ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | ||||||
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 |
وجود سلامت اجتماعی یکی از مولفه های توسعه یافتگی جوامع به حساب می آید.این مفهوم به عنوان یکی از ابعاد توسعه در سال های اخیر توسط سازمان جهانی بهداشت مطرح شد و به این معناست که برای دسترسی به سلامت کامل، تنها سلامت جسمی و روانی کافی نیست بلکه از آنجا که انسان در محیط جمعی زندگی می کند، سلامت اجتماعی نیز ضروری است. منظور از «سلامت اجتماعی» مشارکت فعال مردم در زندگی اجتماعی است. این مشارکت از طریق شرکت در سازمان های غیردولتی و فعالیت های داوطلبانه، انجام فعالیت های شغلی، تحصیلی، انجام وظایف شهروندی مانند شرکت در انتخابات، پذیرش قوانین و مقررات، شرکت در اجتماعات و ... صورت می پذیرد.انسانی از نظر اجتماعی سالم خواهد بود که مشارکت فعال تری در جامعه داشته باشد. تأمین سلامت به مفهوم کلی آن برای همه افراد، به ویژه برای نوجوانان به دلایل گوناگون از اهمیت فراوانی برخوردار است.یکی از موارد نقض کننده سلامت اجتماعی رواج خشونت های اجتماعی است.خشونت و گسترش آن امروزه معضلی خطرناک برای جامعه است که هر روز بر دامنه آن افزوده می شود و نمودهای آن را می توان بین قشرها و طبقه های مختلف جامعه دید.
حال با این شرایط اگر ما برنامه ای برای کنترل این روند نداشته باشیم ممکن است در آینده جامعه با معضلات بیشتری در این زمینه درگیر شود.آمار پزشکی قانونی حاکی است هر ساعت 72 درگیری منجر به جرح در کشور و 12 نزاع در تهران صورت میگیرد. فقط در دو ماه نخست سال گذشته 104 هزار و 200 نفر به دلیل صدمات ناشی از نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردهاند. بر همین اساس 104 هزار پرونده در مراجع قضائی تشکیل شده و بیش از 200هزار نفر تنها در دو ماه درگیر کلانتریها و دادسراها و دادگاهها بودهاند. براساس اعلام رسمی قوه قضائیه، تعداد ورودی پرونده به دستگاههای قضائی بیش از 10 میلیون بوده است.یعنی از هر 7 ایرانی، یک نفر سر و کارش با دادگاه، دادسرا، کلانتری و... است.
به صورت جدی شاهد افزایش آمار خشونت شهروندان در سنین و جنسیتهای مختلف هستیم.منازعات جزء ده جرم اول در کشور است. استفاده از آلات ضرب و جرح مانند قمه، چاقو، شمشیر و سلاح گرم در منازعات نشان میدهد که این پدیده اجتماعی از حالت عادی خارج شده و به سمت برخوردهای پرخطر و آسیبزننده تغییر مسیر داده است. از این رو لازم است به بحث پیشگیری از این موضوع به عنوان یک آسیب اجتماعی توجه بیشتری شود.در همین راستا همکاری خوبی با آموزش و پرورش ایجاد شده است. این همکاریها را در سطح مهدکودکها نیز افزایش میدهیم، چرا که معتقدیم هر اقدام موثر در کاهش نرخ جرم و تغییر رفتار مجرمانه باید از دبستانها و پیشدبستانیها آغاز شود.
زندگی در حوزه فردی، خانوادگی و اجتماعی همیشه با مشکلات گوناگونی همراه است و خشونت نه تنها روش سنجیده ای برای کاهش آنها نیست بلکه دشواری های دیگری را نیز ایجاد خواهد کرد و این را تجربه افراد بی شماری در طول زمان های زیاد و در مکان های مختلف، نشان داده است.خشم از جمله هیجان هایی است که به طور طبیعی و ذاتی در همه افراد با تفاوت هایی وجود دارد و انسان در طول زندگی خود می آموزد و یا باید بیاموزد که هیجان هایش را تحت کنترل خود درآورد و در سطح متعادل نگاه دارد.یکی از راهکارهای اساسی کنترل خشم و جلوگیری از گسترش آن رواج فرهنگ عذرخواهی در جامعه است.فرهنگ عذرخواهی و کوتاه آمدن در کشور بسیار ضعیف شده و اگر هر کدام از افراد بتوانند در عذرخواهی پیش قدم شوند آتش شعله ور شده طرف مقابل را میتوانند خاموش کنند. بسیاری از دعواها به این دلیل است که یک نفر حقوق دیگری را زیر پا گذاشته و طرف مقابل در مقام اعتراض بر میآید. گاهی اوقات وقوع یک نزاع ساده میتواند منجر به حوادثی تلخ شود و خانوادهها باید به فرزندان خود آموزشهای لازم را داده و رفتار آنها را زیر نظر بگیرند.
