گیاهان دارویی مفید برای اعصاب

 گیاهان دارویی مفید برای اعصاب را به شرح زیر نام می برد:

بنگ دانه - بید- پونه- تاتوره- تاجریزی سیاه- خشخاش- چای کوهی- شاهدانه – زرشک- گل مغربی- گریپ فروت- مارچوبه- کاسنی- گل محمدی- قهوه- نسترن- اسطوخودوس – بابونه – بادرنجبویه – بهارنارنج - جوی دوسر - جین سینگ – جینکو – چای – رازک – ریحان – زردچوبه – زعفران - سنبل الطیب - علف چای – کرفس - گل رنگ - گل ساعتی - گل گاو زبان - نعنا فلفلی - نعنا قمی.

در متن پایین تعدادی از گیاهان دارویی مفید برای بهبود و رفع برخی ناراحتی های اعصاب را بیان می کنیم که تعدادی با هم و تعدادی به تنهایی استفاده می شوند.

این نکته ی خیلی مهم را باید متذکر شویم که بیان موارد استفاده ی این گیاهان دارویی، تنها بر اساس وظیفه اطلاع رسانی سایت می باشد و به هیچ عنوان به معنای تجویز یا تکذیب مورد درمانی ذکر شده نمی باشد.

آرامش اعصاب

1- یک قسمت گل بابونه ، یک قسمت گیاه اسطو خودوس ، یک قسمت برگ نعناع ، دو قسمت ریشه سنبل الطیب ، سه قسمت میوه رازیانه و سه قسمت گل و برگ پاخری را بکوبید (منظور از قسمت، نسبت مواد به هم می باشد) و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت 20 دقیقه بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان صبح و شب میل کنید.

2- ریشه سنبل الطیب ، برگ نعناع و گیاه اسطوخودوس ( از هر کدام سه قسمت) را بکوبید و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، صبح و شب میل کنید.

3- ریشه سنبل الطیب، گل رازک، گیاه اسطوخودوس، گیاه فرنجمشک، گل بابونه و میوه انیسون ( از هر کدام یک قسمت) را بکوبید و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، صبح و شب میل کنید.

4- 20 گرم بادرنجبویه و 20 گرم علف چای و 5 گرم رازک را بکوبید و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت 20 دقیقه بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، صبح و شب میل کنید.

5- 2 تا 4 گرم علف چای (هوفاریقون) را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی سه بار، هر بار یک فنجان،  یک ساعت بعد از غذا میل کنید.

6- 5 تا 10 گرم گلبرگ شقایق را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی سه بار، هر بار یک فنجان، یک ساعت بعد از غذا میل کنید.

7- 2 تا 4 گرم گیاه ریحان را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان، یک ساعت بعد از غذا میل کنید.

8- 2 تا 4 گرم گل بابونه را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان، یک ساعت بعد از غذا میل کنید.

9- 1 تا 2 گرم برگ مریم گلی را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان، یک ساعت بعد از غذا میل کنید.

10- 2 تا 4 گرم ریشه سنبل الطیب را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی سه بار، هر بار یک فنجان میل کنید.

این گیاه دارویی برای رفع مشکلات عصبی زیر نیز مفید است :

هیستری ، هیجان ، ترس ، تشنج های عصبی ، سرگیجه های عصبی ، سرفه های عصبی، آسم و ترس شبانه کودکان.

رفع سردرد

1- سنبل الطیب، اکلیل کوهی، بابونه و نعناع ( از هر کدام یک قسمت) را بکوبید و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت 20 دقیقه بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، صبح و شب میل کنید. 

2- 3 گرم اسطوخودوس، 3 گرم تخم گشنیز و 5 دانه فلفل سیاه را بکوبید و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان، نیم ساعت بعد از غذا میل کنید.

3- 10 گرم صمغ عربی، 10 گرم تخم گشنیز و 10 گرم تخم کدو را بکوبید و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان، یک ساعت قبل از غذا میل کنید.

4- برگ بادرنجبویه ، گل بهار نارنج، اسطوخودوس ، میوه نسترن و میوه رازیانه (از هر کدام 10 گرم) را بکوبید و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت 20 دقیقه بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و گرم گرم میل کنید.

مقوی اعصاب

1- 2 تا 5 گرم گیاه اسطوخودوس را بکوبید. سپس آن را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی سه بار، هر بار یک فنجان، یک ساعت بعد از غذا میل کنید.

2- 2 تا 4 گرم برگ نارنج را بکوبید. سپس آن را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان، یک ساعت بعد از غذا میل کنید.

رفع بی خوابی

1- ریشه سنبل الطیب، گیاه فرنجمشک، گیاه اسطوخودوس و گیاه پاخری ( از هر کدام یک قسمت) را بکوبید و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، صبح و شب میل کنید.

2- 15 گرم بادرنجبویه ، 10 گرم رازیانه،  5 گرم بابونه، 5 گرم نعناع ، 5 گرم سنبل الطیب و 5 گرم علف چای را بکوبید و با هم مخلوط کنید. یک قاشق غذا خوری از این مخلوط را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، صبح و شب میل کنید.

رفع هیستری

1- 2 تا 4 گرم برگ بادرنجبویه را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان ، یک ساعت بعد از غذا میل کنید.

2- 1 تا 2 گرم گیاه سداب را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی دو بار، هر بار یک فنجان ، یک ساعت بعد از غذا میل کنید.

3- 2/0 تا 5/0 گرم کلاله زعفران را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی  دو بار، هر بار یک فنجان، یک ساعت بعد از غذا میل کنید (همراه غذا نیز می توان مصرف نمود).

گیاهان دارویی مفید برای پوست

گیاهان دارویی مفید برای پوست را به شرح زیر نام می برد:

آواکادو ، آویشن ، اسیدهای گیاهی ، انگور ، بابونه ، بادام ، بادام زمینی ، پنیرک ، توت فرنگی ، جو دو سر، حنا ، خارمریم ، ختمی ، زیتون ، شنبلیله ، شیرین بیان ، شاهتره ، صبرزرد ، عسل ، گزنه ، ماست ، همیشه بهار و هویج.

در متن پایین تعدادی از گیاهان دارویی مفید برای بهبود و رفع برخی عوارض پوستی را بیان می کنیم که تعدادی با هم و تعدادی به تنهایی استفاده می شوند.

این نکته ی خیلی مهم را باید متذکر شویم که بیان موارد استفاده ی این گیاهان دارویی، تنها بر اساس وظیفه اطلاع رسانی سایت می باشد و به هیچ عنوان به معنای تجویز یا تکذیب مورد درمانی ذکر شده نمی باشد.

1- خارش پوست

الف) عصاره گیاه شاهتره، اسانس برگ گیاه برگ بو، روغن اسطو خودوس و اسانس نعناع، هر کدام به تنهایی برای رفع خارش پوستی مفیدند که می توانید آن ها را به قسمت خارش دار بمالید.

ب) 4 تا 6 گرم مغز بادام شیرین و 4 تا 6 گرم مغز بادام تلخ را با 60 گرم قند بسایید و حاصل را با دو لیوان آب مخلوط کنید. در نتیجه نوعی شیر بادام به صورت امولسیون به دست می آید که باید آن را در مدت 24 ساعت به موضع خارش دار بمالید.

 ج) یک قسمت گل حلوا را با یک قسمت ریشه انجبار و یک قسمت درمنه به مدت پنج دقیقه بجوشانید (منظور از قسمت، نسبت مواد به هم می باشد). سپس جوشانده را صاف کنید. حاصل صافی را پس از سرد شدن روزی دو تا سه بار به محل خارش دار بمالید.

د) برگ سنا، پوست هلیله زرد، مدرسنگ و سفیداب قلعی (از هر کدام یک قسمت) را بکوبید و با 20 قطره روغن گل سرخ و 20 قطره روغن بنفشه مخلوط کنید. سپس مخلوط حاصل را روی محل مورد نظر قرار دهید.

2- دمل و زخم

کتیرا، تخم مرو، تخم کتان، گل بابونه و گل ختمی (از هر کدام یک قسمت) را بکوبید و با دو لیتر شیر مخلوط کنید و روی حرارت قرار دهید تا بپزد. ماده ی حاصل را چند نوبت به موضع مورد نظر بمالید.

3- اگزما و جوش های صورت

2 تا 4 گرم گیاه گلدار بنفشه سه رنگ را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی سه بار، هر بار یک فنجان میل کنید.

توجه : در مصرف خارجی از دم کرده آن می توان جهت پاک کردن زخم های عفونی و ناراحتی های پوستی نیز استفاده کرد.

4- شکاف پاشنه پا و ناراحتی های پوستی

2 تا 4 گرم اسانس و گل بابونه اصلی را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و به محل ناراحتی پوستی بمالید.

5- اگزما و زخم های پوستی

الف) 2 تا 4 گرم پوست بلوط را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و موضع مورد نظر را با آن شستشو دهید.

