آب سیاه در مردان نسبت به زنان شیوع بیشتری دارد. آب سیاه دومین علت شایع نابینایی در جهان بعد از آب مروارید است.
علل
در گلوکوم، فشار مایع داخل چشم (زلالیه) زیادتر از حد معمول میگردد که به دلیل اشکال در خروج این مایع از منافذ بسیار کوچکی در پیرامون عنبیه (قسمت رنگی چشم) است.
در برخی موارد به طور مادرزادی منافذ تنگ هستند. در موارد دیگر جلو آمدن عنبیه یا مسدود شدن این منافذ با رنگدانه های عنبیه یا سلول های خون پس از خونریزی داخل چشم، مسیر تخلیه مایع داخل چشم مسدود میشود.
میزان آسیب به شدت و مدت افزایش فشار داخل چشم وابسته است.
عوامل افزایش دهنده خطر
- افزایش زیاد فشار داخل چشمی
- افزایش سن
- سابقه خانوادگی ابتلا به گلوکوم
- دیابت
- بیماری قلبی عروقی
- سیاه پوست بودن
- کم بودن ضخامت قرنیه
- سردرد های میگرنی- بیماری های فشار خون
- قرصهای سرماخوردگی و آلرژی، آنتی هیستامینها، آرامبخشها، داروهای کورتیکواستروئیدی و برخی داروهای معده و روده که فشار چشم را بالا می برند.
- افراد با عینک نمره بالا
- دوربینی و نزدیک بینی
- افراد دچار وقفه تنفسی در خواب
نکات مهم
- افراد بالای 40 سال، هر چند سال یک بار معاینه چشم شوند.
- در خانواده هایی که یکی از اعضا از جمله پدر، مادر، خواهر و یا برادر مبتلا به آب سیاه چشم هستند، معاینات دوره ای چشم، باید با فواصل زمانی کوتاه تری (مثلا به صورت سالیانه) انجام شود تا در صورت وجود آب سیاه به موقع تشخیص داده شود.
انواع گلوکوم
زاویه طبیعی قرنیه و عنبیه به طور طبیعی 30 تا 45 است و با بالارفتن سن، این زاویه تنگتر میشود و بر اساس این زاویه، گلوکوم به زاویه باز و بسته تقسیم میشود.
انواع گلوکوم عبارتند از:
- گلوکوم اولیه
- گلوکوم زاویه باز اولیه
- گلوکوم زاویه بسته حاد اولیه
- گلوکوم زاویه بسته تحت حاد
- گلوکوم زاویه بسته مزمن
- گلوکوم مادرازدی
- گلوکوم ثانویه
گلوکوم اولیه
اگر علتی برای ایجاد گلوکوم یافت نشود، به نام گلوکوم اولیه گفته میشود.
گلوکوم زاویه باز اولیه
شایع ترین نوع گلوکوم میباشد. جنبه ژنتیکی، خانوادگی، فامیلی و نژادی دارد. بعد از 50 سالگی بروز میکند و تا مراحل آخر، بیمار هیچ علامتی ندارد و در معاینات پزشکی کشف می شود.
در این بیماری، میدان بینایی به تدریج کوچکتر شده و در انتها، بیمار فقط دید لوله ای دارد و فقط روبروی خود را میبیند.
علائم:
- از دست رفتن دید محیطی در نواحی کوچک از میدان دید
- تاری دید در یک طرف میدان دید
- بزرگ تر شدن نواحی از دست رفتن دید، معمولاً در هر دو چشم
- سفت شدن کره چشم
- دیدن هاله در اطراف نورها
- وجود نقاط کور در میدان دید
- نامناسب بودن دید در شب
درمان:
درمان داوریی تحت نظر پزشک متخصص. اگر با داروها فشار چشم بیمار طبیعی نشود، لیزر درمانی یا عمل جراحی لازم میشود.
گلوکوم زاویه بسته حاد اولیه
این حالت وقتی رخ میدهد که برآمدگی عنبیه در زاویه اتاق قدامی چشم انسداد ایجاد کند. به این ترتیب، کاهش خروج زلالیه باعث افزایش حاد فشار داخل چشم شود.
افراد دوربین (به علت اینکه از قبل تنگی زاویه دارند)، همچنین افراد پیر (به علت بزرگ شدن عدسی) بیشتر به این حالت دچار میشوند.
علایم:
این بیماری اکثرا بصورت حملهای است. در یک چشم ظاهر می شود.
حملات آن معمولا هنگام عصر به علت گشادشدن نسبی مردمک و یا هنگام استفاده از داروهای گشادکننده مردمک در معاینات پزشکی رخ میدهد.
