زانو درد و درمان آن

زانودرد دارید؟

درد زانو از جمله دردهایی است که بیمار را وادار می سازد به پزشک مراجعه کند. با نوع زندگی و فعالیت های اجتماعی در جامعه امروزی شمار این گونه بیماری ها رو به فزونی گذاشته است. زانودرد علل گوناگونی دارد و درمان های متفاوتی را می طلبد.

علل زانودرد چیست؟

زانو درد بسته به سن افراد علل مختلفی دارد. به طور کلی زانودردها به دو دسته تقسیم می شوند:

یکی آنهایی که علل ثانویه دارند، مثلا فردی که دچار شکستگی زانو شده است.

در یکسری افراد هم زانودرد علت اولیه دارد، مانند افرادی که التهاب مفصل (آرتریت) زانو شده اند و غضروف مفصل زانوی آنها تخریب شده است.

چه افرادی دچار درد زانو می شوند؟

اصولا بر اساس سن بیمار که در چه سنی از زانو در شکایت می کند، افراد به دو دسته تقسیم می شوند:

1- یکی افراد جوانی که معمولا از لحاظ ورزشی و تحرک بدنی فعال هستند و از درد جلوی زانو شکایت می کنند و درد آنها بیشتر موقع نشست و برخاست ایجاد می شود، به خصوص هنگامی که به کوه می روند و از کوه پاین می آیند، و یا از پله بالا و وپاین می روند، و یا هنگام نماز خواندن در نشست و برخاست از درد زانو شکایت می کنند.

2- دسته دوم هم افرادی هستند که در سنین کهنسالی هستند و بیشتر تخریب غضروف مفصل زانو در این افراد است که موجب درد می شود که منجر به آرتروز می گردد.

خودتان را با فعالیت زیاد خسته نکنید، بلکه در اولین فرصت به استراحت بپردازید. گوش به زنگ باشید، زیرا بیشتر صدمات بدنی زمانی اتفاق می افتد که انسان خسته است

چطور درد زانو را تسکین دهیم؟

وقتی درد زانو به صورت مزمن در می آید زانو ورم می کند. برخی از بیماری ها باعث ورم و التهاب زانوها می شوند. صدمات زانو در ابتدا باعث ورم زانو می شود که خود سبب صدمات بیشتر خواهد شد و این روند همچنان ادامه پیدا می کند تا به صورت مزمن درمی آید.

با محافظت های پزشکی می توان این چرخه معیوب را شکست و صدمات آتی بافت های زانو را به حداقل رساند.

محافظت از زانو در مقابل بروز برخی از دردها بسیار مشکل است، ولی می توان با رعایت چند اصل مهم احتمال صدمه به زانوها را به حداقل کاهش داد:

- برای کاهش بیماری های زانو مثل (استئوآرتریت)، اگر چاق هستید، باید لاغر شوید. با لاغر شدن چه در کارهای روزمره و چه در قدم زدن، فشار روی زانوهایتان کاهش می یابد. کاهش وزن صدمات احتمالی به رباط ها و تاندون ها را کاهش می دهد.

- اگر به درد مزمن زانو مبتلا هستید، به شنا و یا ورزش های آبی بپردازید. وقتی بدن در آب غوطه ور می شود، از وزن بدن کاسته می شود. در نتیجه وزن بدن به زانوها فشار وارد نمی کند.

- اگر به استخر دسترسی ندارید و یا علاقه ای به ورزش های آبی ندارید، به ورزش هایی بپردازید که باعث کشش بدن و ماهیچه ها شوند. ورزش هایی چون بسکتبال، تنیس و دویدن را کم انجام دهید. اگر با این گونه ورزش ها درد زانوی شما تشدید شد، حتماً آن را محدود کنید. به بدنتان توجه کنید، اگر احساس کردید برخی از حرکات ورزشی به شما صدمه وارد می کند، نوع ورزشتان را تغییر دهید.

- خودتان را با فعالیت زیاد خسته نکنید، بلکه در اولین فرصت به استراحت بپردازید. گوش به زنگ باشید، زیرا بیشتر صدمات بدنی زمانی اتفاق می افتد که انسان خسته است.

