خانواده،جامعه کوچکی است که  جوامع بزرگ از همین جامعه برگرفته شده که همه باید آنرا اصل بدانند زیرا خانواده پایه و اساس جامعه است. در خانواده،باید ها و نبایدهای زیادی وجود دارد ولی آنچه که باید پایه خانواده را محکم کند رازداری، محبت، حفظ اسرار، ایثار،گذشت، بخشش،ترحم و فداکاری است که با همین موارد هم اداره میگردد ؛لذا اگر در خانواده دروغ، بی وفایی، خیانت به همدیگر و مسائل نا امید کننده وجود داشته باشد اینچنین خانواده ای خسارت دیده  و به شدت در معرض فروپاشی خواهد بود.

افرادی که خانه را با قانون اجبار اداره کردند باخته اند زیرا در هر خانه ای  که قانون های استیدادی پای کار آمده پایه های خانه سست شده، چرا که محیط خانه به گونه ای است که نیاز به برخورد مسالمت آمیز دارد و افرادی  که در زندگی گذشت داشته اند،ماندگارتر بوده اند، زیرا گذشت در مقابل افراد خانواده یک اصل خدشه ناپذیر  است. لذا باید اعتماد را به خانواده ها برگرداند و خانواده ها را از آنچه  که زندگی را متلاشی می کند در امان نگه داشت.

  آموزه ۱۴۰۰ سال قبل اسلام و تأکید فراوانش بر خانواده، امروز توسط دانشمندان جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی به‌عنوان بنیان ابتدایی و اصلی رشد و پرورش انسان‌ها  و اجتماعی شدن  و… مورد مطالعه و تاکید فراوان است. این دستورات مبنایی البته به صورتی بسیار جزیی و ریز توسط امامان (ع) تببین و نهادینه می‌شوند. آیات و احادیث فراوان و مکرر از پیامبر اکرم و ائمه در توصیف رفتار و مسولیت زن و شوهر به همدیگر، حسن خلق و رفتار زوجین در محیط خانه و خانواده، کمک و مشارکت در کارها، وظایف و حق مسولیت پدر یا مادر بر فرزندان در تأمین معاش تا تعلیم و تربیت و آموزه‌های اخلاقی و دینی و صدها نکته دیگر در این دستورات، به خودی خود نقش بسیار مهم و بی‌بدیل خانواده و جایگاه رفیع آن در قله سعادت و خوشبختی به نمایش میگذارد.

در تربیت جامعه اصل و اساس خانواده است.اگر خانواده، یک خانواده اصیل و ریشه‌دار و دارای هویت و تربیت دینی باشد، آن خانواده به فرجام نیک می‌رسد و جامعه را نیز بطور صحیح تربیت خواهد کرد،لیکن اگر خانواده، یک خانواده دور از معرفت دینی باشد و ناهنجاری‌ها به خانواده نفوذ کند آن خانواده یک خانواده بی‌پایه بوده و برای جامعه به عنوان یک معضل اساسی به حساب خواهد آمد.

هرچند خانواده در همه ممالک محترم است اما در جمع مسلمین مقدس تر می باشد،اسلام برخلاف اعراب جاهلی که حقوق اجتماعی زنان را نادیده گرفته و حتی دختران خود را زنده بگور می کردند، و برخلاف دنیای غرب که به اسم دفاع از حقوق زنان، شخصیت زن را در جامعه به ابتذال کشانده است، زن را با رعایت حیا و عفت، در کارهای اجتماع(با حفظ حجب و حیا) شریک می داند.

 اسـلام ،اهل بیت پیامبر (ص) را بـه عـنـوان نـمـونـه اى كـامـل از خـانواده برتر معرفى و صلاحيت الگويى آن را براى جهانيان امضا كرده است . خـداونـد سـبـحـان ايـن خانواده را از هرگونه رجس و پليدى مبرا دانسته است . نمونه ها:(اِنَّمـا يـُريـدُ اللهُ لِيـُذهبَ عَنكُم الرّجسَ اهلَالبيتِ وَ يُطَهّركُم تَطهيرا =احزاب : 23) آيـه مـبـاهـله (آل عـمـران :61) که در بـاره اعـضاى اين خانواده وارد شده و عظمت مقامات معنوى و عرفانى آنان را به نمايش ‍ گذاشته است . سوره انسان فضيلتهاى آنان را ستوده است و خلاصه جاى جاى قرآن از فضايل و ويژگيهاى آنان سخن گفته است.