تاری دید شدید
درد طاقت فرسای چشم
قرمزی چشم
اشک ریزش و حساسیت به نور
دیدن هاله ای اطراف نور
تهوع و استفراغ
در معاینه پزشکی، فشار داخل چشم افزایش یافته و مردمک به نور پاسخ نمیدهد و گشادی نسبی دارد و قرنیه کدر می شود.
درمان:
درمان گلوکوم زاویه بسته حاد یک فوریت پزشکی است. فشار داخل چشم باید سریعا پایین آورده شود.
بعد از آن درمان اصلی، جراحی است که جراحی روی هر دو چشم انجام میشود.
فشار داخل چشم را با داروهای دیورتیک (ادرار آور) پایین میآورند.
گلوکوم زاویه بسته تحت حاد
این بیماری نوع حاد است، فقط حملات افزایش فشار داخل چشم در اینها مدت کمتری میماند و حالت راجعه دارد. حملات خودبخود رفع میشوند. گاه به فرم حاد تبدیل میشوند.
علایم :
حملات کوتاه مدت و راجعه درد
قرمزی، تاری دید یکطرفه همراه با دیدن هاله اطراف نور
درمان آن، مشابه نوع زاویه بسته حاد اولیه است.
گلوکوم زاویه بسته مزمن
این بیماری نیز مثل نوع زاویه باز مزمن، با کاهش وسیع میدان بینایی تظاهر پیدا میکند.
این بیماران هیچ گاه دچار حملات افزایش فشار داخل چشم نمی شوند.
درمان با جراحی است.
گلوکوم مادرازدی
این بیماری بر اثر ناهنجاری رشد ساختمان چشم ایجاد می شود.
نوع ثانویه آن همراه با برخی بیماری های مغزی مادرزادی دیده می شود (استورچ وبر- نورفیبروماتوز و سرخجه مادرازدی).
تشخیص گلوکوم مادرزادی معمولا تا یک سالگی داده می شود.
علائم:
اشکریزش، اولین و شایع ترین علامت آن میباشد.
حساسیت به نور و کاهش شفافیت قرنیه وجود دارد.
در معاینه پزشک: افزایش فشار داخل چشم و بزرگ شدن کاپ اپتیک وجود دارد.
در این بیماران قرنیه بزرگ میشود و چشم بزرگ میشود که اصطلاحا چشم گاوی (بوفتالموس) میگویند.
پارگی چشم با ضربه خفیف و کوری نتایج این بیماری است.
درمان این گلوکوم، جراحی است.
گلوکوم ثانویه
علت افزایش فشار داخل چشم در گلوکوم ثانویه، بیماری چشمی دیگری میباشد. بیماری های مانند:
کاتاراکت (آب مروارید)
در رفتگی عدسی
التهاب شبکیه (تومور چشمی)
مصرف کورتون ها (معمولا مصرف موضعی این داروها باعث گلوکوم میشود)
ضربه ها نیز میتوانند باعث افزایش فشار داخل چشم و گلوکوم گردند.
گوش درد میتواند دردی مبهم و تیز در یک یا هر دو گوش باشد. درد ممکن است موقت و یا دائمی باشد.
علل گوش درد
شیپوراستاش مجرایی است که از بخش میانی هر گوش به پشت گلو متصل است. شیپوراستاش، مایعاتی را که توسط گوش میانی ساخته می شود، تخلیه می کند. اگر شیپوراستاش بسته شود، مایعات جمع می شوند و به پشت پرده گوش فشار وارد می آورد و یا عفونت گوش به وجود آید.
در افراد بزرگسال، درد گوش کمتر به دلیل عفونت گوش است. ممکن است قسمت های دیگری مانند: مفصل گیجگاهی فکی، دندان ها و گلو باعث درد گوش شوند.
علل گوش درد شامل موارد زیر است:
- آرتریت فک
- عفونت حاد گوش
- عفونت مزمن گوش
- صدمات گوش ناشی از تغییرات فشار (ارتفاع بالا و علل دیگر)
- وارد کردن چیزی در گوش
- پاره شدن و یا سوراخ شدن پرده گوش
- عفونت سینوسی
- گلودرد
- سندرم مفصل گیجگاهی فکی
- عفونت دندان
درد گوش در نوزادان و کودکان ممکن است به علت عفونت گوش و یا به علل زیر باشد:
- سوزش مجرای گوش به علت پنبه گوش پاک کن
- باقی ماندن صابون و یا شامپو در گوش کودک
گوش درد ناشی از سرماخوردگی
می تواند دردی سوزنده و آهسته باشد. حتی اگر مایعی در گوش گیر کند، عفونت نیست. مایع به پرده گوش فشار وارد می آورد و باعث ورم و لرزیدن پرده گوش می شود.