- از زانوهایتان محافظت به عمل آورید. پوشیدن زانوبند هنگام ورزش شما را از برخی صدمات مصون نگه می دارد.

هنگامی که رانندگی می کنید، از زانوهایتان در مقابل صدمات ناشی از داشبورد محافظت کنید

مراقبت خانگی از زانو درد

درد زانویی که شما را از راه رفتن باز می‌دارد، باید بوسیله پزشک مورد بررسی قرار گیرد.

این توصیه‌ها  به تسکین درد جزئی زانو کمک می کنند:

- استراحت دادن : استراحت در منزل از مهم ترین اصول درمان است.

- زانو‌ی‌تان را بالا نگه دارید. می‌توانید زانو‌های‌تان را با گذاشتن بالش در زیر آنها بالا نگه دارید، یا بالشی را بین دو زانوی‌تان قرار دهید. قراردادن زانو در سطحی بلندتر از بدن باعث می شود نیروی جاذبه زمین، مایعات جمع شده در بافت صدمه دیده را کاهش داده، در نتیجه ورم نیز کمتر شده و خستگی را از ما دور می سازد.

- بستن زانوها : بستن زانوها به دو دلیل مفید است: هم ورم را کاهش می دهد و هم مکانیسم زانو را به نظم در می آورد. از بریس (تصویر مقابل) یا بانداژ زانو استفاده کنید.

- استفاده از داروها : اگر شما به زخم معده، بیماری کلیه و بیماری های خونی مبتلا نیستید، داروهای ضد التهابی در این مورد به شما کمک های فراوانی می کند. از داروهای مسکن معمول مانند استامینوفن یا ایبوپروفن برای کمک به تسکین درد و ورم استفاده کنید.

- روی زانوی‌ دردناک‌تان فشار نیاورید و از انداختن وزن روی آن پرهیز کنید.

- با کیسه یخ زانو را به طور مکرر کمپرس سرد کنید. در روز اول هر ساعت برای 15 دقیقه روی زانو کیسه یخ بگذارید. پس از روز اول، دست کم چهار با در روز روی زانو یخ بگذارید.

زانو درد و درمان آن

افزایش مایع مفصل زانو

همه ما در زانوهای خود مایعی داریم. با این مایع، مفاصل زانو راحت‌تر حرکت می‌کنند. اگر مقدار این مایع زیاد شود، صدمه، عفونت و شکستگی استخوان و استئوآرتریت را به دنبال خواهد داشت.

مفصل زانو حاوی مایع لغزانی به نام مایع مفصلی می‌باشد. این مایع، غضروف و استخوان‌ها را روغن کاری می‌کند و مانند بالشت عمل می‌کند. این مایع حاوی مواد مغذی نیز می‌باشد و برای حفظ سلامت مفاصل بسیار مهم است. محتویات مایع مفصلی شامل: موسین (ماده بزاقی)، آلبومین، چربی، اپیتلیوم (بافت پوششی) و لوکوسیت (گلبول سفید) می‌باشد.

اگر مایع مفصلی زیاد شود، محتوی مقدار کمی کریستال، باکتری و خون می‌گردد. این محتویات موجب درد مزمن و یا حاد می‌شوند.

چه عواملی باعث افزایش مایع مفصلی می‌شوند؟

1- آرتریت: علائم افزایش این مایع در اثر  شامل ورم و درد است.

اگر در هنگام لمس کردن، زانو متورم، قرمز و گرم باشد، ممکن است زانویتان صدمه دیده و یا عفونت دارید.

2- آسیب زانو ممکن است اتفاقی و یا در اثر استفاده بیش از حد رخ دهد. صدمات اتفاقی شامل: شکستگی استخوان‌ها، پاره شدن رباط‌ها و یا پاره شدن غضروف‌ها می‌باشد.

صدمات ناشی از استفاده بیش از حد در صورت دویدن، کوه‌پیمایی و یا ورزش‌های ایروبیک حادث می‌شود.