ب) گیاه تازه علف چشمه را له کرده و به صورت ضماد بر روی موضع قرار دهید.

6- قارچ های پوستی

الف) مقداری تخم شنبلیله را بکوبید و با آب مخلوط کنید تا به شکل خمیر درآید. سپس آن را روی محل مورد نظر قرار دهید.

ب) 10 تا 20 گرم حنا را در دو لیوان آب جوش حل کنید و مدت نیم ساعت صبر کنید. سپس آن را بدون صاف کردن به موضع قارچی بمالید و مدت نیم ساعت روی پوست باقی بگذارید. در انتها موضع  را با آب گرم شستشو دهید.

7- جوش و ورم پوست 

100 گرم ریشه زنجبیل شامی را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و به صورت لوسیون یا کمپرس گرم استفاده کنید.

8- محافظت پوست و رفع شکنندگی آن

4 تا 6 گرم شیره تازه گل همیشه بهار را با 600 گرم کره یا چربی دیگری مخلوط کنید. سپس به موضع مورد نظر بمالید.

این گیاه دارویی همچنین برای التیام زخم های سطحی بدن ، سوختگی ، سرمازدگی ، رفع دانه های پوستی و اگزما توصیه شده است.

9- تحریکات آلرژیکی پوست

3 تا 5 گرم روغن مغز بادام را به موضع مورد نظر بمالید.

10- کوفتگی و التیام پوست

5 تا 10 گرم همیشه بهار کوهی را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و به محل بمالید.

11- زخم های پوستی

5 تا 10 گرم ریشه سمفیتون (کنسود طبی) را بکوبید. سپس در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت نیم ساعت بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و به موضع مورد نظر بمالید.

12- التیام دهنده و نرم کننده پوست

روغن بادام شیرین را به موضع مورد نظر بمالید.

این گیاه دارویی در موارد زیر نیز استفاده می شود:

- التهاب های سطحی بدن

- سوختگی ها

- ضد خارش در سرخک و مخملک

- تسکین دهنده اگزما

معرفی برخی گیاهان دارویی

---

گیاهان دارویی گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندام‌ های آن ها حاوی ماده ی موثره‌ است. این ماده که کمتر از یک درصد وزن خشک گیاه را تشکیل می ‌دهد، دارای خواص دارویی موثر بر موجودات زنده ‌است. همچنین کاشت، داشت و برداشت این گیاهان به منظور استفاده از ماده ی موثره ی آن ها انجام می ‌گیرد.

---

در ادامه شما را با خواص چند گیاه دارویی آشنا م کنیم. ولی به خاطر داشته باشید که در مصرف گیاهان دارویی نیز نباید زیاده روی کنید.

باباآدم ؛ درمان کننده بیماری‌ های پوستی

محمد صالحی سورمقی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره ی این گیاه می گوید: باباآدم یکی از گیاهان دارویی است که از ریشه آن برای درمان استفاده می ‌شود که مصرف آن به شکل موضعی یا خوراکی است. ریشه‌ ی باباآدم، ضد میکروب، ضد تومور، ضد تب، ادرارآور، کاهش ‌دهنده ی قند خون و معرق است.

از گیاه باباآدم فرآورده ‌های‌ ضدشوره، تقویت موی سر، تمیز کننده‌ های پوست و مواد آرایشی - بهداشتی تهیه می ‌شود.

در ایران از این گیاه محصول صنعتی ساخته نشده است و به شکل سنتی تهیه می ‌شود.

بادرنجبویه؛ مفید برای اعصاب

گیاه بادرنجبویه سال ها است که توسط پزشکان مشرق زمین، برای درمان مشکلات خلقی استفاده می‌ شود؛ همچنین مصرف آن جهت سردرد با منشاء عصبی، ضعف حافظه و خستگی روحی مفید است.

دکتر علی زرگری در خصوص فواید این گیاه می ‌گوید: "وارنگ بو" یا "بادرنجبویه" در طب عوام برای مصارفی از قبیل رفع دل پیچه ی ناشی از نفخ و تقویت معده به کار می‌ رود و از مصارف اصلی و ویژگی ‌های خاص آن، آرام کردن اعصاب و تقویت قلب است.

این گیاه به اشکال مختلفی از قبیل اسانس، عصاره ی روغنی، روغن، پماد، کمپرس و دم کرده استفاده می شود. اسانس این گیاه در آرام کردن درد معده با منشاء عصبی، احساس چنگ زدگی در معده، تپش قلب، سردردهای یک طرفه، سرگیجه، عصبانیت، بی‌ خوابی، استفراغ های دوران بارداری، کم خونی دختران جوان، درد عصبی دندان و رفع تندخویی در دختران جوان و زنان بسیار مو ثر است.

برگ این گیاه، بهترین دارو برای کسی است که هنگام نگرانی و اضطراب ناراحتی معده پیدا می ‌کند.

دم کرده ی آن نیز جهت تهوع، مراحل اول سرماخوردگی، خستگی عصبی و افسردگی مفید است.

گفتنی است کمپرس، پماد و روغن حاصل از این گیاه جهت دفع حشرات و درمان زخم نیش آن ها و رفع تنش عصبی، از زمان ابن سینا تجویز شده است.

برگ زیتون؛ کاهش دهنده فشار خون

اثر کاهش دهندگی پُرفشاری خون در برگ زیتون و ماده ی اصلی آن در حیوانات آزمایشگاهی، کاملا به اثبات رسیده است. آزمایش های دیگری بر روی حیوانات نشان می دهد که قند خون را نیز کاهش می دهد.

از دیگر خواص برگ زیتون، اثرات ضد اسپاسم، آنتی اکسیدان، ضد میکروب، ضد ویروس تبخال، ضد قارچ، ضد آریتمی و گشاد کننده ی رگ های قلب می باشند.

همچنین خاصیت گشاد کنندگی رگ های آن در حیوانات آزمایشگاهی نیز به اثبات رسیده است.

برگ های جوان و مُسن، از نظر ترکیبات و خواص دارویی با هم مقایسه شده و تفاوتی بین آن ها وجود ندارد.

عوارض جانبی: تا کنون آثاری سمی، از برگ زیتون گزارش نشده است. با این حال گاهی ممکن است باعث دردهای معدی گردد. مصرف آن در افراد دارای دیابت ممکن است با کاهش قند خون صورت گیرد.

طریقه و مقدار مصرف: بر روی 7 تا 8 گرم خرد شده ی برگ، یک استکان آب ریخته و مدت 5 تا 10 دقیقه می جوشانیم؛ سپس صاف کرده و پس از سرد شدن میل می کنیم. این مقدار را می توان 3 یا 4 بار در روز تکرار کرد.

بومادران؛ بهبود دهنده سرماخوردگی

گیاه دارویی بومادران کاربردهای درمانی مختلفی دارد که از جمله خواص آن، در درمان سرماخوردگی مشاهده می‌ شود.

دکتر شمسعلی رضا زاده، رییس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی درباره ی این گیاه می گوید: سرشاخه ‌های گلدار گیاه بومادران دارای ویژگی هایی همچون قابض بودن، معرق و ضد اسپاسم است و در درمان سرماخوردگی موثر است.

این گیاه همچنین به طور سنتی در درمان کولیک، هیستری، صرع، روماتیسم و پیشگیری از پیری زودرس پوست مفید است.

این گیاه بر فعالیت تنفسی نوتروفیل‌ های انسان اثر مهاری دارد که توجیه ‌کننده ی خاصیت ضد التهابی آن است. اثر ضد التهابی این گیاه با داروی ایندومتاسین قابل مقایسه است.

همچنین بومادران از زخم معده ی ناشی از ایندومتاسین و اتانل در موش صحرایی پیشگیری می ‌کند و باعث التیام زخم معده ناشی از اسید استیک در موش صحرایی شده است.

برگ گردو؛ ضد اسهال و مفید برای پوست

برگ گردو حاوی حدود 10 درصد تانن بوده و به همین دلیل دارای مزه ی گس و مایل به تلخ است. مواد مهم دیگر آن، ژوگلون و هیدروژوگلون هستند. ژوگلون، جسم ناپایداری است و به سرعت پلیمریزه شده و به رنگ قهوه ای و سیاه تبدیل می شود. ژوگلون بیشتر در برگ و پوست گردوی تازه وجود دارد و به تدریج از مقدار آن کم می شود و در برگ کهنه، میزان آن بسیار پایین است.

علت سیاه شدن دست در تماس با پوست و برگ گردوی تازه، ژوگلون و تغییرات شیمیایی مذکور است.

اثرات مهم:

پوست گردو دارای خاصیت قابض بوده و به دو صورت خارجی و داخلی(خوراکی) مصرف می شود. مصرف خارجی آن، به صورت دم کرده، پماد، ضماد و یا مرهم می باشد که دارای خاصیت التیام زخم، تسکین اگزما و عفونت های چرکی پوست است.

مصرف خوراکی آن، دارای خاصیت ضد اسهال می باشد.

