید نگران لابراتوارها باشیم که مواد صنعتی را تولید و توزیع می کنند. مصرف تریاک و ترکیبات آن همچنان بیشترین مصرف مواد مخدر را در کل کشور دارد. رتبه دوم موادمخدر را آمفتامینها و محرکها دارد و رتبه سوم را کراک یا هروئین فشرده و رتبه چهارم مصرف مواد مخدر مربوط به حشیش یا سیگاری یا بنگ است.میزان مخرب بودن مواد مخدر صنعتی هزاربرابر مواد مخدر سنتی است وسهولت انتقال این مواد و دسترسی آسان به این مواد خود معضلی است که باید با جدیت روی آن کار شود.مهارتهای زندگی باید بیش از گذشته به دانش آموزان و دانشجویان ارئه شود، امروزه متاسفانه برخی از جوانان ناخودآگاه و با القابی فریبنده همچون زیبایی، لاغری، تمرکز بر روی دروس دانشگاهی و موفقیت بیشتر در کنکور سراسری گرفتار معضل مواد مخدر صنعتی میشوند که این مساله و معضل موید ضرورت مهارت آموزی و افزایش دانش و آگاهی جوانان نسبت به عوارض خطرناک این مواد است.
مجمع عمومی سازمان ملل در سال 1366 (1987 میلادی) روز 5اُم تیر (26 ژوئن) را به عنوان «روز جهانی مبارزه با سوءمصرف مواد و قاچاق» تعیین نمود که در کشور ما با عنوان «روز جهانی مبارزه با مواد مخدر» شناخته میشود. این نام گذاری به منظور یادآوری اهداف توافق شده توسط کشورهای عضو سازمان ملل در ایجاد «جامعه جهانی عاری از سوءمصرف مواد» بود. همزمان با روز جهانی مبارزه با مواد مخدر برنامههای آموزشی و کارزارهای رسانهای متعددی در کشور به منظور «بسیج منابع و حمایتها» و «ترغیب افراد و جوامع برای اقدام بر علیه مصرف مواد» برگزار میشوداعتیاد به مواد مخدر یکی از مهمترین معضلات اجتماعی ، اقتصادی و بهداشتی است که عوارض ناشی از آن تهدیدی جدی برای جامعه بشری محسوب شده و موجب رکود اجتماعی در زمینه های مختلف می گردد. دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی از طریق تهدید نرم و مواد مخدر نسل جوان را جذب و به آنان ضربه وارد می کنند لذا بایستی با کارهای فرهنگی همه مردم را در خصوص توطئه های دشمنان آگاه کرد. بی شک، امروزه وظیفه تبلیغ درباره ضدارزشی بودن اعتیاد و مواد مخدر، به رسانه ها محدود نمی شود، بلکه این امر باید در همه سطوح اجتماعی اجرا شود این تبلیغات باید از مدرسه و خانواده آغاز شود تا با معتاد و قاچاقچیان مواد مخدر و تبلیغاتی که انجام می دهند، مبارزه شود. نکته مهم در تبلیغ برضد پدیده اعتیاد و مبارزه با مواد مخدر این است که تبلیغات و مبارزه با آن به صورت کارشناسانه صورت پذیرد، یعنی هر کس، به صرف این که با مواد مخدر یا اعتیاد مخالفتی دارد، نباید عهده دار تبلیغات شود. اگر تبلیغات و مبارزه اندکی بدون ضوابط اجرا شود، نتیجه عکس به بار خواهد آورد.
تلنگر:اعتیاد به مواد مخدر، یکى از مهمترین مشکلات اجتماعی، اقتصادى و بهداشتى است که عوارض ناشى از آن، تهدیدى جدى براى جامعهی بشرى محسوب میشود و موجب رکود اجتماعى در زمینههاى مختلف مىگـــــردد. همچنین ویــرانگریهاى حاصل از آن، زمینهساز سقوط بسیارى از ارزشها و هنجارهاى فرهنگى و اخلاقى میشود و بدین ترتیب، سلامت جامعه را بهطور جدى به مخاطره مىاندازد.پدیدهی شوم قاچاق مواد مخدر، بیش از آنکه فعالیتى سوداگرانه، تجارى و اقتصادى در عرصهی مافیاى اقتصاد بینالمللى باشد، ابزارى کارآمد، مؤثر و راهبردى در گسترش نظام سلطهی صاحبان قدرت جهان بر کشورهاى توسعهنیافته است.متأسفانه گسترش دامنهی مصرف مواد مخدر در جامعهی امروزى، به حدى است که حتی قشر متفکر و تحصیلکرده را نیز به سمت خود کشانده است یکی از راههای کاهش اعتیاد به مواد به مخدر شناسایی زود هنگام نوجوانان و جوانان مصرف کننده مواد و اقدام به درمان آنهاست،به نظر میرسد قضیه خطرات مواد مخدر در سطح جامعه به خوبی تبیین نشده و در راه مبارزه با این پدیده شوم باید از تمام ظرفیتهای موجود در جامعه استفاده کرد. امید است مبارزه با مواد مخدر به صورت فرهنگ عمومی در آید و هر شخص، گروهی یا مسئولی در جامعه خود را موظف به مبارزه با این ماده خطرناک و مهلک کند. اعتیاد، پایان کار یک انسان نیست؛ زیرا ترک آن امری امکان پذیر است و با کمی همت از چنگال آن می توان رها شد. هر چند همت فرد، شرط لازم برای این کار است، ولی نباید فراموش کرد که اطرافیان نیز در این زمینه، وظیفه بسیار مهمی دارند. هنگامی که اطرافیان به کمک معتاد می آیند، انگیزه و توانایی وی برای ترک چند برابر خواهد شد.
* بیاید با هم، زندگیمان، جامعهمان و هویتمان را عاری از موادمخدر سازیم*