3- عفونت: زیادی مایع در زانو می‌تواند منجر به عفونت گردد. عفونت باعث تجمع چرک در مفصل زانو می‌گردد. پزشک مقداری از مایع را برمی دارد و آزمایش می‌کند تا ببیند که چه چیز باعث آن شده است.

4- استئوآرتریت: نوعی بیماری تخریب مفصل می‌باشد. در این حالت، غضروف که زانو را نگه می‌دارد، از بین می‌رود. به این ترتیب، استخوان‌ها به هم برخورد می‌کنند و موجب درد و ورم می‌شوند.

5- افزایش وزن، نقرس، کیست، بیماری شبه نقرس (pseudogout)، تورم کیسه‌های مفصلی (bursitis) و تومور نیز باعث افزایش مایع مفصلی می‌گردند.

راه کارهایی برای کاهش درد زانو

درد زانو در اثر کاهش غضروف به وجود می‌آید. غضروف مانند بالشت بین استخوان‌ها قرار دارد و حرکات آن‌ها را نرم و روان می‌سازد. گلوکزآمین سولفات، یکی از محتویات غضروف می‌باشد.

1- گلوکزآمین کندرویتین: این مکمل برای بهبود خشکی و ناراحتی مفاصل بسیار مفید است. این مکمل مفاصل را بازسازی می‌کند.

2- آب گیلاس بنوشید. آب گیلاس دارای مواد ضد التهاب می‌باشد. آب گیلاس، درد را کاهش می‌دهد و از تغییر شکل عضلات جلوگیری می‌کند.

3- ورزش زانو را انجام دهید. خم شوید و دستان‌تان را بر روی زانوهایتان قرار دهید. سپس، برای گرم شدن زانوها، آن‌ها را در جهت عقربه‌های ساعت و خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. این ورزش از درد زانو جلوگیری می‌کند.

4- به نزد پزشک متخصص بروید. پزشک می‌تواند با یک سوزن، مایع را از مفصل خارج کند و درد را کاهش دهد. این روش، فقط در مواردی به کار می‌رود که مایع در حفرات مفصل زانو وجود داشته باشد.

5- زانوبند ببندید. زانوبند از کشکک زانو محافظت می‌کند. زانوبند باعث می‌شود که درد کمتری را در حین ورزش کردن داشته باشید.

6- افزایش وزن نیز یکی از علل درد زانو می‌باشد. تحقیقات نشان داده است که به ازای هر نیم کیلوگرم وزن اضافی، فشار وارده بر مفصل زانو به میزان 5 برابر آن (5/2 کیلو) زیاد خواهد شد. در نتیجه سعی کنید وزن خود را در حد طبیعی و نرمال حفظ کنید تا دچار درد زانو نگردید.

7- ورزش کنید. بهتر است همراه با برنامه کاهش وزن، ورزش نیز انجام دهید، زیرا کاهش وزن باعث کاهش درد زانو می‌شود و ورزش باعث تقویت عضلات بالا و پایین مفصل زانو می‌گردد.

8- ویتامین D و کپسول روغن ماهی، جلوگیری از درد مفاصل و استخوان‌ها می‌کند.

9- میوه هایی همچون انار و زغال اخته و گیلاس محتوی مقدار زیادی ویتامین و آنتی اکسیدان می‌باشند. آنتی اکسیدانها باعث کاهش درد مفصل زانو و کاهش تورم و التهاب زانو می‌گردند.

10- اگر دردتان با ایبوپروفن خوب نشد، ممکن است پزشک، تزریق کورتیزون را لازم بداند.

تخم شنبلیله آغشته به روغن تخم خردل، درمان موثری برای درد زانو می‌باشد. آن را بر روی زانوی خود بمالید و کمی صبر کنید تا خشک شود

درمان‌های خانگی برای درد زانو

* یخ درمانی یکی از بهترین درمان‌ها برای التهاب می‌باشد. بین یخ و پوست، یک حوله و یا پارچه قرار دهید تا از سرد شدن شدید پوست جلوگیری کند. حدود 20 دقیقه یخ (به همراه پارچه) را روی زانو قرار دهید و سپس آن را بردارید. 5 دقیقه صبر کنید و بعد دوباره تکرار کنید. این کار را به مدت یک ساعت انجام دهید.