يکي از اموري که رسولان الهي همواره مردم را به آن دعوت کرده اند بيداري عقل و دل از خواب غفلت است که بتوانند در بحبوحه شک و ترديدها حقيقت را تشخيص دهند و از پيمودن راه درست منحرف نگردند. اين امر بويژه در زمان حيات و حضور رسولان الهي در ميان مردم اهميت بيشتري مي  يافت، چرا که جامعه اسلامي در مراحل اوليه شکل  گيري قرار داشت و دشمني ها هم براي ضربه  زدن به ارکان و مباني آن بيشتر احساس مي شد.

واقعه مباهله هم در زماني به وقوع پيوست که نبي  اکرم در مدينه به تبليغ دين اسلام و عرضه آيات الهي مي  پرداختند تا اصول و مباني ديني را با تلاش هاي مستمرشان بنا نهند که کاملتر از اديان پيشين مي  خواست سعادت دنيوي و اخروي انسانها را تضمين کند به شرط آنکه مردم با بهره  گيري از قوه تشخيص عقل و دلشان حقيقت و درستي را تشخيص داده و دستورهاي الهي آن را اجرا کنند و نزاع ديرين عقل و دل باعث قرباني شدن حقيقت به پاي اهداف ناپايدار زندگي دنيا نگردد که اين امر به درايت و ايمان قاطع و صيقل خورده رسول خدا به مانند بسياري امور ديگر که دشمنان اساس دين خدا را مورد شک و ترديد قرار مي  دادند محقق گشت و حقانيت دين الهي و رسول خدا و خاندان پاکش بيش از پيش بر مردم آشکار گشت.

يكي از مهم ترين ويژگي هاي مباهله آن است كه مي توان از آن به آخرين راهكار مسالمت آميز ياد كرد. به اين معنا كه هدف پيامبران راهنمايي و هدايت بشر به مقصد عالي و كمالي و سعادت دو جهان است. از اين رو مي كوشند تا آن جا كه امكان پذير است از راهكارهاي مثبت وسازنده اي بهره برد كه مي توان با ياري آن ها مردمان را آگاه و به پيامدهاي رفتاري و ايماني آشنا ساخت. اين گونه است كه در گزارش هاي قرآن از رفتار و منش و كنش و واكنش پيامبران آن چه به چشم مي آيد صبر و شكيبايي بيش از توان بشري است كه در برابر لجاجت و گاه تجاهل مردمان در پيش مي گيرند. آنان تا آخرين لحظه مي كوشند تا به عنوان مظهر و مصداق رحمت الهي مردمان را به راه آورده و در جاده خير و صلاح قرار دهند. به كارگيري روش ها و شيوه هاي چون بشارت و تنذير و مانند آن ها در اين حوزه قابل تحليل و تبيين است.

آنان پيش از نفرين و درخواست براي نابودي مردمان كافر و لجاجت پيشه از هيچ كاري كوتاهي نمي كنند . مناظره و همراهي با ايشان و آوردن انواع و اقسام معجزات و كارهايي كه مي تواند موجبات بيداري و روشنگري آنان را فراهم آورد بخشي از فعاليت هاي سازنده و مثبت ايشان براي رسيدن به اين مقصد و مقصود است . اما هر گاه همه راه ها به بن بست رسيد و مردمان بر كفر خود پافشاري كرده و رفتاري زشت و ناپسند در پيش گرفته و در زمين و زمان فساد و تباهي مي كنند در آن هنگام چاره اي جز نيست خواهي و نابودي ايشان نمي ماند. درخواست نابودي امت هاي پيشين از سوي پيامبران تنها به عنوان آخرين امكان براي حفظ هدايت مردمان كمي بود كه ايمان آورده بودند و يا براي حفظ زمين از فساد و تباهي بوده است.