اسانس برگ و ماده ی ژوگلون، دارای خاصیت ضد قارچ هستند.

در طب عوام، از برگ گردو به عنوان ضد کرم و تصفیه کننده ی خون استفاده می کنند.

یکی دیگر از خواص برگ گردو، کاهش قند خون به مقدار کم است.

طریقه و میزان مصرف:

تهیه دم کرده: بر روی حدود 2 گرم برگ خرد شده، یک لیوان آب سرد ریخته و تا حد جوش می رسانیم؛ سپس 5 تا 10 دقیقه بدون جوشیدن صبر می کنیم و محلول را صاف می کنیم و صاف شده را میل می کنیم. این مقدار مصرف می تواند تا سه بار در روز تکرار گردد. این جوشانده خوراکی می تواند به عنوان ضد اسهال و یا به طور موضعی برای تسکین مشکلات پوست نیز مصرف شود.

خاصیت دیگر برگ گردو، کاهش قند خون است که برای این منظور، می توان از جوشانده، 3 تا 7 گرم در روز(بهتر است در دو نوبت تقسیم شود) به طور خوراکی استفاده کرد.

برای تهیه ی محلول برای شست و شوی پوست: بر روی 5 گرم برگ خرد شده ی گردو، 200 میلی لیتر آب ریخته و برای مدت 5 دقیقه، جوشانده شود، سپس محلول را صاف نموده و پس از سرد شدن به طور موضعی مصرف می کنیم.

مهم ترین اثرات گزارش شده پوست و برگ گردو:

ضد درد، ضد کرم، ضد چسبندگی پلاکت ها، ضد میکروب، ضد سرطان، ضدسم، ضد ویروس تبخال، ضدورم، ضد اکسیدان، ضد رادیکال های آزاد، ضد عفونی کننده، ضد تومور، ضد ویروس، افزایش دهنده ی قوای جنسی، قابض، ضد کاندیدیا، هضم کننده، ادرار آور، ضد قارچ، به عنوان رنگ مو، بند آورنده ی خون ریزی، علف کش و حشره کش.

مقایسه طب گیاهی با طب نوین

---

نگاهی به طب گیاهی

قدمت استفاده ازگیاهان به منظور درمان و تسکین بیماری ها به قبل از تاریخ بشریت می رسد. بسیاری ازداروهای رسمی از گیاهان منشاء گرفته اند.تقریبا یک قرن قبل، اکثر داروهای مشهور امروزی از گیاهان تولید شده اند: همچون آسپیرین (ازپوست درخت بید) دیگوکسین ( ازگل انگشتانه) کینین ( ازپوست درخت سینکونا) و مورفین ( ازکوکنارمخدر). درحال حاضرشرکت های بزرگ داروسازی دنیا سلطه کاملی برگیاهان طبی در چهار گوشه کره خاکی دارند.

امروزه طب گیاهی چینی به لطف تبلیغات و فعالیت گسترده دولت چین جای خود را به خوبی درطب نوین غرب باز نموده است. هر چند که داروهای گیاهی ایران بسیار متنوع بوده و نیازمند بررسی های علمی و معرفی جهانی هستند.

اگر چه نحوه درمان های داروئی نوین و درمان های گیاهی به نظریکسان می آید اما تفاوت های عمده ای بین این دو وجود دارد:

تفاوت های درمان با طب گیاهی و طب نوین

* درطب گیاهی، کل گیاه تجویزمی شود و طبیعی است که تمامی اجزاء گیاه خواه مفید و یا مضرمصرف شده است. به اعتقاد گیاه پزشکان سنتی، مصرف کل گیاه ازآن جهت مفید است که اولا خواص کاملی ازعناصر گیاهی نصیب بیمار می شود و دوم این که با مصرف تمام یک گیاه، از شدت عوارض سمی یک ترکیب خاص کاسته می شود. درحالی که در طب نوین سعی به تخلیص و عصاره سازی گیاهان و استفاده تنها از یک عنصر شیمیائی آن است.

* درطب گیاهی، گاهی از ترکیب چند گیاه استفاده می شود و معتقدند که دراین ترکیب از خاصیت هم پوشانی درمانی گیاهان مختلف، استفاده می شود ولی در طب نوین معمولا از ترکیب داروهای مختلف با هم اجتناب می شود.

نحوه تشخیص در طب گیاهی و طب نوین

درطب گیاهی، تشخیص بیماری براساس اخلاط چهارگانه، وجود سموم در بدن، دفع ماده سمی و نظایر آن می باشد، و لذا جهت درمان نیز از داروهای مسهل، مدر، ضد التهاب و متعادل کننده اخلاط استفاده می شود. برخلاف آن درطب نوین، تشخیص و درمان از اصولی کاملا متفاوت بهره می گیرد.

داروهای گیاهی و غیر گیاهی

داروهای مورد مصرف در طب ایرانی به صورت مفردات و یا ترکیبی قابل استفاده است که این داروها بالغ بر چهارهزار داروی گیاهی و غیر گیاهی می باشد که تجارب بسیار زیادی در این مورد شده است و شکل مصرف داروها می تواند به شکل دم کرده ها، جوشانده، معجون، مالیدنی، بخور، بوئیدنی، عطسه آور استفاده گردد و حتی قسمت های مختلف یک گیاه از جمله ریشه، ساقه، برگ ، گل و دانه و ....همگی قابل استفاده می باشد و هر کدام می تواند خواص منحصر به فردی داشته باشد.

بیشترین موارد درمانی آن ها نیز شامل است بر: دردهای مفاصل به ویژه از نوع روماتیسمی، اختلالات قاعدگی و باروری زنان، خستگی مزمن، سردردها، آسم و سرفه، مشکلات گوارشی و روده ای، اختلالات پوستی به ویژه حساسیت ها و اگزما، و... در طب گیاهی سنتی معمولا برای بیماری های عضلانی اسکلتی و اختلالات روانی عصبی، درمان رایجی وجود ندارد.

در طب گیاهی معمولا بیماری های حاد به طور انفرادی و توسط خود بیمار درمان می شود که آن هم براساس تجارب فردی و تحت تاثیر تعلیمات گیاه پزشکان سنتی و یا نشریات مربوطه است. تنها زمانی که بیماری به صورت مزمن در می آید، بیماران از گیاه پزشکان سنتی استفاده می کنند.

اشکال دارویی نوین نیزمعمولا به صورت خوراکی مثل پودر، کپسول، قرص، شربت، و یا انواع مالیدنی به صورت پماد می باشد. انواع تزریقی و یا سایرانواع دارویی که در طب نوین دیده می شود درطب گیاهی سنتی و جود ندارد.

هدف درمان درطب سنتی گیاهی

هدف درمان درطب سنتی گیاهی، بهبود وضعیت کلی بیمار است و کمتر به خود نشانه بیماری توجه می کنند. درواقع اعتقاد بر این است که نشانه کنونی بیمار مثلا خون ریزی قاعدگی، حاصل اختلال در وضعیت سلامت کلی بدن است و لذا با درمان و اعاده سلامتی کلی به فرد، اختلال فعلی نیزبرطرف می شود.

شواهد آزمایشگاهی

در تحقیقات علمی دیده شده است که گیاهان خواص گوناگونی همچون اتساع عروق ( وازودیلاتور)، ضد التهابی، ضد میکروبی، ضد تشنج، تسکین بخشی( سداتیو)، و ضد تب دارند. در یک مطالعه تجربی با تزریق عصاره برگ های گورگیاه ( lemon grass leaves) دیده شد که حالت پُردردی ایجاد شده درخرگوش، به تدریج کاسته می شود.

درمطالعات انسانی نیز تاثیرات خوبی از گیاه زنجبیل در کاهش تهوع و استفراغ، نوعی گیاه گل مینا( feverfew) برای پیشگیری ازحملات میگرن، و شجرالمعبد( ginkgo  ) برای ناتوانی مغزی و دمانس دیده شده است. شناخته شده ترین تاثیر در مورد گیاه علف چایی(   St John"s wort ) جهت درمان افسردگی خفیف تا متوسط مشاهده شده است.

معهذا هنوز مطالعات علمی و دانشگاهی در مورد تاثیرات درمانی گیاهان طبی به صورت گسترده ای انجام نگرفته است و ازلحاظ علمی نمی توان مصرف داروهای گیاهی به ویژه انواع ترکیبی را به همگان توصیه نمود.

عوارض جانبی

توصیه می شود حتما داروهای گیاهی با احتیاط و تحت نظر گیاه پزشک باتجربه مصرف شوند، مصرف بی رویه و مفرط آن می تواند به ویژه برای سلامتی کلیه، کبد و قلب به شدت مضر باشد. مخصوصا نوعی ترکیب گیاهی چینی که به منظور کاهش وزن و لاغری مصرف می شود، دربرخی بیماران منجر به نارسایی شدید و برگشت ناپذیر کلیوی شده است.

