آلرژى بهاره-سرماخوردگی

آلرژی بهاری شروع می شود

آلرژی‌های بهاری هم با آمدن فصل بهار، در بین مردم فراگیر می‌شود.

آلرژی به واکنش‌های شدید و غیر عادی سیستم ایمنی بدن نسبت به ورود عوامل خارجی گفته می‌شود که عوارض گوناگونی را برای فرد ایجاد می‌کند. این عوارض اگرچه در بیشتر موارد مقطعی و زودگذر هستند، ولی در مواردی نیز واکنش‌های شدید بدن را سبب می‌شوند و تا مدت طولانی ادامه می‌یابند.

آلرژی بهاری معمولا با آب ریزش بینی و سوزش چشم همراه است و در برخی موارد همانند سرماخوردگی حالت کرختی ایجاد می‌کند و فرد به  عطسه‌های مکرر مبتلا می‌شود.

به گفته پزشکان، حساسیت بهاری می‌تواند به طور ناگهانی یا تدریجی ایجاد شود و چند دقیقه تا چند ماه به طول بینجامد.

آلرژی در بیشتر موارد زمینه ژنتیکی دارد، ولی عوامل محیطی نیز بر آن موثرند. بنا بر باور پزشکان درمان آلرژی به شناخت دقیق عوامل حساسیت زا نیاز دارد و به این منظور باید آزمایش‌های متعددی انجام شود. پس از شناسایی این عوامل به بیمار توصیه می‌شود که حتی‌الامکان از این عوامل دوری کند. البته در برخی موارد داروهای ضد حساسیت تجویز می گردد  و در صورتی که آلرژی خیلی شدید باشد، تزریق آمپول هم انجام می‌شود.

چرا بروز حساسیت در فصل بهار بیش از سایر فصل‌ها دیده می‌شود؟

به طور کلی 20 تا 30 درصد افراد جامعه ممکن است دچار آلرژی شوند. این آلرژی می‌تواند به صورت فصلی و یا دایمی باشد که شیوع نوع فصلی آن بیش از نوع دایمی است. آلرژی‌های فصلی برای بروز نیاز به یک عامل محرک دارند و فصل بهار که فصل گرده‌افشانی و رویش گیاهان مختلف است می‌تواند محرک خوبی برای آن باشد.

پس این مطلب صحیح است که گرده گل‌ها باعث بروز آلرژی در بهار می‌شود؟

بله، البته باید به این نکته توجه داشت که کدام گرده‌ها موجب بروز آلرژی می‌شوند. بر خلاف نظر عامه مردم، گل‌هایی مثل رز و سرخ به دلیل این که گرده آنها بزرگ است، کمتر در ایجاد آلرژی نقش دارند و در مقابل، گرده‌ گل‌های کوچک و گرده درختان سوزنی برگ مثل سرو در ایجاد آلرژی بسیار موثرند.

ذرات معلق در هوای شهرهایی مثل تهران همواره وجود دارند، پس چرا این ذرات موجب ایجاد آلرژی نمی‌شوند؟

برای پاسخ به این سوال ابتدا باید دانست که ماده حساسیت‌زا باید دارای چه مشخصاتی باشد تا موجب ایجاد آلرژی شود. مهم‌ترین نوع آلرژی، آلرژی بینی است که 25 تا 30 درصد مبتلایان را دربرمی‌گیرد که در آن دستگاه تنفسی فوقانی یا تحتانی درگیر می‌شود.

به بیان علمی باید گفت برای تحریک دستگاه تنفسی افرادی که مستعد آلرژی هستند، یک ماده آلرژن (حساسیت‌زا) باید وزنی بین 10 تا 70 دالتون داشته باشد و گرده گیاهان بهاری در این دسته قرار می‌گیرند.