پس از فتح مكه در سال هشتم هجرى و درخشش قدرت اسلام در جزيرةالعرب، پيروان ديگر اديان و مذاهب و رهبران و رجال سياسى و مذهبى توجه خاصى به اسلام و مسلمانان و به كانون اين قدرت عظيم يعنى مدينةالرسول پيدا كردند. اين امر زمينه مناسبى را براى نشر و گسترش شعاع اسلام تا اقصى نقاط حجاز و حتى خارج از آن فراهم آورد و پيامبر اسلام توانست از اين فرصت بخوبى استفاده كند و با ارسال نامه ‏ها و نمايندگان ويژه به رؤساى بلاد و زمامداران كشورها آنها را به پذيرش اسلام و يا به رسميت شناختن دولت اسلامى و التزام به مقررات آن فرا خواند.

رسول اكرم (ص) به موازات مكاتبه با سران دولتهاي جهان و مراكز مذهبي، به منظور دعوت نجرانيان به اسلام ؛نامه‌اي به اسقف آن شهر(ابوحارثه) نوشت؛طبيعى است كه بسيارى از مخاطبين اين نامه‏ ها علاقه ‏مند بودند كه به مدينه و به مقر دولت اسلامى بيايند و با شخص رسول‏ خدا آشنا شوند و از نزديك وضعيت مسلمانان را ببينند. اين بود كه در سال نهم هجرى به تدريج هيئت‏ هاى نمايندگى طوائف و قبائل عرب به حضور رسول‏ خدا می رسيدند و اين سال را مورخين «عام الوفود» نام نهاده ‏اند.

زمین و زمان، چشم به عظمتشان دوخته است و مبهوت بزرگی جان هایی است که هستی از ادراک آن ناتوان است. نمی دانیم معنی ایمانِ خالصِ این خاندان چیست که خدا به سبب عظمت ایمانشان، دعوت به مباهله می کند. عالمان مسیحی هم درمانده اند؛ تنها تکاپوی غریبی در عالم می بینند که آماده اند هر لحظه که اشاره نمایند، استجابت کنند.

چشم ها تنها ارواح پاکی را می بینند که جسم خاکی بر زمین دارند و خیال می کنند این مرد یعنی محمد(ص)، و آن یکی یعنی علی(ع)، و آنها هم فاطمه(س) و حسن و حسین(ع)! اما چه کسی جز خدا بر حقیقت وجود و ظرفیت ارواحشان آگاه است؟ این خاندان پاک، تا کجای تقرب الهی پیش رفته اند که خدا به دعای آنها، آزمون بندگی بر پا می کند و حقیقت کفر و ایمان را عیان می سازد؟!

آیه مباهله را مرور کن و بار دیگر ردّ نشانه ها را بگیر. بر واژه «انفسنا» چشم بدوز و با خود بگو: «علی جان پیامبر است یعنی چه؟» چه کسی می تواند به منزله جان رسول خدا باشد؟ جز این است که باید تمام ارکان وجودش و تمام ذرات هستی اش، با پیامبر یکی شده باشد؟! در این میان، تنها خطِ فاصلِ میان شان نبوت محمد(ص) و ولایت علی(ع) است. علی(ع) محمد(ص) است، منهای نبوت و این یعنی بزرگ ترین شرف علی(ع) که نمی شود از آن چشم فرو بست!

داستان مباهله پیامبر با مسیحیان و دستور آیه مباهله از جهات مختلفى، حائز اهمّيت و قابل تأمّل و بررسى است. مهم ترين و برجسته ترين نكاتى كه در اين رويداد ملاحظه مى شود، عبارت اند از:

1-دعا آخرين برگ برنده و سلاح مومن است.

2- در مجالس دعا بايد كودكان را شركت داد.

 3-زن و مرد دوشادوش هم و در كنار همديگر مطرحند.

4- استمداد از غيب بعد از به كارگيريى توانايى‌هاى عادى.

5- -فرزند دخترى، همچون فرزند پسرى، فرزند خود انسان است .

6- استدلال را بايد پاسخ داد، ولى مجادله و لجاجت را بايدسركوب كرد.

7- اگر شما محكم بايستيد، دشمن به دليل باطل بودن عقب نشينى‌مى‌كند.

8-در دعا كردن آنچه مهم است انگيزه‌ها و شخصيتهاست نه تعداد و كثرت جمعيت.