گوش درد ناشی از سرماخوردگی، خواب راحت را از شما می گیرد، تب می کنید و خلط زرد یا سبزرنگ در بینی وجود خواهد داشت.
گوش درد ناشی از عفونت گوش
عفونت گوش معمولا در کودکان رخ می دهد. معمولا عفونت گوش ناگهانی رخ می دهد و با درد بسیار شدیدی شروع می شود.
درد شدید ناشی از عفونت گوش به دلیل این است که انتهای عصب حسی در پرده گوش به افزایش فشار وارده به آن، شدیدا پاسخ می دهد.
بعد از آنکه مقداری پرده گوش کشیده می شود، درد آرام تر می گردد.
از دیگر علائم گوش درد ناشی از عفونت گوش عبارتند از:
- کاهش اشتها. بیشتر در کودکانی که با شیشه شیر غذا می خورند، شایع است. هنگامی که کودک مشغول بلع می باشد، تغییرات فشار در گوش میانی باعث درد زیادی در گوش می شود.
- کج خلقی و زود رنجی
- گریه زیاد کودکان
- کمبود خواب : هنگامی که فرد دراز می کشد، به دلیل جابجا شدن مایعات در گوش، درد شدیدی ایجاد می شود.
- تب : عفونت گوش سبب می شود دمای بدن به بیشتر از 40 درجه برسد.
- سرگیجه
- ترشح مایع از گوش: مایعی به رنگ زرد، قهوه ای و یا سفید که جرم گوش نیست، بلکه نشان دهنده پاره شدن پرده گوش می باشد.
- کاهش موقت و دائمی شنوایی
- اوتیت گوش میانی
راه های تشخیص عفونت گوش
- هنگامی که پزشک مشکوک به عفونت گوش باشد، از وسیله ای به نام "اوتوسکوپ" برای معاینه گوش استفاده می کند. پرده گوش سالم، به رنگ صورتی مایل به خاکستری و شفاف می باشد. اگر گوش دچار عفونت باشد، پرده گوش ممکن است ملتهب، متورم و یا قرمز گردد.
- همچنین پزشک مایع درون گوش میانی را با استفاده از وسیله ای به نام "اوتوسکوپ پنوماتیک" بررسی می کند. این وسیله موجب به جریان انداختن مقداری هوا در پرده گوش می شود و باعث می شود که پرده گوش به محل اولیه خود برگردد. اگر مایع داخل گوش باشد، پرده گوش به راحتی حرکت نخواهد کرد.
- یکی دیگر از ابزار تشخیصی برای عفوت گوش، "تمپانومتر" می باشد. این ابزار با استفاده از فشار هوا و صدا، مایع گوش میانی را بررسی می کند.
معمولا عفونت گوش قابل درمان می باشد. عفونت گوش، موجب آسیب دائمی گوش و یا کاهش شنوایی می شود که با درمان به موقع و مناسب، این خطرات کم می شود.
- درمان شامل: داروهایی برای کاهش درد و تب و آنتی بیوتیک برای درمان عفونت باکتریایی گوش می باشد.
- جاگذاری لوله در گوش برای از بین بردن مایع در گوش : اگر بیشتر از سه ماه، مایع در گوش باقی مانده باشد و یا اگر کودک مکررا دچار عفونت گوش شود، پزشک ممکن است یک لوله پلاستیکی و یا فلز کوچکی را از طریق پرده گوش وارد گوش کند تا مایع و عفونت را از گوش خارج سازد. این روش معمولا برای کودکان با بیهوشی عمومی انجام می شود.
عدم درمان عفونت گوش
اگر عفونت گوش به موقع درمان نشود، عوارض زیر را در پی خواهد داشت:
- عفونت گوش داخلی
- زخم شدن پرده گوش
- کاهش شنوایی
- عفونت جمجمه در پشت گوش
- مننژیت (عفونت در بافتهای اطراف مغز و نخاع)
- در کودکان، مشکلات گفتاری
- فلج صورت
در شرایط زیر بلافاصله با پزشک کودک تماس بگیرید
- فرزند شما دچار سفتی گردن است.
- فعالیت کودک شما همراه با خستگی است و کودک، پاسخ های ضعیف به فعالیت ها می دهد.
- کودک سرگیجه دارد.
- التهاب و تورم در اطراف گوش وجود دارد.
- کودک دچار ضعف عضلات صورت گردد.
- گوش درد شدیدی که ناگهان متوقف شود که ممکن است علامتی از پاره شدن پرده گوش باشد.
- تب و یا درد کودک شما 48 ساعت بعد از مصرف آنتی بیوتیک از بین نرفته باشد.