* استراحت کردن: موقعی که نشسته‌اید، زانو را بالا نگه دارید تا گردش خون بهتر انجام گیرد.

هنگامی که دراز کشیده‌اید، زانوی خود را بالا نگاه دارید. برای این کار می‌توانید از یک بالشت استفاده کنید. در این صورت، مایع اضافی از مفصل زانو دور می‌شود.

* پانسمان: بستن محکم زانو جلوگیری از تجمع زیادی مایع مفصلی مفید است. پانسمان را محکم کنید، اما نه به آن اندازه که جلوی گردش خون را بگیرد.

* دارچین و عسل: پودر دارچین و عسل را با هم مخلوط کنید و بر روی زانوی خود بمالید. هنگامی که زانو گرم شد، آن را از روی زانو بردارید.

* روغن خردل و روغن زیتون: یک قاشق روغن خردل با یک قاشق روغن زیتون مخلوط کنید. این مرهم را روزی چند بار به زانوی خود بمالید و ماساژ دهید.

* سرکه: قبل از خواب، مقداری سرکه بر روی زانوی خود بمالید.

* تخم شنبلیله آغشته به روغن تخم خردل، درمان موثری برای درد زانو می‌باشد. آن را بر روی زانوی خود بمالید و کمی صبر کنید تا خشک شود. این مرهم، زانو را گرم می‌کند و جریان خون را به آن افزایش می‌دهد و مفصل را نرم و غضروف را سالم می‌کند.

* ویتامین های D، E و B3 برای کاهش درد مفیدند. روغن ماهی، بادام زمینی و روغن تخم کتان بسیار مفید است.

* یک قاشق مرباخوری پودر علف هرزه اسقف را با یک لیوان آب ولرم، هر روز صبح مصرف کنید.

* زیاد آب بنوشید. مفاصل، عضلات و بافت غضروفی در هنگام کم آبی، درد می‌گیرند.

* شیر گرم، آرد گندم، روغن کرچک و پودر زردچوبه را با هم مخلوط کنید. مخلوط حاصل را بر روی زانو بمالید.

ورزش‌ هایی برای درد زانو

دکتر مهرشاد پورسعید اصفهانی طی مصاحبه ای، به مبتلایان آرتروز زانو توصیه هایی نموده اند که در متن زیر می خوانیم.

آقای دکتر، اگر بیماران مبتلا به آرتروز زانو بخواهند ورزش کنند یا برای دردشان ورزش درمانی انجام دهند، چه کار باید بکنند؟

مانند هر ورزش دیگر یا هر نسخه ‌ای که برای درمان یا کاهش درد بیماران تجویز می‌ شود، باید هر فردی به طور مجزا مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد و بر اساس توانایی و آمادگی جسمانی مانند استقامت قلب و تنفس، قدرت عضلات، ترکیب بدن و انعطاف‌ پذیری اش برای او نسخه ورزشی نوشته شود. از همه مهم ‌تر این است که باید معاینه کامل انجام شود و از هر نظر مشکل بیمار مشخص شود.

برای مثال اگر خانمی ‌55 ساله، با قد 165 سانتی ‌متر و وزن 75 کیلوگرم که تا به حال ورزش آنچنانی نمی ‌کرده و از نظر قلب و عروق و تنفس و بیماری های دیگر مشکلی ندارد و به آرتروز زانو مبتلا می باشد، مایل باشد که در کنار درمان‌های معمول، به ورزش درمانی نیز بپردازد، به ایشان چه نسخه ‌ای پیشنهاد می‌ کنید؟