یعنی آلاینده‌های هوا در ایجاد آلرژی‌های فصل بهار بی‌تاثیرند؟

نه، آلاینده‌های هوا نیز به نوبه خود در این پدیده نقش دارند. طبق نتایج تحقیقات انجام شده در کشور، مشخص شده است که آلاینده‌ها می‌توانند شکل آلرژن‌ها را تغییر دهند و باعث حساسیت‌زایی بیشتر آنها ‌شوند. با بررسی میکروسکوپی گرده گیاه سرو نقره‌ای در تهران، مشخص شده است که گرده این گیاه در نواحی آلوده‌تر شهر، از لحاظ ظاهری تغییر شکل می یابد و علایم حساسیت‌زای بیشتری از خود نشان می‌دهد.

آیا آلرژی درمان دارد؟

اگر منظور از این درمان، علاج و مداوای قطعی بیماری باشد، باید گفت جز در موارد معدودی این امر امکان‌پذیر نیست که البته مدت درمان این تعداد محدود نیز طولانی خواهد بود. بروز آلرژی در زمان‌های مختلف متفاوت است، یعنی ممکن است در طول یک دوره زمانی به اوج خود برسد، ولی در مقابل ممکن است چند سال به صورت خفته بماند و بروز نکند.

در کل ریشه‌کنی آلرژی بسیار مشکل است.

ساعت 10 صبح و 5 بعد از ظهر اوج آلرژی است. پس مراقب باشید.

پس چه‌طور می‌توان با این پدیده مقابله کرد؟

طبق بررسی‌های انجام شده، اولین و مهم‌ترین قدم در جلوگیری از بروز آلرژی، پیشگیری است. برای این کار مناسب‌ترین عمل، دور کردن فرد از عامل حساسیت‌زاست، مثلا اگر فرد به گیاهی خاص حساسیت دارد، بهترین کار دور کردن فرد از آن گیاه است ولی اگر این کار مقدور نبود، می‌توان از ورود عامل حساسیت‌زا به منزل جلوگیری کرد، مثلا با بستن پنجره‌ها و بالا کشیدن شیشه اتومبیل در هنگام خروج از منزل می‌توان تا حد زیادی از بروز آلرژی جلوگیری کرد.

آگاهی از این نکته نیز بسیار مهم است که ازدحام گرده‌های گیاهان در دو مقطع زمانی بسیار زیاد است: یکی ساعت 10 صبح و دیگری ساعت 5 بعد از ظهر. افراد مستعد آلرژی باید در این ساعات، موارد بهداشتی از قبیل استفاده از ماسک را بیشتر مدنظر قرار دهند.

چه داروهایی برای درمان آلرژی وجود دارد؟

معمول‌ترین داروهایی که در این مورد استفاده می‌شوند آنتی‌هیستامین‌ها هستند که در واقع علایم بالینی آلرژی را کاهش می‌‌دهند، نه این که آن را درمان کنند. از عوارض مهم این داروها ایجاد خواب‌آلودگی است.

داروهای دیگری که برای درمان آلرژی کاربرد دارند، داروهای استروییدی هستند که انواع قدیمی آنها عوارض بسیاری داشتند، ولی در حال حاضر عوارض آنها بسیار کاهش یافته است. باید به این نکته نیز توجه داشت که مصرف داروهای استروییدی به شکل خوراکی یا تزریقی، به‌صورت خودسرانه آثار بدی را می‌تواند به دنبال داشته باشد.

آلرژی فصلی، سرماخوردگی نیست

بهار هر سال با هشدار کارشناسان نسبت به افزایش شیوع آلرژی‌های فصلی به‌ خصوص هنگام مواجهه با گرده گیاهان و درختان شروع می‌شود. در این فصل ناراحتی‌های تنفسی و حملات آسم بیشتر خود را نشان می‌دهند.

التهاب بینی ناشی از آلرژی یکی از شایع‌ترین انواع آلرژی‌هاست. به گفته کارشناسان این بیماری ناشی از استنشاق گرده‌های گیاهی و نیز وارد شدن آنها به چشم است.

البته متخصصان می‌گویند زمان بروز علائم این بیماری از اوایل بهار تا اواخر تابستان ممکن است بر حسب گرده گیاهی که به آن حساسیت وجود دارد و زمان معین گرده افشانی آن گیاه، متفاوت باشد.