- هر گونه سئوال و یا نگرانی درباره کودکتان دارید.
راه های جلوگیری از گوش درد
- کودکان (مخصوسا یک ساله ها) را از سرماخوردگی محافظت نمایید. بیشتر عفونت های گوش از سرماخوردگی شروع می شود.
- عفونت گوش بعد از آنفلوآنزا نیز رخ می دهد. پس تزریق سالیانه واکسن آنفلوآنزا را فراموش نکنید.
- بیشتر کودکان واکسن پنوموکوک (ذات الریه و مننژیت) را دریافت می کنند. این واکسن از عفونت های باکتری های استرپتوکوک جلوگیری می کند. عفونت های استرپتوکوک یکی از علل اصلی عفونت گوش می باشند. معمولا، این واکسن را قبل از دو سالگی تزریق می کنند.
- در معرض دود سیگار قرار نگیرید. دود سیگار باعث افزایش شدت عفونت گوش می شود.
- آلرژی خود را کنترل کنید. التهاب ایجاد شده توسط آلرژی، یک عامل ابتلا به عفونت گوش می باشد.
- اگر کودک با شیشه شیر، غذا می خورد، کودک را در زاویه 45 درجه قرار دهید. تغذیه کودک در حالت کاملا خوابیده می تواند باعث شود که غذا و یا شیر به عقب رود و در داخل شیپوراستاش (داخل گوش) وارد گردد.
- به کودک خود اجازه ندهید که بطری را خودش نگه دارد، زیرا باعث می شود غذای درون بطری و یا شیر به گوش میانی وارد شود.
- در سن 9 تا 12 ماهگی، شیشه شیر را از کودک خود بگیرید.
- تنفس از طریق دهان و یا خروپف کردن ممکن است به دلیل بزرگ شدن لوزه سوم باشد. این بزرگ شدن لوزه، می تواند عفونت گوش را موجب شود. ممکن است، معاینه گوش و حتی عمل جراحی برای برداشتن لوزه ضروری باشد.
- گوش خود را بعد از بیرون آمدن از حمام و یا استخر به آرامی خشک کنید.
درمان های خانگی گوش درد
- پارچه ای تمیز را سرد کنید و بر روی گوش قرار دهید، ممکن است درد را کاهش دهد.
- آدامس بجوید. آدامس جویدن باعث می شود درد و فشار ناشی از عفونت گوش کم شود.
- اگر کودک در حالت خوابیده نمی تواند استراحت کند، در حالت نشسته استراحت کند. با این کار، فشار گوش میانی کم می شود.
- قطره های گوش برای آرام کردن درد مفید است، البته تا زمانی که پرده گوش پاره نشده باشد.
- مصرف مسکن ها مانند: استامینوفن و ایبوپروفن تحت نظر پزشک، برای کاهش درد مفید می باشند (به کودکان هرگز آسپیرین ندهید).
- می توانید درد شدید گوش ناشی از پایین آمدن و یا بالا رفتن از ارتفاع (مثل نشستن و بلند شدن هواپیما) را با جویدن آدامس کمتر کنید.
- بهتر است برای درمان گوش درد ناشی از ارتفاع، به کودک خود شیشه شیر بدهید و یا اگر می فهمد به او بگویید که هر چه قدر می تواند آب دهان خود را قورت دهد.
درد سطح چشم به شکل خارش، سوزش و درد ناگهانی و تند دیده می شود. درد سطح چشم معمولاً به دلیل وجود یک ماده خارجی در چشم است، مثل عفونت چشم یا هر چیزی که پرده پوشاننده سطح چشم را اذیت کند.
ولی درد قسمت های عمقی تر چشم مربوط به مشکلات جدی پزشکی است. درد شدید چشم، خصوصاً اگر با کاهش بینایی همراه باشد، بایستی سریعاً توسط پزشک تحت بررسی و درمان قرار بگیرد.
علل بروز درد چشم
- آلرژی (حساسیت)
- بلفاریت (التهاب و ورم پلک چشم)
- بسته شدن مجرای اشکی
- شالازیون (توده متورمی در لبه پلک)
- سردرد خوشه ای (یک نوع سردرد)
- مشکلات ناشی از لنز تماسی چشم
- ساییدگی و خراش قرنیه چشم
- خشکی چشم
- اکتروپیون (برگشت لبه پلک به سمت بیرون)
- انتروپیون (برگشت لبه پلک به سمت داخل چشم)
- وجود یک ماده خارجی در چشم
- گلوکوم (آب سیاه چشم)
- التهاب و ورم صلبیه (سفیدی چشم)
- آسیب و جراحت چشم مثل سوختگی یا وارد شدن ضربه
- ورم عنبیه (قسمت رنگی چشم)
- التهاب اعصاب چشم
- ورم ملتحمه چشم یا چشم صورتی (ملتحمه، غشای موکوسی روی کره چشم و پلک هاست)
- گل مژه
- التهاب یووه آ (یووه آ، لایه ای از چشم است که دارای رگ های خونی و رنگدانه های چشم است)
عللی که در بالا ذکر شد معمولاً باعث ایجاد درد چشم می شوند، ولی برای تشخیص دقیق علت باید به چشم پزشک مراجعه کنید.