ببینید، این خانم با توجه به قد و وزن و نمایه توده بدن(BMI) ، باید وزنی حداکثر در حدود 68 کیلوگرم داشته باشد. بنابراین حدود هفت کیلوگرم اضافه وزن دارد. همه می‌دانیم که اضافه وزن از علل ابتلا به آرتروز و بیماری ‌های مفاصل است. لذا ابتدا باید به ‌این خانم توصیه کنیم که با توجه به رژیم غذایی و نوع ورزش، وزن خود را کم کنند. برای وزن کم کردن باید به ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی یا طناب‌زدن یا دویدن آهسته بپردازد و با شدتی این کار را انجام دهد که ضربان قلب او به 60 درصد ضربان قلبش برسد. اما چون ایشان به آرتروز مبتلا هستند، بهتر است از ورزش‌هایی مانند شنا برای کاهش وزن استفاده کنند که اگرچه میزان کاهش وزن ‌شان ممکن است کمتر از پیاده‌روی باشد، اما برای مفاصل ‌شان بهتر است. اما با رعایت مواردی و در صورتی که شدت آرتروزشان در حد متوسط و خفیف باشد، می ‌توانند از پیاده‌روی نیز بهره ببرند، چون همه مردم ممکن است از امکانات استخر نتوانند استفاده کنند.

آقای دکتر، گفتید 60 درصد حداکثر ضربان قلب. چه ‌طور آن را حساب کنیم؟

سوال خیلی خوبی کردید. اول این که حداکثر ضربان قلب را می‌ توان از این فرمول به دست آورد: سن منهای 220، هر عددی که به دست آمد به معنی حداکثر ضربان قلب هر فرد است. سپس این عدد را در 6/0 ضرب می ‌کنیم که می ‌شود 60 درصد حداکثر ضربان قلب.

برای این خانم، ضربان قلب با ورزشی مانند پیاده‌روی باید به عدد 99 یا 100 برسد.

ایشان می ‌توانند سرعت پیاده‌روی خود را تنظیم کنند تا ضربان قلبش به ‌این عدد برسد و سپس این سرعت را به یاد داشته باشند تا در زمان بعدی نیز با همین سرعت به ورزش پیاده‌روی بپردازند.

درباره ورزش تقویت عضلات گفتید. برای بیمار مبتلا به آرتروز زانو چه توصیه ورزشی دارید؟

نکته مهم و جالبی در این موضوع نهفته است و آن هم این است که ما با چند ورزش می ‌توانیم عضلات خود را تقویت کنیم. یکی از این ورزش‌ها، ورزش‌های ایزومتریک است که بیش از همه برای مبتلایان به آرتروز مناسب است. برای مثال، این خانم می ‌توانند برای کاهش درد و فشار روی مفصل، روی زمین بنشینند و پای خود را دراز کنند و به حالتی قرار گیرند که به مفصل ‌شان فشاری وارد نیاید. سپس به حالت در جا عضله جلوی ران خود را منقبض کنند و تا 10 شماره به همین حالت نگه دارند.

می‌ توانند برای مثال، صبح سه بار، ظهر سه بار و شب هم سه بار این کار را انجام دهند. البته در روزهای ابتدایی بهتر است زیاد به اندام‌هایشان فشار وارد نیاورند و به تدریج و به صورت هفته‌ای یک بار، شدت یا مدت تمرین را به مقدار 10 تا 20 درصد افزایش دهند.

ورزش‌های ایزومتریک یعنی انقباض عضلات بدون تغییر طول آن و حرکت مفاصل؟

بله، دقیقا همین طور است. در حقیقت این نوع ورزش‌ها ضمن تقویت عضلات موجب می ‌شوند به مفاصل فشاری وارد نیاید. تقویت عضلات هم موجب می ‌شود وزن اندام‌های فوقانی به روی مفصل نیفتد بلکه عضلات بار آن ها را به دوش بکشند.

آیا فقط همین نوع ورزش است یا برای عضلات دیگر هم پیشنهاد می‌ کنید؟

در حقیقت، این نوع ورزش برای عضله چهار سر ران یا جلوی ران است. برای پشت ران هم می ‌توان عضله پشت ران را منقبض کرد و به طور مشابه با تعداد و مدت گفته شده عمل کرد.

البته به صورت دیگر هم می ‌توان ورزش ایزومتریک را انجام داد، به ‌این صورت که دو سر پارچه بلندی را به هم گره زده و یک پایه صندلی را از آن عبور داده و روی زمین می ‌گذاریم و سپس در حالی که دست خود را به صندلی گرفته ‌ایم و آن را ثابت نگه داشته ‌ایم، یک پای خود را از درون این پارچه عبور می ‌دهیم و در جهات گوناگون به آن فشار وارد می‌ کنیم.