وانگهی علاوه برتاثیرات دارویی، داروهای گیاهی تحت تاثیر آلودگی، تقلب و یا عدم شناخت کافی نیزقراردارند.( نمونه بارز آن مصرف عرق خارشتری جهت دفع سنگ کلیه است، که اصولا یک اشتباه علمی سنتی، حاصل سوء برداشت ازمتون قدیم فارسی است). لذا بیمارانی که به ویژه به طورمداوم ازداروهای گیاهی استفاد ه می کنند لازم است تحت مراقبت مداوم طبی نیز باشند.

گیاه پزشکان

گیاه پزشکان به معنی واقعی آن در کشور ما ایران بسیار نادرند و عمده تجویز داروهای گیاهی توسط عطارباشی ها انجام می گیرد. برخی از این عطاران نیز فاقد صلاحیت علمی در زمینه کاری خود هستند و تنها براسا س علائق شخصی دست به این کار زده اند. به نظر می رسد سیستم بهداشتی درمانی کشور لازم است نظارت کامل تری براین سیستم درمانی اعمال نماید.

روش کار گیاه درمان گر

گیاه درمان گر ممکن است برای اطمینان یکی از روش های مدرن را که معمولا برای کمک به تشخیص بیماری به کار گرفته می شوند، چون آزمایش خون، ادرار، اشعه ایکس، یا پاتولوژی را به کار گیرد، گرچه گیاه درمان گر ورزیده معمولا از هیچ یک از آن ها استفاده نمی کنند، زیرا در پایان شنیدن تاریخچه زندگی بیمار نوع بیماری او را تشخیص داده اند. هر شخصی بیمار داروی خاص خود را دریافت می کند که مقدار و تنوع و ترکیبش را گیاه درمان گر با در نظر گرفتن وضعیت و نیاز او تعیین کرده است. اصل مهم روش گیاه درمان گر بازگرداندن تعادل طبیعی به کل بدن بیمار است نه تیمار علائم بیماری او.

آموزش

دوره های آموزشی طب گیاهی در کشورما ایران و سایر کشورها ی علاقمند راه اندازی شده است. افرادی که در این دوره های علمی دانشگاهی شرکت نموده و فارغ التحصیل می شوند به معنی واقعی آن گیاه پزشک نامیده می شوند. دوره های گیاه پزشکی معمولا چهار سال طول کشیده و شامل آموزش آسیب شناسی، داروسازی، بوتانی، گیاه شناسی، تغذیه، تشخیص بیماری ها، بیوشیمی، فیزیولوژی و مهارت های تحقیقاتی است.

شبکه تحقیقات گیاهان داروئی ایران تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی از مراکز معتبر وعلمی دراین زمینه به شمار می رود.

احتیاط در مصرف داروهای گیاهی

---

طب گیاهی قدیمی ترین شکل درمان است که از سوی بشر شناخته شده و از دیرباز مورد استفاده قرار ‌گرفته است. استفاده از این روش درمانی در تمامی تمدن ‌ها سابقه دارد و یک جزء مهم در پیشرفت علم پزشکی رایج به شمار می‌ رود.

سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌ زند که در حال حاضر 80 درصد جمعیت جهان یعنی حدود 4 میلیارد نفر از طب گیاهی در درمان بیماری ‌ها استفاده می‌ کنند. این موضوع سبب شده است تحقیقات گسترده ‌ای از سوی شرکت‌ های داروسازی روی خواص درمانی گیاهان مناطق مختلف جهان انجام گیرد.

داروهای گیاهی هم مضر است

متاسفانه تصوری که به اشتباه بین مردم رایج است، این است که داروی گیاهی اگر فایده نداشته باشد، ضرر هم ندارد در واقع طبیعی بودن دارو را دلیلی برای بی‌ ضرر بودن آن می ‌دانند. اما واقعیت این است که مصرف داروهای گیاهی به ‌تنهایی یا همراه با داروهای شیمیایی می ‌تواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد.

برخی گیاهان دارویی باید به صورت استاندارد شده مصرف شوند و مصرف مستقیم آن ها بعضا باعث بروز مسمومیت‌‌ های شدید و گاهی مرگ می ‌‌شود.

البته این حقیقت را نیز باید مدنظر داشت که عوارض داروهای گیاهی در مقایسه با داروهای شیمیایی کمتر است، ولی مطلق نیست و تمام داروهای گیاهی بی ‌ضرر نیستند، ولی عوارض آن قابل کنترل است.

با توجه به شرایط موجود نمی ‌توان داروهای گیاهی را در تمام موارد جایگزین داروهای شیمیایی کرد، اما می‌ توان به عنوان طب مکمل و همراه دیگر داروهای شیمیایی استفاده و به این ترتیب بخشی از مصرف داروهای شیمیایی را کم کرد.

توصیه می ‌شود همواره و پیش از استفاده از داروهای گیاهی با پزشک خود در این باره مشورت کنید. بعضی داروهای گیاهی موجب تداخل در قدرت جذب موادغذایی موردنیاز بدن می ‌شوند. انواع دیگری نیز موجب افزایش یا کاهش تاثیر دارویی خاص می ‌شوند. این موضوع در سالمندان و بیماران مبتلا به بیماری‌ های مزمن که معمولا 2 یا چند دارو را به طور همزمان استفاده می ‌کنند می ‌تواند مشکلات زیادی را به‌ وجود آورد.

عوارض ناشی از مصرف گیاهان دارویی در کودکان نیز بیشتر است و باید حتما در حد توصیه شده مصرف شود. مثلا حتی مصرف عرق نعنا که به ظاهر بی‌‌ ضرر است، در کودکان باید به اندازه باشد.

دوز نامشخص

استفاده از دوز بالای این داروها نیز اشتباه نسبتا رایجی است که می‌ تواند باعث مسمومیت دارویی و مشکلات بعدی ناشی از آن شود و لزوم احتیاط در مورد مصرف آن ها و مشورت با متخصصان در مورد آن ها را صد چندان می‌ کند.

در قرص‌ های شیمیایی موجود پزشکان می ‌دانند دقیقاً چند میلی ‌گرم داروی مؤثر وجود دارد و اگر عارضه‌ ای پیش آمد می‌ توان آن را شناخت و درمان کرد اما سؤال این است آیا می‌ توان گفت در یک مشت گیاه دارویی چند میلی‌ گرم داروی مؤثر وجود دارد یا دم‌ کرده و غیردم‌ کرده ‌اش چقدر با هم فرق می ‌کند.

متأسفانه مردم فکر می‌ کنند چون داروهای گیاهی از گیاه تهیه شده‌ اند، مضر نیستند اما باید در نظر داشت که ماده موثره تمام داروهای شیمیایی هم از گیاه تولید می ‌شود. موارد بسیاری دیده شده است که بیماران به‌ علت مصرف بیش از حد و غیرقابل کنترل داروهای گیاهی دچار مسمومیت با سرب یا نارسایی کبد شده ‌اند.

عطاری‌ ها

بسیاری از گیاهان دارویی که در عطاری‌ ها عرضه می ‌شود، استاندارد نیستند و ممکن است میزان نامناسب آن برای افراد مضر هم باشد.

مشکلات عمده بخش عطاری‌ ها مربوط به سیستم آموزش و برنامه‌ ریزی کشور است که باید این مساله حل شود؛ چون نبود آموزش باعث شده است عطاری‌ ها بدون مجوز گیاهان دارویی و غیردارویی را به فروش برسانند.

از سوی دیگر، بسیاری از گیاهان دارویی در عطاری‌ ها به لحاظ آلودگی‌ های میکروبی،‌ سموم کشاورزی، فلزات سنگین و تاریخ مصرف و تولید، استاندارد نیستند و خواص موثر خود را از دست داده ‌اند.

گیاهان دارویی کشت‌ شده معمولا قابل اطیمنان ‌‌تر هستند، اما گیاهانی که از مراتع جمع ‌‌آوری می‌‌ شوند، آلودگی دارند و گاهی به علت شناسایی نشدن آن ها از سوی عطاری‌‌ ها، اشتباه تجویز می ‌شود.

از این منظر سیستمی لازم است که گیاهان دارویی به صورت منظم و طبق اصول صحیح بسته‌ بندی و توزیع شوند و کنترل ‌های لازم روی آن ها انجام شود.

نظارت اندک

وزارت بهداشت بر داروهای گیاهی که مجوز و پروانه تولید دارند، نظارت دارد. از این رو داروهای گیاهی که در داروخانه‌ ها فروخته می‌ شوند، معتبر و قابل استفاده ‌اند و مردم می ‌توانند با خیال راحت از آن ها استفاده کنند ولی در مورد عطاری‌ ها، هنوز متصدی خاصی برای نظارت وجود ندارد که بر این بخش نظارت کند و گیاهان دارویی ‌ای که در عطاری‌ ها توزیع می ‌شود بعضا قابل اعتماد نیستند.

داروهای دروغین‌

گاهی مواقع تبلیغ معجون‌ های معجزه ‌آسا در عطاری‌ ها دیده می ‌شود؛ داروی ترک اعتیاد گیاهی 100 درصد تضمینی، داروی چاقی، لاغری و کوچک کردن شکم و...