اگر موارد زیر را در خودتان مشاهده کردید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- درد چشم شما به طور غیرعادی شدید بود.
- بینایی شما به طور ناگهانی تغییر کرد.
- چشم های شما هنگام دست زدن به آن ها خیلی درد گرفت.
- همراه با درد چشم، دچار دلدرد یا تهوع شدید.
- چشم شما در اثر وجود یک جسم خارجی در آن یا پاشیدن یک ماده شیمیایی به سمت آن درد گرفت.
چه علائمی همراه با درد چشم دیده می شوند؟
درد چشم ممکن است به تنهایی اتفاق بیفتد، یا همراه با علائم زیر باشد:
- قرمزی چشم
- ریزش اشک
- حساسیت به نور
- ترشح مایعی از چشم که می تواند شفاف یا کدر باشد.
- بعد از خوابیدن، چشم ها به دلیل ترشح مواد، به هم بچسبند و باز نشوند.
- احساس وجود یک جسم خارجی در چشم که حتی ممکن است که چیزی هم وجود نداشته نباشد.
- تهوع و استفراغ
- کاهش بینایی
- سردرد
این علائم که همراه با درد چشم دیده می شوند می توانند به پزشک کمک کنند تا علت ایجاد کننده درد چشم را پیدا کند و تشخیص دهد.
موقع درد چشم چه باید کنید؟
- اگر درد چشم شما شدید یا طولانی مدت بود، باید سریعاً به چشم پزشک مراجعه کنید.
- اگر لنز می گذارید، سریعاً آن را از چشم تان درآورید و تا وقتی چشم پزشک، چشم های شما را معاینه نکرده است، آن را داخل چشم تان نگذارید.
- اگر چیزی داخل چشم تان رفت یا ماده شیمیایی ای به سمت چشم تان پاشید، فوراً با آب ولرم آن را بشویید.
- اگر احساس کردید چیزی در چشم شماست، آن را نمالید. مالیدن چشم با هل دادن جسم خارجی به قسمت های داخلی تر چشم، باعث آسیب بیشتر چشم ها می شود.
- مواقعی که جسم فرو رفته در چشم کوچک است می توانید با برگرداندن آرام پلک بالایی به سمت بیرون و با دست تمیز خشک یا یک دستمال تمیز آن را به آرامی بیرون آورید.
- مواقعی که درد چشم خفیف است، می توانید به آن ها استراحت دهید (یعنی چشم هایتان را مدتی ببندید)، یا داروی مسکن مثل استامینوفن بخورید و از نور و روشنایی پرهیز کنید. با این کارها درد چشم بهبود می یابد.
بسیاری از ناراحتی های چشمی قابل درمان و پیشگیری هستند، اما به دلیل این که دردی به همراه ندارند، مردم به آن توجهی نمی کنند و به پزشک مراجعه نمی کنند.
شایع ترین بیماری های چشمی، آب سیاه، آب مروارید و جدایی پرده ی شبکیه از محل طبیعی خود می باشد که در واقع پیام های بینایی را به مغز می رساند. اگر چه جدایی پرده ی شبکیه ممکن است در اثر صدمه و آسیب ناگهانی و یا در حین عمل جراحی پیچیده چشم ایجاد شود، اما می تواند در اثر کوچک ترین پارگی که نادیده گرفته شده و درمان نشده، ایجاد شود.
برخی تحقیقات نشان می دهند که ممکن است در کسانی که چشم های سبز یا آبی دارند، این خطر بیشتر باشد. البته این خطر خیلی هم زیاد نیست.
اجسام شناور
سه دوم محفظه چشم را ماده ژله مانندی به نام زجاجیه پوشانده است. دیدن لکه های گاه و بیگاه، نخ مانند، یا رشته ای که به صورت معلق در میدان دید فرد دیده می شوند، احتمالا سایه هایی هستند که بخش های تغلیظ شده زجاجیه بر روی شبکیه ایجاد کرده است. شروع ناگهانی دیده شدن این اجسام شناور به خصوص لکه های تیره، ممکن است نشان دهنده شروع جداشدگی شبکیه باشد.