برای کسانی که می ‌توانند از استخر استفاده کنند، چه توصیه ‌ای دارید؟ 

در هنگام شنا نیز می ‌توانیم در قسمت کم عمق استخر قرار گرفته و به مدت 15 دقیقه در مسیر عرض استخر راه برویم. این کار موجب می ‌شود بدون وارد آمدن فشار بر مفصل زانوی مبتلا به آرتروز، عضلات اطراف زانو تقویت شود تا وزن اندام‌های فوقانی به زانو وارد نیاید.

البته باید آزمون قلبی و تنفسی از بیمار گرفته شود تا بر اساس تحمل او، شدت و مدت راه رفتن در استخر یا شنا کردن مشخص شود، چون ممکن است فردی بتواند بدون احساس درد مفاصل در استخر شنا کند، اما استقامت قلبی و تنفسی به او اجازه شنا کردن را در این حد ندهد.

زانودرد امانتان را بریده؟

آقای دکتر، موافق‌اید از تعریف آرتروز شروع کنیم؟

آرتروز یا همان استئوآرتریت که شاید آن را با نام "دی ‌جی ‌دی" هم بشناسید، در واقع ضایعات تخریبی و تحلیلی غضروف مفصل هستند که در نهایت به درگیری مفاصل منجر می‌شود. این ضایعات با توجه به افزایش سن و در طول زمان بیشتر مفاصل بدن را درگیر می‌کند. اما اگر غضروف مفصل از بین برود و به درگیری استخوان آن قسمت منجر شود، بیماری آرتروز اتفاق می‌افتد.

آیا همه افراد در دوران سالمندی به آرتروز مبتلا می‌شوند؟

به‌طور معمول، دهه‌های چهارم و پنجم زندگی را می‌توان سن شروع این بیماری دانست. این بیماری در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود و عوامل ژنتیکی، چاقی و برخی بیماری‌های زمینه‌ای مفصلی می‌توانند افراد را برای ابتلا به آرتروز مستعد کند. گاهی اوقات ممکن است تغییر شکل مفصل به دلیل مشکلاتی مثل شکستگی رخ داده باشد و آرتروز را در سنین پایین ‌تر هم ببینیم. در واقع میزان کار کشیدن از مفصل هم مهم است. فشارهای غیر معمول ناشی از کار نیز حتی اگر به تدریج و در طول زمان حاصل شده باشد در وقوع آرتروز دخیل هستند.

پس حالا که با یک بیماری چند علتی مواجه‌ایم، چه طور باید از آن پیشگیری کنیم؟

شما اگر در خانواده‌تان زمینه ژنتیکی ابتلا به آرتروز را داشته باشید، نمی‌توانید از این خصوصیت فرار کنید، اما می‌توانید با کنترل عوامل قابل پیشگیری، بروز آن را کند کرده و به تاخیر بیندازید؛ برای مثال با کنترل وزن، فراگیری روش‌های اصولی صحیح نشستن ، صحیح ایستادن و به کارگیری صحیح مفاصل در انجام کارهای عادی روزمره و انجام ورزش‌های طبی خاص به سلامت مفاصل خود کمک کنید.

هر چه از عوامل خطرساز پیشگیری کنید، بهتر است. به خصوص خانم‌ها و باز هم بالاخص آن هایی که بالای 45 سال دارند و به افزایش وزن خود اهمیتی نمی‌دهند. ورزش را شروع کنید، اما پیش از آن حتما با پزشک متخصص مشورت کنید که از لحاظ قلبی-عروقی و دیگر شرایط فیزیکی بدنتان بررسی شوید، چرا که مفاصل شما می‌توانند بر اثر فعالیت‌های فیزیکی یا ورزش‌های نامناسب آسیب ببینند و به قولی از چاله به چاه بیفتید. پس لطفا دقت کنید و اگر علامت‌های آرتروز در شما وجود دارد، سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

