ابتکار و خلاقیت چیست؟-مراحل و موانع خلاّقیت

ابتکار و خلاقیت چیست؟

خلاّقیت یا ابتکار ، نوع خاصی از عمل است که در آن ، فرد ، بی آن که طبق دستور یا عادت یا سنّتی رفتار کرده باشد ، می تواند کارهای تازه و در عین حال ، ارزشمندی ارائه دهد . خلاّقیت به عنوان یک نیاز عالیه بشری ، در تمام ابعاد زندگی او مطرح است و عبارت است از تحولات دامنه دار و جهشی در فکر و اندیشه انسان ، به طوری که توانایی ترکیب عوامل قبلی با روش های جدید را می یابد . در واقع ، ابتکار ، همیشه پرداختن به عوامل جدیدی است که نسبت به آنها غفلت شده است . نوآوری و خلاقیت ، بیشتر یک فعالیت فکری و ذهنی است و به معنای توانایی ترکیب ایده ها با یک روش منحصر به فرد یا ایجاد پیوندی بین ایده هاست که به نتیجه ای متفاوت منجر شود . به طور کلی ، نوآوری و خلاقیت ، عبارت است از استفاده از اندیشه های قبلی در جهت تولید اندیشه های جدید . هر چیزی می تواند بدون این که تازه باشد خلاّقانه باشد . مهارت و توانایی در به کار بردن خلاقیت ، ظرفیت استقامت و صبر را افزایش می دهد و همچنین باعث می شود که مفهوم شکست ، تغییر کند . شکست خوردنِ به سادگی ، نمایانگر وجود فاصله میان آرمان و واقعیت است . عموم مردم ، دارای قدرت خلاّقه ای بیشتر از آن هستند که فکر می کنند . یک نابغه خلاّق ، تمام مرزها را می شکند و در لیستش تقاضاهای بسیاری را می گنجاند . تجسّم خلاّق نیز فن استفاده از نیروی خیال برای آفرینش است . بیشتر افراد ، تجسم خلاّق را به صورت ناخودآگاه به کار می برند . در این جا تخیل ، برای آفرینش تصویری روشن از آنچه می خواهیم متجلی کنیم به کار می رود . سپس با تمرکز بر روی این آرمان یا تصوّر ، می توان آن را به صورت واقعیت عینی مجسم کرد؛ کاری که قطعا همه مخترعان ، قبل از اختراعشان انجام داده اند؛ تخیّل خلاّق و به اختیار! ما باید بتوانیم تفاوت میان خلاّقیت و هیجان را شناسایی کنیم . فاصله بین آرمان و واقعیت موجود را می توان از طریق اقدام عملی برای ترکیب کردن آن دو و یا دست برداشتن از آرمان دراز مدّت و نزدیک کردن آن به واقعیت موجود (که روش دومی ، کوتاه مدّت و سریع الوصول است) ، کم کرد

مراحل و موانع خلاّقیت

برای ایجاد خلاّقیت ، ابتدا شخص در موضوع مورد نظر به جستجوی اطلاعات می پردازد و سعی می کند موضوع را به خوبی ریشه یابی کند . سپس این مورد به ضمیر ناخودآگاه می رود و پس از آن ، ممکن است شخص در هر لحظه به راه حلّی دست یابد . سپس فرد ، این راه کلّی را به آزمایش می گذارد و آن را پرورش می دهد . در این راه ، ممکن است موانعی چون : عدم اعتماد به نفس ، ترس از شکست ، تمایل به همرنگی ، عدم تمرکز ذهنی ، عدم انعطاف پذیری ، عادت زدگی و یا منفی نگری (به خود و جامعه( بر سر راه خلاّقیت ، وجود داشته باشد .

ویژگی های افراد خلاّق

فرد خلاّق ، هر چیزی را از دیدگاه های گوناگون بررسی می کند . از وضعیت موجود ، عموما ناراضی است . مسائلی را می بیند که قبلاً مورد توجه قرار نگرفته اند .ایده ها و تجربیات گوناگون را به هم ربط می دهد . محدود به رسم و عادت نمی شود . به عبارت دیگر ، استقلال فکری و ذهنی منتقد دارد انسان های خلاّق ، افرادی هدفمند هستند . تیزهوش تر از دیگران به نظر می رسند . نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی ، حساس هستند . استقلال طلب اند و نسبت به زندگی خود و دیگران ، احساس مسئولیت می کنند