نور چشمک زن
دیده شدن نورها و جرقه های ناگهانی شبیه ترقه یا جرقه های الکتریکی در دید محیطی فرد، نشان دهنده این است که بین زجاجیه و شبکیه کششی ایجاد شده است که ممکن است آن را از محل طبیعی خود جابجا کند.
اثرات سایه ای
احساس وجود سایه یا پرده خاکستری در مقابل دید، می تواند ناشی از جابه جا شدن پرده شبکیه از محل طبیعی خود باشد.
افراد نزدیک بین بیشتر از افراد معمولی در خطر آسیب پذیری چشم به خصوص پارگی شبکیه هستند، زیرا در این افراد، پرده شبکیه تحت کشش بیشتری می باشد. بنابراین احتمال پارگی شبکیه در آن ها بیشتر است.
استفاده از رژیم غذایی حاوی سبزیجات تیره سبز و برگ دار مثل اسفناج و کلم که سرشار از ویتامین و آنتی اکسیدان می باشد، در سالم نگه داشتن بینایی بسیار موثر است.
با استفاده از عینک آفتابی از تاثیر اشعه مضر ماورای بنفش بر روی چشم پیشگیری کنید و مهم تر این که، معاینات بینایی خود را به موقع و منظم انجام دهید و آن را به تعویق نیندازید.
اگر علایم فوق را دارید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. هر چقدر مشکلات چشم را زودتر شناسایی کنید، زودتر و بهتر درمان می یابید.
چه موقع باید به چشم پزشک مراجعه کرد؟
در صورت وجود هر یک از حالات زیر بلافاصله به چشم پزشک مراجعه نمایید:
- نزدیک کردن اشیاء به چشم جهت دیدن آن ها و یا تنگ کردن چشم برای دیدن اشیای نزدیک
- تمایل غیر طبیعی سر به یک سمت برای دیدن اشیایی که در روبرو قرار دارند.
- مالش غیرطبیعی و مداوم چشمها
- هر گونه اشتباه در تشخیص رنگها
- قرینه نبودن مردمک های چشم
- بیزاری و گریز از نور
- سردردهای غیر طبیعی
- هر گونه احساس تورم در چشم
- هر گونه علامت مبنی بر وجود لوچی (استرابیسم) چشم
- هر گونه علامت مبنی بر این که فرد در برخی از ساعات روز بهتر از بقیه اوقات روز میبیند.
- هر گونه احساس مبنی بر دوتایی و یا در هم دیدن اشیاء
- هرگونه ورم ملتحمه چشم و یا ریزش غیرعادی اشک از چشمها
- هر گونه ناتوانی و یا سستی عضلات چشم
- هر گونه عوارض دیگر که موجب اختلال در دید طبیعی فرد گردد.
شاید بیشتر از آنچه که فکرش را بکنید، چشم در زیبایی چهره شما تاثیر دارد. شاید موهای جو گندمی شما را مسن نشان دهد، ولی اگر چشم هایی دارید که زیرشان پف کرده و یا سیاه شده است، همین الان دست به کار شوید و جوانی را به چهره تان بازگردانید.
- به اندازه کافی بخوابید.
خوابیدن یکی از بزرگترین کمک هایی است که شما می توانید به پوستتان بکنید. خواب کافی چشمان شما را درخشان می کند و به بدن کمک می کند تا سلول های آسیب دیده را ترمیم کند.
- از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید.
ممکن است در روزهای اول ترک مصرف این مواد، احساس بدی به شما دست دهد، ولی به سبب این که بدن شما به تعادل برمی گردد و کم آبی ناشی از مصرف کافئین و الکل را جبران می کند، چشمان زیباتری خواهید داشت.
- آب بنوشید.
یکی از دلایل اصلی تیرگی زیر چشم را می توان کم آبی بدن دانست. سعی کنید تعداد دفعات نوشیدن آب را افزایش دهید، برای نوشیدن آب لازم نیست حتما تشنه شوید، دم به دم آب بنوشید.
- مصرف نمک را کم کنید.
حجم زیاد مایعات بدن باعث می شود تا پوست حالت خمیری و افتاده به خود بگیرد. شما می توانید با کم کردن میزان نمک در وعده های غذایی خود از این حالت جلوگیری کنید تا بدن، آب اضافه بر نیاز خود را دفع کند. می توانید برای شروع کم خوری نمک، موادغذایی فراوری شده را از رژیم تان حذف کنید.
- از کمپرس سرد استفاده کنید.