چه علامت‌هایی؟

شایع‌ترین علامت، درد است. دردی که با حرکت و در حین یا پس از کار کردن با آن مفصل، تشدید می‌شود. اوایل ممکن است درد شما خفیف باشد و برای مثال، مفصل زانو در مقاطعی از شبانه‌روز درد بگیرد و با استراحت بهبود یابد، ولی به مرور زمان و با پیشرفت بیماری آرتروز، حتی در حال استراحت هم درد خواهید داشت. شکایت دیگری که مبتلایان به آرتروز دارند، خشکی یا سفتی مفاصل است، به‌خصوص در هنگام صبح، البته تذکر می‌دهم که این علامت مختص بیماری آرتروز نیست. دیگر شکایت بیماران، شنیدن صداهایی از مفاصل خود در هنگام حرکت است. برخی از بیماران اظهار می‌کنند که صدای ضعیفی شبیه به پا گذاشتن روی برف‌ها، می‌شنوند و حتی در موارد پیشرفته صدای تق‌تق زانوها در هنگام راه رفتن شنیده می‌شود. ورم مفصل نیز علامت دیگری است که شاید با چشم دیده نشود و پزشک با معاینه متوجه آن شود. هرچه دیرتر به پزشک مراجعه کنید، شدت بیماری بیشتر خواهد شد.

بیشتر چه مفاصلی به آرتروز دچار می‌شوند؟

مفاصلی که وزن بدن روی آنهاست، مانند زانو و مفصل ران، مستعدترند و این مشکل در مفاصلی مانند شانه یا مچ دست و پا کمتر شایع است، مگر این که دچار سانحه‌ای شده باشید یا از آن مفصل زیاد کار بکشید. در اقوام گوناگون که عادات خاصی دارند نیز نسبت شیوع آرتروز در یک مفصل خاص بیشتر است. برای مثال، در ما ایرانی‌ها که عادت به بد نشستن داریم و به زانوهایمان خیلی فشار وارد می‌کنیم، درگیری زانو بیشتر است و در غرب مفصل ران بیشتر به آرتروز مبتلا می‌شود.

البته گاهی مفاصل کوچک بین انگشتان دست نیز در سنین بالاتر درگیر می‌شوند.

برویم سراغ درمان؟

معالجه قطعی شناخته شده‌ای برای آرتروز وجود ندارد و درمان‌های رایج باعث کاهش درد، حفظ حرکت مفصل‌ها و جلوگیری از عوارض ناخواسته بیماری می شوند. به همین دلیل درمان‌های دارویی تسکین‌دهنده، تزریق دارو به داخل مفصل برای کم کردن التهاب موجود و کاهش درد، جراحی و سایر اقدامات درمانی برحسب شدت و نوع آرتروز صورت می‌گیرد. بهتر است با اقدامات خاص چگونگی فعالیت و استفاده صحیح از مفصل‌هایمان را بیاموزیم و از بدتر شدن اوضاع جلوگیری کنیم.

شما هر روز باید تمام مفاصل خود را در حداکثر محدوده حرکاتش تمرین بدهید که این تمرین برحسب سن و شرایط شما متفاوت خواهد بود. تجویز ورزش‌های طبی جهت افزایش انعطاف‌پذیری و قدرت عضلات و همچنین استفاده از ورزش‌های آبی و پیاده‌روی در آب بسیار کمک‌کننده است.

کم کردن وزن نکته مهمی است، چون حتی انجام عمل جراحی روی مفصل در صورت اضافه بودن وزن، مشکل‌تر و پرخطرتر است. داشتن رژیم غذایی صحیح بر اساس مصرف سبزی‌ها، میوه‌ها و غلات در کنترل وزن به شما کمک می‌کند، ولی هیچ رژیم غذایی خاصی برای درمان آرتروز به‌طور انحصاری نداریم.

استفاده از کفش‌های مناسب نیز برای انجام ورزش ضروری است.

استفاده از توالت فرنگی ترجیحا بهتر است.

باید حتما درباره چهار زانو نشستن، از پله‌ها بالا رفتن و حتی شیوه صحیح نشستن و ایستادن، از پزشک‌تان نکاتی را بیاموزید و در کار و ورزش دچار افراط و تفریط نشوید.