بسیاری از این داروها خصوصا داروهای ترک اعتیاد یا چاقی و لاغری که تبلیغ می‌ شود، ترکیبی از داروهای شیمیایی و گیاهی هستند که میزان مشخصی هم ندارند و در بسیاری موارد مشکلات و عوارض بیشتری برای بیمار ایجاد می کند. در واقع ساخت بیشتر این داروها که در مورد آن ها تبلیغ زیادی هم می‌ شود، مبنای علمی ندارد. متاسفانه نبود نظارت وزارت بهداشت می‌ تواند موجب بدتر شدن فرهنگ مصرف فرآورده‌ های گیاهی شود و مردم را به استفاده از این داروها بدبین کند.

پیشرفت ناچیز

کشور ما از دیرباز از زادگاه ‌های اصلی گیاهان دارویی بوده است. سابقه مصرف گیاهان دارویی نیز در کشور ما به قرن‌ ها پیش باز می ‌گردد؛ می‌ توان در این خصوص به کتاب قانون از ابن ‌سینا اشاره کرد که نشان دهنده وجود این فرهنگ در میان مردم ما بوده است.

متاسفانه با وجود دیرینگی این علم در کشور، پیشرفت چندانی در آن مشاهده نمی ‌شود و گیاهان دارویی به صورت غیر منسجم و برنامه‌ ریزی نشده مورد استفاده قرار می‌ گیرند.

عواملی مانند بیمه نبودن فرآورده‌ های گیاهی، نبود فرهنگ صحیح مصرف داروهای گیاهی در بین مردم و عرضه فرآورده‌ های گیاهی دارویی به صورت غیر استاندارد از سوی عطاری‌ ها از عواملی است که بی‌ اعتمادی پزشکان و داروسازان به فرآورده‌ های گیاهی دارویی را موجب شده است.

بنا بر گزارش‌های وزارت بهداشت، اکنون بیش از 2500 فرآورده گیاهی دارویی در کشور مجوز دارند که کمتر از 3 درصد کل بازار دارویی کشور را شامل می‌ شود. هرچند وزارت بهداشت برای فعال کردن اداره داروهای گیاهی تلاش زیادی کرده است تا زمینه افزایش تولید، ساخت و صدور بیشتر مجوز این نوع داروها در کشور فراهم شود، اما تحقق این امر نیاز به زمان دارد.

استفاده از داروخانه طبیعت

جایگزینی مصولات طبیعی و ارگانیک به جای فرآورده های شیمیایی

---

یافته‌ های جدید دانشمندان در واقع تأییدی بر این باور قدیمی است که هر چیزی طبیعی‌ اش بهتر است. به طور کلی، محصولات ارگانیک یا طبیعی، به موادی گفته می‌ شود که بدون دخالت یا بدون مصرف آفت‌ کش‌ها، کودهای شیمیایی و ترکیبات اصلاح شده ژنتیکی تولید شده باشد. در واقع کشاورزی ارگانیک، شیوه ‌ای از کشاورزی است که در تمامی مراحل کاشت تا برداشت، جمع آوری و بسته ‌بندی محصولات کشاورزی از کود شیمیایی استفاده نمی ‌کند.در این جا سوالی مطرح می ‌گردد که آیا داروهای گیاهی بهترند یا داروهای شیمیایی؟

تردید در مورد اثربخشی گیاهان دارویی از آن جا ناشی می‌ گردد که نحوه ی آماده‌ سازی داروهای گیاهی و تحویل آن ها به مردم به نحو صحیح انجام نمی ‌گیرد؛ در نتیجه خواص درمانی گیاه از بین رفته یا تقلیل می ‌یابد که این امر موجب عدم تأثیر گیاه در درمان بیماری می ‌گردد.

داروهای شیمیایی از برخی جهات نسبت به داروهای گیاهی برتری دارند؛ ولی مصرف طولانی مدت یا در برخی موارد مصرف مقطعی این داروها ممکن است عوارض جانبی برجای گذارد و حتی ممکن است از خود بیماری نیز خطرناک ‌تر باشد. همچنین استفاده مداوم، بی رویه و نادرست داروهای شیمیایی ممکن است باعث مقاوم شدن عامل بیماری‌ ها در مقابل این نوع داروها شود؛ در نتیجه بیماران باید به سوی آنتی بیوتیک‌ ها و داروهای قوی ‌تری که هر روز با نام های جدید ارائه می ‌گردند، روی آورند.

طب سنتی در عصر تجدد

شاید برای بسیاری از مردم قابل تصور نباشد که وجود انواع داروهای شیمیایی در بسته بندی های رنگارنگ حاصل تحقیق بر روی اجزای موثر گیاهان دارویی است. بد نیست بدانید حدود 25 درصد از داروهای تجویز شده از سوی پزشکان در ایالات متحده حداقل شامل یک جزو مشتق از گیاهان هستند. بعضی از این داروها از عصاره گیاهان تهیه شده و گروهی دیگر از ترکیبات شیمیایی با منشا گیاهی ساخته می شوند. آمار استفاده از داروهای گیاهی در سال های اخیر قابل توجه است. سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که در حال حاضر 80 درصد جمعیت جهان یعنی حدود 4 میلیارد نفر از طب گیاهی در درمان بیماری ها استفاده می کنند.

WHO خاطرنشان می سازد که از حدود 119 داروی گیاهی حدود 74 مورد آن دقیقا همانند کاربرد آن ها در طب سنتی مورد استفاده پزشکان قرار می گیرد. همین موضوع موجب شده است که هم اکنون تحقیقات گسترده ای از سوی شرکت های داروسازی روی خواص درمانی گیاهان مناطق مختلف جهان انجام گیرد. هم اکنون مواد مشتق از گیاهان نقش عمده ای در صنعت داروسازی دارند. چنین داروهایی برای درمان بیماری قلبی، فشار خون بالا، انواع دردهای مزمن، آسم و دیگر بیماری ها به کار می رود.

به عنوان مثال افدرا گیاهی است که در طب سنتی چینی بیش از 2 هزار سال برای درمان بیماری های تنفسی مورد استفاده بوده است وافدرئین که جزو فعال این داروی گیاهی است، سابقا در تهیه داروهایی برای تسکین آسم به کار می رفت. مثال دیگر گیاه (Foxglove گل انگشتانه) است. خواص درمانی آن از سال 1775 شناخته شده و در طب گیاهی استفاده فراوانی دارد. در طب رایج پودر برگ این گیاه به عنوان داروی قلبی برای میلیون ها بیمار تجویز می شود.

باز هم تاکید می کنیم که طبیعی بودن به معنای بی ضرر بودن نیست و مقدار داروهای گیاهی یا جوشانده ها و ترکیباتی که از گیاهان دارویی تهیه می شود، حتما باید به طور دقیق و تحت نظر پزشک تعیین و مصرف شود.

داروهای گیاهی باید به صورت علمی و تخصصی تجویز شوند

داروهای گیاهی با وجود این که عوارض کمتری نسبت به داروهای شیمیایی دارند اما با تجویز غیر علمی می توانند منجر به عوارض جبران ناپذیری شوند .

دکتر رامین میری استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز و رئیس مرکز تحقیقات شیمی و گیاهی شیراز در گزارش خبری گفت: از دهه 80 میلادی توجه مردم به مصرف منابع گیاهی و طبیعی افزایش یافته است چرا که گیاهان دارویی نه تنها عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای شیمیایی داشته بلکه قیمت ارزان تری نسبت به آن ها دارند .

دکتر میری با اشاره به این که تجویز غیر علمی گیاهان دارویی می تواند منجر به عوارض زیادی (عوارض کوتاه مدت یا جبران ناپذیر و یا دراز مدت) شود؛ افزود: مصرف این نوع داروها باید با تجویز متخصصان داروساز و نیز توجه پزشک به نکاتی همچون: محل رشد گیاه، نوع آبیاری آن، نوع خشک کردن و همچنین تجویز میزان و نوع مصرف آن به بیمار باشد ضمن آن که باید این مسئله نیز در نظر گرفته شود که از کدام اندام گیاه دارو تهیه شده است.

وی خاطر نشان کرد: بیش از 10 نوع تقلبی گل گاوزبان و سنبلتیو در عطاری ها یافت شده است که با این وجود می توانیم متوجه شویم که مداخله در تجویز داروهای گیاهی بیرون از کادر پزشکی و تخصصی مربوطه، خطرات زیادی برای فرد به وجود می آورد.

تنوع گیاهان دارویی

تنوع گیاهان دارویی در طبیعت به حدی است که دسته بندی علمی آن ها را به کاری مهم و در عین حال دشوار بدل می کند. یکی از روش های طبقه بندی گیاهان دارویی براساس خواص آن ها است که به طور اختصار به آن اشاره می کنیم.