افزایش خشونت های اجتماعی ناشی از عواملی مانند بیکاری، نبود درآمد پایدار و به طور کلی تحقق نیافتن عدالت اجتماعی است که این موضوع زنگ خطری برای جامعه است.یکی از دلایل افزایش خشونت های اجتماعی این است که افراد نمی توانند برخی از نیازهای طبیعی و قانونی خود را به خوبی برآورده کنند.نوع نگرش نسبت به زندگی و باورهای افراد نقش بسزایی در واکنش به مسائل مختلف دارد.گاهی اوقات تحقق نیافتن عدالت اجتماعی موجب می شود که افراد احساس کنند حقوق طبیعی و قانونی آنها پایمال شده است و از همین رو دست به خشونت و درگیری های اجتماعی می زنند.رشد میزان بیکاری نشانه ای از تحقق نیافتن عدالت اجتماعی است و از آنجا که برای افراد احساس محرومیت ایجاد می کند، موجب بروز انواع پرخاشگری ها و خشونت ها می شود.
افزایش استفاده از انواع مواد مخدر و به ویژه روانگردان ها و همچنین تمایل به مصرف مشروبات الکلی از عواملی است که منجر به رشد خشونت ها و درگیری های اجتماعی می شود.اگر تخلیه هیجانی افراد انجام نشود، یا بیماری های روان تنی بروز می کند و یا افراد دچار افسردگی می شوند که هرچه میزان افسردگی افزایش یابد، آسیب های بیشتری را به پیکره جامعه وارد می کند.برخی کارشناسان حقوقی معتقدند رسیدگی سریع قضائی به پرونده های نزاع یکی از عومل مهم در کاهش درگیری است.متاسفانه رسیدگی به پرونده های نزاع در دستگاه قضائی طولانی مدت است که این موضوع باعث می شود فرد خاطی به خوبی تنبیه نشود و گاهی شاکی با مشاهده این پروسه طولانی منصرف می شود. مجازات سریع مجرمان بیشترین تاثیر را در پیشگیری دارد. البته سیستم مدیریت شهری باید در جهت کاهش اضطراب و استرس بین شهروندان اقدام کند و هرچه آرامش در فضای شهری بیشتر باشد، نزاع کاهش می یابد.
ما همچنین می توانیم از تجربه کشورهایی که در این زمینه موفق بوده اند استفاده کنیم. حضور پلیس در شهر و افزایش احساس امنیت هم در کاهش نزاع به خصوص نزاع های مرگبار نقش دارد. در خیابان درگیری های بسیاری را دیده ایم که به دلیل حضور نداشتن پلیس تا ساعت ها ادامه پیدا کرده بوددر یک جامعه سالم هرگز هیچ فردی به خودش اجازه نمیدهد که بخواهد با رفتار نامتعارف خودش جامعه را دچار هیجان ،نگرانی و تشویش کند. چون لازمه امنیت و لازمه آرامش زندگی در جامعه رفتار متعارف است، رفتاری که بر مبنای رعایت حقوق همدیگر باشد. اگر این قضیه نباشد همان میشود که اول اشاره کردیم،قانون شکنی میشود، هرج ومرج میشود، هرج و مرج هم زمینهساز انواع خشونت میشود.در فرایند تولید خشونت، یکی از مهم ترین آسیب های خانواده های ناسالم، گردش خشونت در نسل های مختلف است. انتظار تربیت فرزندانی مهربان و صلح جو در خانواده هایی که پدر و مادر در آن مدام با هم نزاع و درگیری دارند کاری بس دشوار است زیرا براساس نظریه های یادگیری اجتماعی، خمیرمایه شخصیت فرد در دوره کودکی و در خانواده شکل می گیرد.
همانطور که گفته شد خشونت در خانواده منتهی به گردش خشونت از نسلی به نسل دیگر می شود زیرا فرزندانِ امروز، شهروندان و سرپرستان فردای جامعه و خانواده هستند.بخش بزرگی از مشکلات خانوادگی و نزاعهای خیابانی در جامعه امروز ما از فقدان مهارتهای ارتباطی مؤثر نشأت میگیرد.برنامههای ماهواره نیز تأثیر زیادی در افزایش خشونت در جامعه دارد، بدیهی است که مشاهده صحنههای خشونتآمیز، گرایش به پرخاشگری را در بیننده بالا میبرد و با توجه به اینکه اغلب برنامههای ماهوارهای به فیلمهای سینمایی و سریالهایی اختصاصیافته که در آن صحنههای خشونتآمیز بهطور مکرر تکرار میشود، این امر میتواند باعث افزایش خشونت در جامعه شود.به اعتقاد کارشناسان،فقدان فرهنگ گفتگو در بین بسیاری از افراد موضوعی به مراتب با اهمیت تر از دیگر موضوعات است.تقویت فرهنگ گفتگو از طریق فعالیت های فرهنگی و اجتماعی تا حد زیادی می تواند از خشونت ها و درگیری های اجتماعی افراد بکاهد.
این درحالی است که افراد جامعه از کودکی،آموزش های لازم برای گفتگو را از نهادهایی مانند خانواده و مدرسه دریافت نمی کنند و با روحیه ای که مبتنی بر گفتگو و درک متقابل نیست وارد زندگی اجتماعی می شوند.در این راستا لازم است آموزش و پرورش اقدامی اساسی برای نهادینه کردن فرهنگ گفتگو ، راه های برقراری ارتباط و گفتگو با دیگر افراد جامعه انجام دهد.جمع آوری سلاح سرد از جامعه، تا حدی مشکل را حل می کند اما تا ریشه کن نشدن خشونت در جامعه و حل زیربنایی مشکلاتی که دلیل به وجود آمدن خشونت هستند نمی توان به برطرف کردن این مشکل امیدوار بود.