قرار دادن کمپرس سرد بعضی از مواد خاص بر روی چشم، می تواند افتادگی و سیاهی پوست اطراف چشم را بهبود بخشد. قرار دادن کیسه چای سبز مرطوب شده و سرد بر روی چشم به مدت 10 تا 15 دقیقه می تواند اثربخش باشد. همچنین قراردادن ورقه نازک خیار و هویج سرد شده بر روی چشم کمک شایانی به زیبایی چشمان تان می کند.
- لبخند بزنید.
راه حل های درمانی برای رفع سیاهی و پف زیر چشم وجود دارد، اما به عنوان اولین قدم به سمت زیبایی، بهتر است ابتدا اندکی لبخند چاشنی چهره خود کنید.
برای جلوگیری از آسیبهای چشمی ناشی از نور خورشید، استفاده از عینک آفتابی استاندارد در تمام مواقع روز لازم است. عینک آفتابی استاندارد و مناسب عینکی است که به خوبی جلوی چشمها را بپوشاند و قوس زیادی نداشته باشد، چون باعث خستگی چشم و سرگیجه میگردد.
رنگ قهوهای یا خاکستری مناسبترین رنگ برای عینک آفتابی است. باید رنگ تصاویر آنسوی عینک آفتابی طبیعی دیده شود و هیچ فشاری روی دید یا حتی بینی احساس نشود و ایجاد سردرد نکند و تا 400 نانومتر اشعه مضر فرابنفش از چشمها محافظت کند. اگر عینک آفتابی دارای لایه آنتی رفلکس از طرف داخل باشد، باعث رفع خستگی چشم میگردد.
برخی مشکلات چشمی ناشی از نور خورشید به شرح زیر است:
برنزه شدن سفیدی چشم
برنزه شدن سفیدی چشم و ایجاد حلقه برنزه دور سیاهی چشم در اثر نور خورشید که در افراد با پوست گندمی و تیره بیشتر به وجود میآید و کلا رنگ سفیدی چشم و جلای آن به زرد کاهی تبدیل میشود.
آب مروارید
عدسی چشم به تدریج کدر میشود و میتواند جلوی دید انسان را به طور کامل بگیرد. ابتدا ناراحتی دید مثل سوزش چشم موقع مطالعه و تماشای تلویزیون و پخش شدن نور آفتاب در صبح جلوی چشم بروز میکند و سپس احساس دیدن دود در مسیر تصاویر و بعد از آن کدورت دید ظاهر میشود. یکی از دلایل اصلی ایجاد آب مروارید، اشعه ماورای بنفش نور خورشید است.
پیرچشمی زودرس
نور شدید و گرمای خورشید به خصوص در مناطق گرمسیر، باعث سفت شدن و از دست دادن آب عدسی چشم و پیرچشمی زودرس میشود و شخص نمیتواند در فاصله نزدیک، مطالعه معمولی را انجام دهد و باید دست خود را دورتر ببرد تا تصاویر واضح گردند. در اینگونه موارد استفاده از عینک آفتابی مناسب، مصرف ویتامینها و آنتیاکسیدانهای مفید و عینک مطالعه لازم است.
خشکی چشم
در خشکی چشم قرمزی چشمها، سوزش و احساس جسم خارجی در چشم (مثل وجود مژه یا شن و خاک) احساس میگردد. خشکی چشم در افراد زیر بیشتر رخ میدهد:
- آنهایی که زمینه ژنتیکی دارند، مثل مبتلایان به انواع بیماریهای مفصلی و روماتیسمی
- کسانی که انواع خاصی از داروهای اعصاب را مصرف میکنند.
- کسانی که بیش از حد با کامپیوتر کار میکنند.
- کسانی که کشیک شب دارند یا کمخواب هستند.
در درمان خشکی چشم از بین بردن عوامل زمینهساز، استفاده از عینک آفتابی و عینک حتی در داخل خانه، مصرف مداوم قطرههای اشکی (نوع بدون ماده نگهدارنده ارجح است) و ژل و پماد برای شب و موقع خواب ضروری است. ثابت شده است که مصرف منظم کپسولهای امگا 3 یا روغن ماهی در بهبود عوارض خشکی چشم موثر است.
پوسیدگی مرکز بینایی در ته چشم
اگر در افراد مسن دید مرکزی از بین برود، شخص در هنگام روبهرو شدن با فردی دیگر، فقط اطراف صورت او را میبیند، ولی چشم و ابرو و دهان طرف مقابل را نمیبیند. در افراد با رنگ چشم روشن (آبی و سبز و عسلی) این اتفاق بیشتر میافتد، چون میزان بیشتری از اشعه ماورای بنفش خورشید در طی سالیان با تأثیر روی مرکز دید آنها، باعث پوسیدگی و تحلیل مرکز بینایی میشود (البته زمینههای ژنتیکی و یا چربی خون بالا نیز در بروز آن موثرند). در اینجا نیز استفاده از عینک آفتابی استاندارد ضروری است.