1- گیاهان مقوی:

این گیاهان در شرایط خاصی برای تقویت بیمار تجویز می شود که عمدتا می توان به دوران نقاهت پس از بیماری حاد اشاره کرد.

برخی از این گیاهان حاوی انواع ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات قندی هستند که در تامین انرژی مورد نیاز بدن متعاقب بیماری و برقراری تعادل در عملکرد اندام ها نقش عمده ای دارند.

2- گیاهان مدر:

مقدار آب موجود در بافت ها تحت تاثیر عوامل گوناگون دچار تغییر می شود. مثال واضح در این زمینه اختلال عملکرد قلب، ریه و کلیه ها است. علاوه بر این مواردی مثل عادت ماهیانه در خانم ها، تجمع مایعات و ادم را به همراه دارد.

یکی از موثرترین راه های تعدیل آب موجود در فضای بین سلولی و بافت های مختلف بدن استفاده از گیاهان مدر است که موجب تسکین عوارض ناشی از این بیماری ها می شود.

3- گیاهان مسهل و ملین:

این گروه از گیاهان برای رفع یبوست و تسهیل دفع سموم به کار گرفته می شوند. گیاهان مسهل از طریق مختلف موجب برطرف شدن یبوست می شوند.

برخی از این گیاهان نظیر ریشه ریوند از طرق افزایش ترشح صفرا و تحریک حرکات دودی روده این کار را انجام می دهند و بعضی دیگر مثل ریشه شیرین بیان و روغن زیتون با تحریک جدار روده موجب برطرف شدن یبوست می شوند.

درباره سایر گروه های گیاهان دارویی باید به آرام بخش ها، گیاهان عرق آور جهت سرماخوردگی و تب ها و گیاهان مهوع و قی آور برای تخلیه سریع محتویات معده اشاره کرد که همگی با مشورت و تحت نظر پزشک تجویز و استفاده می شوند

تاریخچه گیاهان دارویی در ایران

تاریخچه پزشکی و درمان در ایران به دوران آریایی، در حدود 7000 سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد و نیز نخستین نوشته ها و نسخه های به دست آمده از گیاهان دارویی در تمدن های مهم دنیا نظیر ایران باستان، مصر، خاورمیانه، یونان باستان، هند و چین به 3000 سال قبل از میلاد بر می گردد.

دوران ما قبل اسلام

نخستین پزشک آریایی به نام تریتا یا آترت نام داشت که از دیدگاه زرتشت و اهورا مزدا شخصی بود پرهیزکار، دانا، کام کار، توانا که برای نخستین بار، ناخوشی، تب و زخم نیزه را بازداشت. نام تریتا نه تنها در فرهنگ ایرانی بلکه در هندوستان نیز به عنوان اولین پزشک آریایی معرفی شده است. تریتا به عنوان نخستین پزشک و جراح آریایی با گیاهان و خواص آن ها آشنایی فراوان داشت. او برای درمان بیماری ها از عصاره های گیاهانی که خود استخراج می کرد، استفاده می نمود.

از سایر نام داران آریایی در این عرصه می توان جمشید یا یما، فریدون یا تئا و غیره را نام برد. یما و تراتااونا از نخستین کسانی بودند که در ایران باستان توانستند بیماران دچار مشکلات پوستی، استخوانی و دندانی را از افراد سالم تشخیص دهند.

پیامبر تمدن آریایی تاکید زیادی بر حفظ و بقای گیاهان کرده است. در این تمدن قدیمی ایرانی دو گیاه "مورد و انار" مقدس بودند و همواره در بین مردم از ارزش والایی به دلیل سلامت انسان و محیط زیست برخوردار بوده اند.

در تمدن ایران باستان در کتیبه های مربوط به زمان هخامنشیان، از زعفران به عنوان گیاه دارویی با خواص و کاربرد بسیار فراوان یاد شده است.

نخستین نوشته ها و نسخه های به دست آمده از گیاهان دارویی در تمدن های مهم دنیا نظیر ایران باستان، مصر، خاورمیانه، یونان باستان، هند و چین به 3000 سال قبل از میلاد بر می گردد. در این آثار نام گیاهان دارویی مانند درخت میر، کرچک و سیر به وفور به چشم می خورد، هم چنین سایر تمدن ها مانند بابلیان، مادها، آشوریان و طب اسلامی مهد آغاز شروع پیشرفت ها در زمینه علم داروسازی گیاهی است.

دو کشور پهناور چین و هند هم چون ایران از پیشگامان طب سنتی و داروسازی گیاهی بوده اند. اولین آثار کشف شده از چین در زمینه گیاهان دارویی، نوشته ای است به نام شینون مربوط به حدود 2800 سال قبل از میلاد مسیح که در آن حدودا 1000 گونه ی دارویی شرح داده شده است. یکی دیگر از نقش های گیاهان دارویی و نیروهای ماوراء طبیعت در شفاء و افزایش طول عمر انسان مربوط به 2000 ( سال) قبل از میلاد مسیح در کشور هند می باشد.

وسعت و تنوع آب و هوایی در کشورهای ایران، چین و هند منجر شده است تا این مناطق از لحاظ تعداد و تنوع گونه های ارزشمند دارویی در دنیا از جایگاه خاصی بر خوردار باشند به گونه ای که تا کنون صدها گونه گیاه دارویی با خواص بسیار موثر نظیر گیاهان دارویی و گیاهان ادویه ای مانند فلفل سیاه، شاه دانه، زعفران، زیره، شیرین بیان، خشخاش، جوز هندی، کرچک، کنجد، الئوورا یا صبر زرد، جین سینگ چینی، چای چینی و.....را به دنیای امروز معرفی کرده اند.

دوران اسلامی

پس از تحول عظیمی که با آثار توسط بقراط پدر علم طب و شاگردش جالینوس طی سا ل های چهارصد و شصت تا دویست قبل از میلاد مسیح رخ داد، روش های درمانی بر اساس طب مزاجی جایگزین سحر و جادو و خرافات شد. برخی از دانشمندان و نویسندگان معتقدند که این تحول بزرگ در یونان باستان الهام گرفته از طب ایران باستان بوده است و مکتب طبی زرتشت خیلی زودتر از طب یونانی به وجود آمده بود. آن گونه که جنگ های میان ایرانیان و یونانیان منجر شد تا آثار طبی بقراط و سایر دانشمندان به دست ایرانیان بیفتد و اولین مدرسه به نام جندی شاپور تاسیس شود. پس از ورود سپاه اسلام به ایران، این مدرسه به عنوان بزرگ ترین مرکز تعلیم پزشکی در سر تاسر ممالک اسلامی درآمد.

در این زمان که یکی از طلائی ترین ادوار علم پزشکی در ایران است. دانشمندان بزرگی چون "ابوریحان بیرونی، زکریای رازی و ابوعلی سینا" پا به عرصه گذاشتند. آن ها توانستند در مدت کوتاهی، پیشرفت های چشم گیری، در جهان طب به وجود آورند.

کتاب قانون یکی از معروف ترین آثار پزشکی دنیا، از ارزشمندترین منابع قدیمی طب سنتی است که ابوعلی سینا پزشک و فیلسوف ایرانی آن را به رشته تحریر در آورد. او در این اثر گران بها 811 داروی گیاهی و خواص مهم درمانی آن ها را معرفی کرده است. با کمال افتخار در حال حاضر اثر این دانشمند بزرگ ایران زمین به عنوان یکی از منابع مهم در دانشگاه های پزشکی سراسر دنیا، مورد تدریس و مطالعه قرار می گیرد.

گرایش عمومی به استفاده از داروهای گیاهی و به طور کلی فرآورده های طبیعی در جهان به ویژه در سال های اخیررو به افزایش بوده است .مهمترین علل این گرایش را می توان اثرات داروهای شیمیایی از یک طرف و ایجاد آلودگی های زیست محیطی از سوی دیگر دانست.  

گیاهان دارویی در ایران

در ایران که یکی از هفت کشور آسیایی است که بیشترین گیاهان دارویی را دارد این گرایش وجود داشته است و در سه دهه گذشته شاهد روند رو به رشد مردم در زمینه استفاده از این داروهای گیاهی و احیای طب سنتی هستیم.

براساس آمار موجود در کشورمان نیز بیش از 130 نوع داروی گیاهی وجود دارد و منشا اصلی آن ها گیاهان هستند.

جایگاه داروهای گیاهی از یک سال پیش در کشور با تحولات علمی- تخصصی نظام مندتر شده است. تشکیل ستاد گیاهان دارویی و طب ایرانی، تاسیس دانشکده طب سنتی، ایجاد درمانگاه ها و مراکز تحقیقاتی و آموزش تخصصی گروهی از پزشکان و داروسازان نمادی از تحول و نظام مندی نسبت به جایگاه طب سنتی ایران و درمان دارو گیاهی است.

امروزه تخمین زده می شود که 75 هزار گیاه دارویی در سراسر جهان وجود داشته باشد و تاکنون 5000 داروی گیاهی توسط صنایع دارویی جهان ساخته و به بازار عرضه می شود .