9- كسى كه منطق و استدلال و معجزه او را تسليم به پذيرش حق‌نمى‌كند بايد تهديد به نابودى شود.

10- قوام و اساس دين به خاطر همين چند نفر است و گرنه‌پيامبر(ص) مى‌توانست‌خود شخصا نفرين كند.

11- پیامبر، حاضر شد برای اثبات حقانیت دین اسلام، خود و نزدیک‏ ترین بستگانش را در معرض خطر قرار دهد

12- اگر انسان به هدف خود ايمان داشته باشد حاضر است‌حتى خودو نزديكترين بستگانش را در معرض خطر قرار دهد.

13-قويترين دليل بر فضليت اصحاب كساء:نظر به اهميت اين رويداد در تاريخ اسلام، بديهى است‌بايدافرادى در آن شركت كنند كه از شايستگى كافى برخور دار باشند;زيرا اين رخداد در تاريخ دين اسلام ثبت‌خواهد شد.

14- خدا و پيامبر(ص) با اين عمل به همه ما مى‌فهماند که علىّ بن ابى طالب، جان و نفس پیامبر و اهل بیت ایشان و اصحاب کساء به تصریح آیه مباهله، مستجاب الدعوة و ادامه دهنده حركت وراه و روش نبی اسلام هستند.

15-ماجرای مباهله، نشان مى دهد كه دین اسلام، در برخورد با قدرت هاى مخالف خود، در گام نخست، تلاش مى كرد با بهره گيرى از گفتگو، مناظره و استفاده از دليل و برهان، آنها را به حق و حقیقت دعوت نمايد و در گام دوم، اگر معتقد به خدا بودند، آنها را به مباهله و داورى خداوند متعال مى‏خواند، و اگر مباهله را هم نمى پذيرفتند، آنگاه در صورتى كه شرايط اسلام را قبول مى كردند، پيمان نامه سياسى امضا مى شد.

16- استفاده اسلام از قدرت نظامی در ميدان جنگ، تنها براى شكستن سدهاى آگاهى و آزادى انديشه بود. و در داستان مباهله پیامبر با مسیحیان نجران، نصارای نجران چون صدق و اخلاص دلیرانه پیامبر(ص) و همراهانشان را مشاهده کردند، هراسان از عقوبت الهی بیمناک شدند و تن به مباهله ندادند و با پیامبر(ص) صلح کردند.

17- مباهله، نشان صداقت پیامبر اسلام: مباهله پیامبر(ص) با نصرانیان نجران، از دو جنبه نشان درستی و صداقت اوست. صرف پیشنهاد مباهله از جانب پیامبر اکرم(ص) خود گواه این مدعاست؛ زیرا تا کسی به صداقت و حقانیّت خود ایمان راسخ نداشته باشد، پا در این راه نمی‌نهد. از طرفی، نتیجه مباهله، بسیار سخت و هولناک است و چه بسا به از بین رفتن و نابودی دروغ گو، بینجامد. پیامبر(ص) کسانی را با خود به میدان مباهله آورد که عزیزترین افراد و جگرگوشه‌های او بودند. این خود، نشان عمق ایمان و اعتقاد پیامبر(ص) به درستی دعوتش می‌باشد که با جرأت تمام، نه تنها خود، بلکه خانواده‌اش را در معرض خطر قرار می‌دهد.

در مجموعه تاریخ پر فراز و نشیب اسلام در اواخر عمر شریف پیغمبر اکرم(ص) یک اتفاق عظیم دیده می شود، ایشان تمام قبائل و ادیان یهودی و مسیحی که در  اطراف مدینه بودند دعوت به اسلام کردند از جمله طایفه نجران را که یکی از طایفه های بزرگ مسیحیان بود، رئیس طایفه نجران شخصی به نام "ابو عارفه" بود که با خدم و حشم خود وارد مدینه شد تا با پیغمبر(ص) درباره دین مبین اسلام بحث کند، اما ابو عارفه با صحبت هایی که پیغمبر اکرم(ص) با وی انجام دادند به دین مبین اسلام قانع نشد.

