چه کسانی در اولویت واکسیناسیون آنفلوانزای نوع آ قرار دارند؟

مدل‌های ریاضی برپایه همه‌گیری‌های آنفلوانزا در قرن بیستم، کودکان دبستانی و والدین آنها را اولویت اصلی واکسیناسیون آنفلوانزای نوع آ قرار داده که متناظر با گروه‌های سنی 5 تا 19 سال و 30 تا 39 سال خواهد بود.

مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های ایالات متحده، سی.دی.سی، اولویت‌هایی را برای واکسیناسیون علیه آنفولانزای خوکی پیش‌بینی کرده است. اما مقاله‌ای که به‌تازگی در سایت ساینس منتشر‌شده، اذعان دارد که این روش، مؤثر‌ترین شکل مبارزه با گسترش آنفولانزای خوکی در سطح ایالات متحده نیست.

، علیرغم اینکه کمیته مشورتی سی.دی.سی، ماه گذشته، گروه‌های سنی 6‌ماه تا 24‌سال را در اولویت تزریق واکسن آنفولانزای خوکی قرار داده، اما یک مدل ریاضی جدید نشان می‌دهد نوزادان سهم چندانی در انتقال این بیماری ندارند؛ در عوض این اولویت باید به کودکان در سنین دبستان واگذار شود که سهم بالایی در گسترش این بیماری دارند و پس از آنها؛ باید والدین این کودکان واکسینه شوند تا جلوی انتقال بیماری توسط آنها به باقی جمعیت آماری گرفته شود.

جان مدلاک، متخصص ریاضیات‌ زیستی از دانشگاه کلمسون در کارولینای جنوبی که یکی از نویسندگان این مقاله است، می‌گوید: «بهتر بود واکسن‌ آنفولانزا برای تلقیح کودکان دبستانی و والدین آنها مورد استفاده قرار می‌گرفت. زمانی که کودک به سن 5 سالگی می‌رسد و پا به محیط آموزشی می‌گذارد، میان جمعیتی از بچه‌های بزرگ‌تر احاطه می‌شود و خواه‌ناخواه برخوردها افزایش پیدا می‌کنند».

تام اسکینر، سخن‌گوی سی.دی.سی می‌گوید: «این سازمان با دقت الگو‌های جدیدی را که ارائه می‌شوند، بررسی خواهد کرد، اما قصد ندارد تغییری در برنامه فعلی واکسیناسیون ایجاد کند. واقعیت این است که برنامه پیشنهادی ما به تنهایی بر مبنای یک الگو طراحی نشده، اطلاعات بسیاری در تصمیم‌گیری نهایی لحاظ شده‌اند. این داده‌ها می‌توانند به ما برای شناسایی احتمال‌ها و روش‌های گوناگون کمک کنند، اما تعیین دقیق این‌که هر الگو در نهایت چه نتیجه‌ای به همراه خواهد داشت، کار ساده‌ای نیست».

سیاست مورد تردید
مدلاک همراه با آلیسون گالوانی، اپیدمی‌شناس دانشگاه ییل در نیو‌هیون، الگویی از گسترش آنفولانزا را بر پایه گروه‌های سنی و با استفاده از داده‌های مبتنی بر میزان مرگ و میر افراد از همه‌گیری جهانی آنفولانزا در سال‌های 1918/ 1279 و 1957/ 1336، داده‌های مربوط به میزان آلوده‌کنندگی ویروس H1N1 در آخرین شیوع جهانی آن و مطالعات اخیر که تعداد دفعات ملاقات افراد با یکدیگر را مشخص می‌کنند، طراحی‌کرده است. مطابق این الگو، بهترین روش برای واکسیناسون علیه آنفولانزا، اولویت‌دادن گروه‌های سنی 5 تا 19‌ سال و 30 تا 39‌ سال است. بررسی‌ها نشان می‌دهند این الگو از لحاظ کاهش میزان مرگ و میر، به حداقل رساندن انتقال بیماری، کم‌کردن تعداد سال‌های زندگی از دست‌رفته و همچنین کاهش هزینه‌های اقتصادی حاصل از همه‌گیری با واقعیت مطابق است.(برای مشاهده آخرین نقشه همه گیری آنفلوانزای نوع آ، اینجا را کلیک کنید)

گالوانی که از سوی مؤسسه ملی مطالعه الگوهای سلامتی برای بیماری‌های واگیر (MIDAS) که حامی تحقیقات محاسباتی و ریاضی در زمینه بیماری‌های واگیر است، حمایت مالی می‌شود؛ می‌گوید: «اگر شما بچه‌ها و والدین آنها را واکسینه کنید، عملا راه‌های انتقال به جمعیت سالم را مسدود کرده‌اید». اواخر مرداد ماه، گالوانی با رابین رابینسون، مدیر دفتر تحقیق و توسعه پیشرفته در زیست‌پزشکی(BARDA) ، در واشنگتن دیدار کرد تا در مورد نتایج به دست آمده از این مطالعه در قالب بخشی از ملاقات‌های کاری میان‌سازمانی بین (MIDAS) و (BARDA) با او به گفتگو بپردازد.