این بخش از منابع طبیعی قدمتی همپای بشر دارند و یکی از مهمترین منابع تامین غذایی و دارویی بشر درطول نسل ها بوده اند.

طبق برآوردها در حال حاضر 750 هزار گیاه گل دار یا دانه دار در زمین یافت می شود و تاکنون 300 هزار گیاه در جهان شناسایی شده اند .

قاره آمریکا با دارا بودن 138 هزار گونه گیاهی از جمله منابع غنی گیاهان در جهان است و این در حالی است که قاره آسیا دارای 123 هزار گونه گیاهی است. در بین کشورهای آسیایی بیشترین تعداد و تنوع گونه ها متعلق به کشور های چین، اندونزی، هند، برمه ، تایلند، مالزی و ایران است .

در حال حاضر استفاده از گیاهان دارویی در موارد مختلف همچون طب کنونی، طب سنتی یا بهتر بگوییم طب مزاجی یا طب اخلاطی کاربرد دارند.

در ایران نیز گیاهان دارویی متنوعی وجود دارد که به اعتقاد بسیاری از پزشکان و کارشناسان علوم گیاهی می توان از آن ها در چرخه درمان استفاده کرد و بر ای مثال گران ترین گیاه جهان یعنی زعفران در ایران می روید.

به مغزتم اعتماد نکن-تیپ های شخصیتی A و B

در این شکل شما سه تصویر میبینید. تصویر وسط مشکی و تصاویر چپ و راست رنگی . تصویر راست از راست به چپ میچرخد و تصویر چپ از چپ به راست نکته جالب این است که اگر تصویر مشکی وسط را همزمان با یکی از تصاویر چپ یا راست نگاه کنید با

همان تصویر و به همان جهت میچرخد

اشتباه نکنید این خطای دید نیست خطای مغز است

همان مغزی که باورهای ما را میسازد باورهایی که دودستی به آنها چسبیده ایم

گاهی باورهای ذهنی ما چیزی بیشتر از عادت های فکری مان نیست

باور ها

دانشمندان برای بررسی تعیین میزان قدرت باورها بر کیفیت زندگی انسانها آزمایشی را در « هاروارد یونیورسیتی » انجام دادند :

80 پیرمرد و 80 پیرزن را انتخاب کردند . یک شهرک را به دور از هیاهو برابر با 40 سال پیش ساختند . غذاهای 40 سال پیش در این شهرک پخته میشد . خط روی شیشه های مغازه ها ، فرم مبلمان ، آهنگها ، فیلم های قدیمی ، اخباری که از رادیو و تلویزیون پخش میشد ، را مطابق با 40 سال قبل ساختند . بعد این 160 نفر را از هر نظر آزمایش کردند :

تعداد موی سر ، رنگ موی سر ، نوع استخوان ، خمیدگی بدن ، لرزش دستها ، لرزش صدا ، میزان فشار خون ... بعد این 160 نفر را به داخل این شهرک بردند ، بعد از گذشت 5 الی 6ماه کم کم پشتشان صاف شد ، راست می ایستادند ، لرزش دستها بطور ناخودآگاه از بین رفت ، لرزش صدا خوب شد ، ضربان قلب مثل افراد جوان ، رنگ موهای سر شروع به مشکی شدن کرد ، چین و چروکهای دست و صورت از بین رفت .

علت چه بود ؟

خیلی ساده است . آنها چون مطابق با 40سال پیش زندگی کردند ، باور کرده بودند 40 سال جوانتر شده اند .

انسانها همان گونه که باور داشته باشند می توانند بیندیشند . باورهای آدمی است که در هر لحظه به او القا میکند که چگونه بیندیشد .

اصولا فرق بین انسانها ، فرق میان باورهای آنان است . انسانهای موفق با باورهای عالی ، موفقیت را برای خود خلق میکنند . انسانهای ثروتمند ، باورهای عالی و ثروت آفرین دارند که با اعتماد به نفس عالی خود و بدون توجه به تمام مسائل به دنبال کسب ثروت میروند و به لحاظ باورهای مثبتشان به ثروت مطلوب خود میرسند .

قانون زندگی قانون باورهاست . باورهای عالی سرچشمه همه موفقیتهای بزرگ است .توانمندی یک انسان را باورهای او تعیین می کند ..

انسانها هر آنچه را که باور دارند خلق میکنند . باورهای شما دستاوردهای شما را در زندگی میسازند . زیرا باورها تعیین کننده کیفیت اندیشه ها ، اندیشه ها عامل اولیه اقدامها و اقدامها عامل اصلی دستاوردها هستند

آشنایی با تیپ های شخصیتی B,A و C وچگونگی تغییر ازشخصیت A به شخصیت B

آن چه باید دربارة تیپ شخصیتی خودتان و شیوه تعدیل آن بدانید

برحسب این که چه جور شخصیتی دارید، می شود پیش بینی کرد که احتمال دچارشدنتان به چه جور بیماری هایی بیشتر است. محققان می گویند احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی در تیپ شخصیتی A بیشتر است و در افراد دارای تیپ شخصیتی C هم محتمل تر است که بیماری های سرطانی دیده شود. روان شناسان، تیپ شخصیتیB را سالم ترین تیپ شخصیتی می دانند و راهکارهایی هم برای دستیابی به چنین شخصیتی پیشنهاد می کنند. می گویند همه چیز از صندلی مطب دو متخصص قلب شروع شد. این دو متخصص توجه کردند و دیدند که بیشتر بیمارانشان روی لبه صندلی می نشینند و اصلا طاقت نمی آورند حرف پزشک تمام شود. بیماران مذکور آن قدر روی لبه این صندلی ها نشسته بودند که - به گفتة این دو پزشک - چرم آن قسمت از صندلی ها ساییده شده بود. این دو کم کم به این نتیجه رسیدند که اغلب قربانیان حملة قلبی، آدم هایی هستند با این خصوصیات: عجول، متخاصم، پرخاشگر و بیش از حد درگیر کار و زندگی روزمره. در دهه۱۹۵۰ این دو متخصص، مجموعه ای از همین رفتارها را دسته بندی و معرفی کردند که به نظر می رسید خصوصیات ویژة بیماران قلبی- عروقی باشد. آن ها به این مجموعه رفتارها گفتند: الگوی

رفتاری تیپ A.

تیپ شخصیتی یعنی چه؟

قبل از آن که جزئیات آدم های دارای شخصیت Aرا بشناسید، بهتر است با عبارتی که در این متن، زیاد تکرار می شود، آشنا شوید: تیپ شخصیتی .

تیپ از کلمه یونانی توپس به معنای نقش یا اثر گرفته شده و در روان شناسی، به معنای خصوصیات ویژه جسمی و روان شناختی خاصی است که آدم ها را از همدیگر مجزا می کند. به بیان دیگر، مجموعه ای از آدم ها که تحت یک تیپ شناسایی می شوند، رفتارها و اندیشه های تقریبا مشابهی دارند و واکنش های بدنی آن ها نیز کم وبیش با هم یکسان است.

شخصیت A در مقابل شخصیت B

آدم های تیپ A به شدت رقابت جو هستند و به گونه ای افراطی تمایل به پیشرفت دارند؛ عجول اند و همیشه احساس اضطرار زمانی دارند؛ آرام نشستن برایشان واقعا سخت است؛ وقتی با بدقولی مواجه می شوند به شدت عصبانی و بی صبر می شوند؛ اگر چه ظاهرا اعتماد به نفس دارند ولی در باطن به خودشان تردید دارند و دائم خودشان را تحت فشار قرار می دهند تا خیلی زود به پیشرفت های چشمگیر دست پیدا کنند.

برخلاف آدم های تیپ A، افراد تیپ B می توانند راحت بنشینند و استراحت کنند و یا بدون عصبانی شدن، کار کنند. آن ها عجول نیستند و معمولا احساس اضطرار زمانی هم به شان دست نمی دهد. طبیعتا ناشکیبایی ناشی از این حس اضطرار را هم در خود ندارند و عصبانی شدنشان آن قدرها آسان و دم دست نیست.