آیا جنسیت ، بر روی خلاّقیت تأثیر دارد؟

حداقل دو عاملِ شناخته شده وجود دارند که همیشه اثر خود را در جنس ، باقی می گذارند : محیط طبیعی و منش فردی . تشخیص دقیق سهم جنس و تربیت در برخی رفتارها مشکل است . اغلب اتفاق می افتد که اختلاف بین افراد یک جنس ، مهم تر و معنادارتر از اختلاف بین افراد دو جنس مقابل است . از این جا نتیجه می گیریم که مطالعه چند فرد مذکر و مؤنث ، هر چند هم دقیق باشد ، باز هم نمی تواند اختلافات موجود بین جنس ها را به طریق عینی ، مورد ملاحظه قرار دهد . برای رسیدن به این هدف ، ناچار باید از قواعد روش تجربی پیروی کرد و نتایج بررسی بر روی نمونه های بی شماری را جمع آوری کرد . می توان به درستی انتظار داشت که اختلافاتی از مقوله بدنی ، بارزترین اختلافات باشند؛ ولی محققانی به مقایسه دو جنس از نظر هوش عمومی و استعدادهای مختلف ذهنی پرداخته اند که نتایج متفاوتی به بار آورده اند . از تعداد 56 پژوهشی که در یکی از کشورهای غربی انجام شده است ، چیزی که از لحاظ هوش عمومی ، دال بر برتری دختران یا پسران با یکدیگر باشد ، به دست نیامده است . البته در مورد استعدادهای ذهنی در زمینه حافظه و دقت در جزئیات ، برتری خفیف دختران نسبت به پسران ، نشان داده شده است؛ ولی فقط در مورد گویش و آن هم فقط در دوران خردسالی ، این برتری تأیید شده است . این امتیاز دختران ، در سرعت قرائت و سهولت در جمله سازی نیز به چشم می خورد . در آزمایش های مربوط به اعداد ، استدلال منطقی و بخصوص تجسم فضا ، پسران ، امتیاز بیشتری می گیرند . البته در این خصوص ، توجه پسران به تکنیک به هر شکلی یا تأثیر محیط خانوادگی و تحصیلی و دیگر عوامل را می توان در این برتری ، دخیل دانست

به اعتقاد روان شناسان رشد ، هوش و استعداد تا سن نوجوانی و جوانی ، رشد دارد و به اوج خود می رسد . این تکامل ، تا سنین جوانی و پایان آن ، رو به پیشرفت است و سپس متوقف می شود . برخی نوجوانان و جوانان ، از درجه هوشی بالاتری برخوردارند و قادر به تجزیه و تحلیل بهتر مسائل هستند . با این توضیحات ، می توان گفت که تقریبا همه افراد آدمی به خاطر این که از توانایی هوشی معمولی برخوردارند ، می توانند افرادی خلاّق باشند . این خصوصیت ، مربوط به آدمی از هر جنسی است و نمی توان میان دو جنس (زن و مرد) ، تفاوتی قائل شد . اگر چه می توان گفت که پسران با توجه به خصوصیاتشان ، قدرت تجسم و تحلیل قوی تری دارند و می توانند در این حوزه ، خلاّقیت بیشتری از خود بروز دهند و در عوض ، دختران نیز می توانند در زمینه مباحث نظری ، خلاّق تر باشند . البته اینها ویژگی های مخصوص این دو جنس نیست؛ بلکه هر دو می توانند در همه زمینه ها خلاّقانه عمل کنند

هیچ وقت به پستوی ذهن خود سفر کرده‌اید، قطعا سفر پر‌پیچ و خمی است؛ اگر پیچیدگی‌های آن را دریابیم. هیچ وقت به پستوی ذهن خود سفر کرده‌اید، قطعا سفر پر‌پیچ و خمی است؛ اگر پیچیدگی‌های آن را دریابیم. چرا که تجربیات گوناگون ما در این پستو، طبقه‌بندی و نگهداری می‌شوند و در واقع هر کلام، روایت و ماجرایی، پرونده‌ای از آنها را به بازخوانی فرا‌می‌خواند. این بازخوانی‌ها که به تصویرسازی‌های متفاوتی از واقعیت می‌انجامد. اما همه این تصویرها در پسپتوی ذهن، سخت ذخیره ‌می‌شوند و ناخودآگاه را شکل‌می‌دهند که احساس‌ها و تجربیات دوران کودکی در عمیق‌ترین لایه‌های آن قرار‌می‌گیرند کارل گوستاو یونگ، معتقد است آنچه سرشت آدمی را تشکیل‌می‌دهد و بیشتر الگوهای رفتاری انسان را تنظیم می‌کند، ریشه در ناخودآگاه انسان دارد. فلسفه ناخودآگاه philosophy of unconscious، در نیمه دوم قرن نوزدهم به عنوان یک اصل مهم در روانکاوی برای درمان بیماران مورد توجه قرار‌گرفت

در زیر مقاله 52 صفحه بصورت وردآفیس با محوریت مهندسی ذهن وخلاقیت تدوین شده است لطفا دانلود کرده ومطالعه بفرمائید

دانلود مقاله

مطلب رو مطالعه کنید نظر یادتون نره منتظرم