ویلیام شافنر، متخصص آنفولانزا در مرکز پزشکی دانشگاه وندربیلت می‌گوید: «این مقاله تمرکز سی.دی.سی را بر واکسیناسیون کودکان دبستانی تأیید می‌کند و از نظر من این یعنی، نتایج امیدوار‌کننده است».

مدلاک هم در این زمینه می‌گوید: «سی.دی.سی در دوره پیشین برای مبارزه با آنفولانزای فصلی، افراد سالخورده را در اولویت اول قرار داده بود، اما این‌بار با حذف این گروه از گروه‌های سنی که در اولویت واکسیناسیون قرار دارند، نشان‌داد که این مرکز در مسیر درست حرکت می‌کند. در حال حاضر تنها ایرادی که ما به این برنامه وارد کرده‌ایم، اولویت واکسیناسیون برای کودکان زیر پنج‌سال است».

نقش والدین
این الگو علاوه بر این با تصمیم سی.دی.سی برای واکسیناسیون والدین هم مغایر است. مطابق آخرین اعلام این سازمان باید والدین نوزادان زیر 6 ماه نیز همراه فرزندشان واکسینه شوند تا با ایجاد فضایی ایزوله، امکان حمایت از نوزادان آسیب‌پذیر فراهم شود. در حالی‌که الگوی طراحی‌شده توسط مدلاک و گالوانی نشان می‌دهد، واکسیناسیون والدین کودکان پنج‌ساله یا بزرگ‌تر برای جلوگیری از شیوع آنفولانزا به مراتب مؤثرتر است. کومانان ویلسون از دانشگاه اتاوا که روی سیاست‌های بهداشت عمومی مطالعه می‌کند، می‌گوید: «این چیزی نیست که بشود به سادگی با آن کنار آمد. حذف کودکان زیر پنج‌سال از کانون توجه و اولویت واکسیناسیون به‌مراتب ساده‌تر از حذف نوزادان شش‌ماهه‌ و بزرگ‌تر از اولویت‌های سی.دی.سی است، چرا که والدین اغلب نسبت به روند واکسیناسیون نوزادشان بسیار‌حساسند».

فهرست اولویت‌های سی.دی.سی برای واکسیناسیون علیه آنفولانزای خوکی شامل گروه‌های دیگری از جمله زنان باردار، کارکنان بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و بزرگسالان غیر سالمی که از لحاظ طبی جزو گروه‌های پر‌خطر به شمار می‌آیند، نیز می‌شود، اما نمی‌توان هیچ‌کدام از این گروه‌ها را در الگوی سنی مشخصی گنجاند.

سازمان بهداشت جهانی رویه‌ای تدریجی را برای اولویت‌بخشیدن به افراد سالم در گروه‌های سنی مختلف پیشنهاد می‌کند: گروه سنی 15 تا 49 سال در ابتدای این لیست قرار دارد، کودکان اولویت دوم هستند، بزرگ‌سالان سنین بالاتر و نهایتا افراد سالمند در رده‌های بعدی قرار می‌گیرند. مدلاک می‌گوید: «نمی‌توانم صریحا در مورد این الگو اظهار‌ نظر کنم، مگر اینکه موجودی واکسن پیش از آغاز همه‌گیری بسیار‌اندک باشد که در این صورت، گمان نمی‌کنم این بهترین شیوه مبارزه با گسترش بیماری باشد».

بسیاری از کشورها واکسیناسیون افراد سالم را در برنامه‌های بهداشتی‌شان نگنجانده‌اند. به عنوان مثال، وزارت بهداشت انگلستان می‌گوید که اولویت به گروه‌های در معرض خطر داده خواهد ‌شد و هیچ تمرکزی در حال حاضر روی واکسیناسیون افراد سالم در سنین مختلف وجود نخواهد داشت.

خانم ایرنه اکستراند، مدیر بخش علمی (MIDAS) می‌گوید: « از میان الگوهایی که دریافت‌کردیم، مدل ارائه‌شده توسط مدلاک و گالوانی بهترین بود. اما شک دارم که این الگو توان اجرای سیاست‌های بهداشتی را داشته باشد. این الگوها می‌توانند، اطلاعاتی برای تصمیم‌گیری بهتر در اختیار ما بگذارند، اما نمی‌توانند با بسیاری از اهداف ما در جهانی واقعی که با شیوع بیماری‌ای همه‌گیر مواجه است، همگام شوند. به همین دلیل است که مسئولان بهداشت عمومی ناچارند، تمام اولویت‌ها را بسنجند و مهم‌ترین آنها را لحاظ کنند».