چرا که وی معتقد به حضرت عیسی(ع)، حضرت مریم(س) و پروردگار عالم بود که آنها را به عنوان پدر و روح القدس می دانست، اما پیغمبر اکرم(ص) استنادات الهی خود را بیان کردند اما باز هم ابوعارفه زیر بار نرفت، در این راستا پیامبر اکرم(ص) فرمودند: ما بر حقیم اما شما بر حق نیستید پس بیاید برای اثبات حقانیتمان با هم دیگر احتجاج کنیم.

وقتی کسی دلایل و براهین و استدلالات منطقی و محکم و در عین حال قابل فهم را بی دلیل و از روی لج و عناد رد می کند، چه باید کرد؟ آیا باید همچنان به محاجه و مجادله ادامه داد یا باید راه دیگری را پیمود؟ پیامبر مشاهده کرد که با مجادله، کاری از پیش نمی برد و اعتقاد خرافی به فرزندِ خدا بودن عیسی(ع)، به تزلزل بنیاد دین و توحید مردم منجر می شود. پس قرار گذاشت «مباهله» کنند.

مباهله در اصطلاح با توجه به آیه61 سوره آل عمران، مباهله به معناى نفرین کردن دو نفر نسبت به یکدیگر است بدین ترتیب که افرادى که درباره یک مسئله مهم مذهبى با هم نزاع دارند در یک جا جمع شوند و به درگاه خدا تضرع کنند و از او بخواهند که دروغ گو را رسوا ساخته و مجازات کند. پس مورد تشریع مباهله، مخصوص اختلافات و منازعات دینی و مذهبى است تا جایى که با گفت و گو حل نشود و کار به انکار و مکابره بکشد. به بیان دیگر مباهله یعنى نفرین کردن یکدیگر تا هر کس بر باطل بوده مورد غضب الهى قرار گیرد و آن کس که بر حق است شناخته شود و بدین گونه حق از باطل تشخیص داده شود.

چون همیشه، ایمانی راسخ در دریای نگاهت موج می‏زد.تمام فانوس‏ های هدایت را روشن کردی، دلیل و برهان قاطع برایشان آوردی، معجزه قرآن را به همه نمایاندی و حتی انجیل را بر صدق گفتارت گواه گرفتی؛ ولی نور هدایت، راه نفوذی در دل‏هایشان نیافت.خدا بر ضمیر نهانشان آگاه بود و نیت‏ های ناپاکشان را می‏دید؛ پس وحی فرستاد که پیامبرم! «به آنانی که بعد از علم و دانشی که به تو رسیده، با تو ستیز می‏کنند بگو که فرزندان و زنان و نزدیکان خود را گرد آوریم و...»

 مگر مى ‏توان دل بسته حقیقت بود و بر شاخسار بلندش آویخت و به دامان استوارش چنگ زد،ولى در خطرها و مهلکه‏ ها پاى سست نمود؟!اهل حق را چه نسبت با ترس و هزیمت؛که هرجا مجال بحث و جدال بود،استوار و باصلابت، زبان به حق‏گویى و دفاع از ایمان خویش مى ‏گشایند و آن‏گاه که دشمن کینه ‏توز لجوجانه بر باطل خویش پاى مى‏ فشرد،به امر خداوند، مردانه او را به «مباهله»و خداى را به داورى مى‏ خوانندتا هیمنه پوشالى باورهاى اهل باطل،به چشم بر هم زدنى نابود شود... .

 چیزى از طلوع خورشید نگذشته بودو هنوز خورشید سوزان جزیره ‏العرب،گرماى خویش را بر خنکاى بامدادان مسلط نکرده بود؛ولى همه اهل مدینه در بیرون شهر، نگران و امیدوار،انتظار واقعه‏ اى تازه را مى ‏کشیدند.آن سوتر، مسیحیان نجران نیز حاضر بودند؛ولى نگرانى و دلهره در چهره‏هاشان موج مى ‏زد،از دیروز که پس از ساعت‏ها بحثِ بزرگانشان با رسول خداصلى ‏الله‏ علیه ‏و‏آله و قانع نشدن آنها،ناچار به پیشنهاد مباهله حضرت تن دادند،تا امروز، خواب برچشمانشان حرام شده بود،...