در یک آزمایش، بعد از این که محققان، عده ای از افراد تیپ A و B را بدون دلیل منتظر نگه داشتند، الگوهای رفتاری تیپ A و B خود را این گونه نشان دادند:

افراد تیپ A داد و بیداد راه انداختند و صدایشان بلند شد، به شدت عصبانی شدند و به خاطر این که مصاحبه گر حرف هایشان را مرتب قطع می کرد، با او وارد بحث و مشاجره شدند. آن ها مدام لب هایشان را به هم می فشردند و حوادث خصمانه را با هیجان زیاد تعریف می کردند. در مقابل، افراد تیپ B در وضعیت راحتی نشسته بودند، آرام و با ملایمت صحبت می کردند، به راحتی می شد حرف

و اما شخصیت C

اگر شما ظاهرتان مثل تیپ B اما درون تان سرشار از خشم، خصومت، رقابت جویی، احساس فوریت زمانی و سایر خصوصیات تیپA باشد، آن وقت روان شناسان به شما می گویند تیپ C. در واقع، شما دارید همه چیز را به اصطلاح می ریزید توی خودتان تا ظاهر آرام تان را حفظ کنید و اگر واقعا این طور باشید، آن وقت مستعد بیماری های سرطانی خواهید بود. محققان دریافته اند که این گروه از آدم ها، این الگوهایشان را حتی بعد از ابتلا به بیماری های سرطانی نیز ادامه می دهند؛ یعنی آن ها این تمایلات بیرونی را باز هم در خودشان می ریزند و چیزی بروز نمی دهند. روان شناسان به افراد تیپ C پیشنهاد می کنند به جای این که خشم خودشان را سرکوب کنند، آن را بیرون بریزند و برای این که آرام شوند از فنون ریلکسیشن استفاده کنند. آن ها به این افراد می آموزند که چگونه خشم خودشان را بدون این که در خودشان بریزند، مدیریت کنند.همچنین با استفاده از مهارت های جرأت ورزی به این گروه از افراد می آموزند که چگونه قاطعانه و محترمانه از حقوق خودشان دفاع کنند.

بیماری های وابسته به شخصیت

نتایج تحقیقات نشان می دهد افراد تیپ Aدو برابر افراد تیپ B دچار بیماری های قلبی (و به ویژه حمله قلبی) می شوند. انجمن قلب آمریکا در سال 1981 با مرور این شواهد به این نتیجه رسید که الگوی رفتاری تیپ A یکی از عوامل خطرساز بیماری های قلبی است. همچنین افراد تیپ A و مخصوصا آن گروه از این افراد که پرخاشگری بیشتری دارند، معمولا تمایل بیشتری به رفتارهای ناسالمی از قبیل استعمال دخانیات و الکل نشان می دهند. آن ها همچنین شیفتة کارهای خطرناکند؛ کارهایی مثل رانندگی بی پروا با سرعت های جنون آمیز.

آدم های تیپ A اگرچه بسیار رقابت طلبند، به نظر می رسد برانگیختگی شان تا حدود زیادی به معیارهای درونی بستگی دارد. آن ها در مقایسه با افراد تیپ B کمتر در دوران درس و مدرسه تقلب می کنند و ترجیح می دهند برای رسیدن به نتیجه دلخواه شان، بر اساس توانایی های خودشان، خوب و دقیق عمل کنند. تحقیقات تازه تر نیز نشان داده است که رقابت جویی و احساس فوریت زمانی، رابطة کمتری با بیماری های قلبی دارد و آن چه مهم ترین مؤلفه در رفتارهای تیپ A است، احساس درونی خصومت است. یعنی اگر شما فقط با دیگران رقابت می کنید یا از ماندن در اتاق انتظار برای ملاقات با رئیس اداره، احساس وقت کُشی به تان دست می دهد، چندان نگران نباشید؛ فقط یادتان باشد که با رقیب یا رئیس تان وارد فاز دشمنی و خصومت نشوید! اخیرا حتی ثابت شده که خشمِ سرکوب شده یا کنترل شده بیشتر از خشم آشکار با بیماری های قلبی مرتبط است. این الگوی رفتاری البته در محیط های اجتماعی خاصی بیشتر نمود پیدا می کند. یعنی محیط های زندگی پُراسترس باعث می شود مشکلات روان شناختی و جسمی این افراد سریع تر بروز کند. به همین خاطر اگر یک راننده تیپ A پشت ترافیک بماند، چیزی شبیه فاجعه در درونش اتفاق می افتد؛ روی رل ضرب می گیرد، از عصبانیت سرخ و سفید می شود و احتمالا زبانش هم به ناسزا باز می شود. آن ها کاملا آماده اند که در مقابل استرس منفجر شوند. در آدم های تیپ A سیستم عصبی سمپاتیک همیشه در حال هشدار است و این حالت بر اندام های حساس بدن فشار وارد می کند و این فشار باعث بیماری های قلبی، سخت شدن عروق مغزی و دیگر رگ های بدن می شود. ظاهرا حتی دستگاه عصبی افراد متخاصم با افراد تیپ B فرق می کند و این تأکید را در نمودار تحت عنوان صفت های ژنتیکی نیز می توانید ببینید. اما از آن جا که گفته می شود بعضی هورمون های مردانه هم در این میان نقش دارند، مردان بیشتر احتمال دارد الگوهای تیپ A را نشان بدهند. به همین خاطر می گویند سلطه پذیری زنان، آن ها را در مقابل بیماری های قلبی محافظت می کند! با این وجود و با تمام این توجیهات زیستی، اگر حس می کنید الگوی رفتاری تان تیپ Aاست، توصیه می شود از 10 فرمانی که در پی می آید برای تغییر رفتارتان استفاده کنید.

۱۰ فرمان برای تغییر

ازشخصیت A به شخصیت B

1-   این را بدانید که خصومت، رقابت جویی افراطی و عجول بودن، شما را در معرض انواع بیماری های قلبی قرار می دهد. دانستن، قدم اول است و شما با دانستن این نکته و خواندن این مطلب، در واقع، قدم اول را برداشته اید و اولین فرمان را اجرا کرده اید.
2- توی صف ایستادن را تمرین کنید. اولش خیلی اذیت می شوید ولی باور کنید که این کار را اولین بار، هزار نفر از آدم های تیپ A انجام دادند و نتیجه گرفتند. برای این که توی صف بیکار نباشید، می توانید از فرمان های بعدی کمک بگیرید.

2-     
3- وقتی در اتاق انتظار یا توی صف هستید، به جای فکر کردن به گذشت زمان، به موضوعاتی فکر کنید که در زندگی روزمره تان وقت تأمل در مورد آن ها را ندارید. اگر زیاد اهل این اندیشه های فلسفی نیستید، می توانید به دور و بر خودتان، خوب نگاه کنید یا سر صحبت را با یکی دیگر باز کنید و اگر اهل هیچ کدام از این ها نیستید، می توانید همشهری جوان بخوانید!

3-     
4- تمرین کنید بدون این که به دیگران حمله کلامی بکنید، منظورتان را به آن ها بفهمانید. برای این کار می توانید از فنون جرأت ورزی که در صفحات موفقیت شماره 95 همشهری جوان چاپ شده کمک بگیرید.

4-     
5- تند حرف زدن و تندتند غذا خوردن را کم کم کنار بگذارید. برای انجام این تغییر لذت بخش، می توانید برای هر حرکت آهسته ترتان یک پاداش شخصی در نظر بگیرید. تمرین کنید که جمله دیگران را قطع نکنید و برای این کار می توانید از آشنایانِ کم حرف شروع کنید و به تدریج، برسید به دوستانی که سخنران حرفه ای هستند.

5-     
6- باورهای خودتان را اصلاح کنید. می توانید گه گاه به این موضوع فکر کنید که واقعا ارزش آدم ها به تعداد کارهایشان است یا به کیفیت کارهایشان؟ البته این تغییرات فکری، نیاز به مداومت دارد.

6-     
7- تا جایی که می توانید، محیط روزمره تان را کم استرس تر کنید مثلا می توانید بی خیال بعضی فعالیت های اجتماعی غیرضروری شوید.

7-     
8- خودتان را در مقابل استرس ایمن کنید. برای این کار می توانید در مقابل استرس ها از خودگویی استفاده کنید تا این خودگویی ها به تدریج ملکه ذهن تان شود. معمولا روان شناسان در شروع از افراد تحت استرس می خواهند این خودگویی ها را بلندبلند به زبان بیاورند اما به تدریج آن ها خودشان قادر خواهند شد که این جملات را فقط در ذهن خودشان تکرار کنند. نمونه ای از این خودگویی ها عبارت اند از:

8-     
ـ من می توانم برای حل این موضوع برنامه ریزی کنم.

9-     
ـ باید دست از نگرانی بردارم. نگرانی هیچ مشکلی را حل نمی کند.

10-  
ـ عصبی بودنم موقتی است و این حالتم هم کاملا طبیعی است.

11-  
ـ هر دفعه فقط یک گام.

12-  
ـ زود قضاوت نکن.

13- 
ـ تا وقتی بتوانی خونسردی ات را حفظ کنی، بر موقعیت کنترل داری.

14- 
ـ باید عمیق و آهسته نفس بکشم.

15- 
ـ سعی نکن استرس را از بین ببری؛ فقط آن را در حدی نگه دار که بتوانی کنترل اش کنی.
9- هر روز تمرین های ریلکسیشن را انجام دهید. برای یاد گرفتن فنون ریلکسیشن می توانید از کتاب های موجود در بازار کمک بگیرید.

16- 
10- به مشاور یا روان شناس مراجعه کنید. برای این منظور می توانید از طریق مراکز مشاوره اقدام کنید و یا در کارگاه های مقابله با استرس شرکت کنید.

تیپ ای شخصیتی را دانلود کنید