 در مورد علت حساسیت نسبت به گرده گیاهان این گونه توضیح می‌دهیم:

این گیاهان از جنس مواد زنده و آلی هستند و وقتی فرد با این مواد آلی تماس پیدا می‌کند، سیستم ایمنی بدنش نسبت به آن ها واکنش نشان می‌دهد.

این واکنش در افراد سالم طبیعی است، ولی در مبتلایان به آلرژی فصلی ، شدید است. علائم اصلی این بیماری عطسه های مکرر، آب‌ریزش بینی ، خارش و آب‌ریزش چشم‌ها، احساس خارش در گلو و سقف دهان و گوش‌ها، کاهش تمرکز و احساس ناخوشی کلی است.

افراد مبتلا به این بیماری برای جلوگیری از شروع علائم آن باید در تمام شرایط درها و پنجره‌های خانه و اتومبیل خود را ببندند. همچنین اگر افراد در محیطی باشند که احتمال نفوذ گرده‌های گیاهان در لابه‌لای موها و لباس‌ها وجود دارد، قبل از رفتن به رختخواب، حمام کرده، لباس‌های خود را عوض کنند و از حیوانات کوچک اهلی نیز دوری کنند.

هر چند با وجود تمام این مراقبت‌ها، شاید پرهیز کامل از مواد آلرژی‌زا غیرممکن باشد.

مهم‌ترین نکته‌ در مورد این بیماری، تفاوت آن با سرماخوردگی است. افراد مبتلا به آلرژی نباید با آنتی‌بیوتیک یا دیگر داروهای سرماخوردگی علائم آلرژی را از بین ببرند.

نحوه پیشگیری و درمان آلرژی فصلی :

افراد مبتلا، برای کنترل بیماری خود باید از داروهای استنشاقی داخل بینی و آنتی‌هیستامین‌ها و گشاد‌کننده‌های برونش استفاده کنند.

استفاده از کورتیزون استنشاقی (بکلومتازون) نیز می‌تواند التهاب مجاری بینی و برونشیت‌ها را کاهش دهد و درمان مؤثری باشد.

بهتر است برای جلوگیری از حساسیت، داخل بینی را با سرم فیزیولوژی (نرمال سالین) شستشو دهیم و یا با اندکی وازلین داخل بینی را چرب کنیم.

باید یادآور شد که مصرف هر نوع داروی ضد آلرژی باید تحت نظر پزشک متخصص و با تجویز ایشان باشد و از مصرف هر گونه دارویی به طور خودسرانه باید پرهیز نمود.

برای درمان علایم این بیماری بهتر است از قرص‌های آنتی هیستامین و اسپری های ضد التهابی بینی استفاده شود، زیرا اسپری ها یا قطره های بینی ، با کاهش تورم، گرفتگی بینی را برطرف می کنند.

اسپری ها یا قطره های بینی ضد آلرژی مانع اثر عامل آلرژی زا می شوند. همچنین در موارد مقاوم، از اسپری های بینی کرومولین سدیم استفاده می شود که با جلوگیری از آزاد شدن هیستامین در بدن از بروز علایم آلرژی ممانعت می کند. اگر گرفتگی بینی باعث ناراحتی چندانی نشود، قرص یا اسپری ها خیلی مفید نیستند.

اگر به رغم درمان‌های دارویی، علایم شدید حساسیت در فرد باقی بماند، باید به روش خاصی نسبت به گرده گیاهی عامل بیماری، حساسیت زدایی انجام شود.

زمان گرده افشانی معمولا اوایل صبح و نزدیک غروب است. گرده گیاهان در همه ساعات شبانه روز به سطح زمین نزدیک نیستند، در ابتدای صبح و نزدیک غروب این گرده ها به سطح زمین نزدیک تر می شوند و با گرم شدن هوا به ارتفاع بالاتری از سطح زمین می روند و کمتر افراد را تحت تاثیر قرار می دهند.

آلرژى بهاره درمان قطعی دارد؟

عضو انجمن متخصصان گوش، گلو و بینی گفت: بیماری آلرژی بهاره یک بیماری ژنتیک است که هنوز درمان قطعی ندارند و بهترین درمان آن، دوری جستن از عوامل آلرژی زا است.

ابراهیم رزم‌ پا در گفتگو با خبرنگار اجتماعی فارس اظهار داشت:‌ همزمان با فرا رسیدن فصل بهار آلرژن‏ هاى(مواد آلرژی ‌زا) مختلفى وارد محیط مى ‏شود که اغلب این آلرژن ‏ها گرده‏ هاى گیاهان هستند.

آبریزش و خارش بینى، عطسه هاى فراوان، سرفه وسوزش گلو از علایم استنشاق گرده‏ هاى آلرژى ‌زا است.

وی اضافه کرد: بهترین کار براى جلوگیرى از بروز آلرژی بهاره پرهیز از ارتباط با ماده ی حساسیت ‌زا با استفاده از ماسک بر روى دهان و دورى از محیط‌ هاى گرده ‌زا است.

وی افزود: ورود این مواد به بدن اغلب منجر به افزایش ترشح هیستامین مى‌ شود. هیستامین ماده ترشحى درون‌ ریزى است که با تحریک اعصاب، پیام را در سراسر بدن منتشر مى ‌کند. حالتى که موجب آشفتگى و برانگیختگى سیستم ایمنى مى‌ شود. تقریباً تمام داروهایى که در مورد انواع مختلف آلرژی‌ ها تجویز مى‌ شوند تنها آرامش ‌بخش و ضد التهاب هستند.

رزم‌ پا گفت: این داروها به طور موقت، ‌شدت برانگیختگى سیستم ایمنى را کاهش مى‌ دهند و فرد را کمى آرام مى ‌کنند. اما تا زمانى که فرد در ارتباط با ماده آلرژى ‌زا است و این ماده وارد بدن مى ‌شود تحریک سیستم ایمنى ادامه خواهد داشت.

داروها به طور موقت، ‌شدت برانگیختگى سیستم ایمنى را کاهش مى‌ دهند و فرد را کمى آرام مى ‌کنند.

وی افزود: ادامه ی این شرایط و طولانى شدن دوره ی حساسیت یا آلرژى عواقب جدی ‌ترى به دنبال خواهد داشت.

وی با اشاره به این که بهترین کار براى جلوگیرى از بروز آلرژی استفاده از ماسک بر روى دهان و دورى از محیط‌ هاى گرده‌ زا است، تصریح کرد: در گروه‏ هاى دیگر از بیماران علایمى نظیر خارش چشم، قرمزى، کبودى چشم و گاه علایم پوستى تظاهر پیدا مى‏ کند و گروه کمترى نیز به علایم تنفسى مانند، سرفه، تنگى نفس و خلط دچار مى ‏شوند.

رزم‌ پا ادامه داد: در فصل بهار به علت وجود آلرژن‏ ها، برخی به حملات شدیدى با کنترل سخت دچار مى ‏شوند؛ بنابراین این افراد و مبتلایان به بیمارى ‏هاى تنفسى ‏باید در بهار بیشتر مراقب خود باشند.

وی گفت:‌ درمان این بیمارى‏ ها نسبت به تناسب علایم تظاهر یافته متفاوت است و بیشتر براى تخفیف علایم از آنتى هیستامین‏ ها استفاده مى ‏شود؛ اما اگر این حساسیت ‏ها از راه‏ هاى تنفسى نظیر سرفه و آبریزش بینى باشد، استفاده از کورتون استنشاقى توصیه مى‏ شود.

این متخصص گوش، گلو و بینی، بهترین راه پیشگیرى از بروز حساسیت را دورى از عوامل محیطى آلرژى ‌زا بر شمرد و تأکید کرد: بیمارانى که آلرژى آن ها فصلى است، باید در فصل مذکور داروهای شان را مصرف کنند. آلرژى بیمارى ژنتیک است و تا به امروز بیماری هاى‏ ژنتیکى، هیچ درمان قطعى نداشته‏ اند.

رزم‌ پا خاطر نشان کرد: اقدامات اولیه مبتلایان به آلرژى و دچار تنگى نفس، استفاده از اسپرى‌ گشاد کننده برونش و مراجعه به پزشک در اسرع وقت است.