مضرات استفاده از عینکهای آفتابی خیلی تیره
عینکهای آفتابی خیلی تیره باعث باز شدن بیش از حد مردمک چشم شده و خطر نفوذ اشعههای خورشید به داخل چشم را افزایش میدهند. استفاده از عینکهای تیره، موجب تخریب سلولهای حساس شبکیه چشم میشود. عینک آفتابی باید رنگی ملایم داشته و ضد اشعه مادون قرمز و ماورای بنفش باشند.
افراد با چشم روشن، سابقه بیماری و عمل جراحی چشم، و کسانی که تماس بیشتری با نور آفتاب دارند، باید حتماً از عینک آفتابی استفاده کنند.
غیر از نور خورشید، استفاده زیاد از رایانه در تابستان و شنا کردن در استخر نیز ممکن است عوارضی برای چشمها در پی داشته باشند. برای پیشگیری از بروز این عوارض توصیههای زیر را جدی بگیرید:
رایانه و آسیبهای چشمی
در تابستان متأسفانه خیلیها به سراغ بازیهای کامپیوتری میروند که عوارض زیادی در پی دارد؛ مثل خشکی چشم، خستگی و سوزش و قرمزی چشم، سردرد، درد گردن و شانه، بروز تیک تشنج ، کاهش رشد قدی به دلیل عدم تحرک، افزایش وزن و ... در پلکها (پرش بدون اختیار پلک و یا پلک زدنهای غیر ارادی) و حتی تیک صورت و گردن و شانه،
آقای بیل گیتس (صاحب شرکت مایکروسافت) که سازنده انواع نرمافزارهای رایانهای است، به بچههای خود گفته بود که بیش از 45 دقیقه با کامپیوتر بازی نکنند.
به هر حال زدن عینک ضد اشعه جلوی مانیتورهای قدیمی (غیر از مانیتورهای LCD)، استراحت هنگام استفاده از کامپیوتر و گاهی استفاده از قطره اشکی بدون ماده نگهدارنده در موارد خشکی چشم موثر است.
استخر و مخاطرات چشمی
اگر فردی قصد ورود به استخر را دارد، نباید لنز یا عینک به چشم داشته باشد. استفاده از لنز داخل آب ممنوع است و باعث عوارض چشمی و خرابی لنز میشود. حتی گاهی لنز در آب گم میشود.
افراد با چشمهای حساس، به آب کلردار حساسیت نشان میدهند و توصیه میشود همه از عینکهای شنای مخصوص و استاندارد استفاده نمایند؛ عینکی که آب از بغل آن داخل نشود، بخار نکند و دید طبیعی بیرون از آب و در زیر آب داشته باشد. متأسفانه بیشتر عینکهای شنای موجود در بازار از نوع غیراستاندارد و ارزانقیمت هستند و هیچ خاصیتی ندارند. در آب بعضی استخرها ممکن است غیر از کلر، مواد افزودنی نامشخص دیگری نیز باشد که عوارض نامشخصی برای چشم دارد.
پس لازم است کلیه افراد از باز نگهداشتن چشم در زیر آب بدون عینک پرهیز نمایند، چون باعث ورم لایه اول قرنیه به نام «اپیتلیوم» میشود که پس از خروج شخص از استخر، همه جا را مهآلود دیده و دور چراغها هالههای رنگی ایجاد میگردد که نشانگر ورم قرنیه است. یکی از عفونتهای شایع چشمی ناشی از آب استخر نامناسب است که به درمان دارویی توسط چشمپزشک نیاز دارد.
افراد عمل شده چشمی مثل پیوند قرنیه و جداشدگی شبکیه، از شیرجه زدن و ضربه شدید سطح آب به صورت و چشم کاملاً پرهیز کنند، چون ممکن است عوارض خطرناکی داشته باشد. ضربه شدید سطح آب به چشمهای معمولی نیز گاهی باعث خونریزی در چشم میگردد.
شنوایی پدیده پیچیده ای است. در یک گوش سالم، ارتعاشات صوتی از طریق مجرای گوش خارجی به سمت پرده صماخ هدایت شده و به آن برخورد می کنند.
پرده صماخ به نوبه خود این ارتعاش را به استخوان چکشی، سپس استخوان سندانی و آن هم به استخوان رکابی منتقل می کند. ارتعاش استخوان رکابی باعث به حرکت درآمدن مایع در گوش داخلی می شود و این امر منجر به تحریک عصب شنوایی می شود. سپس عصب شنوایی، تحریکات وارد شده را به مغز منتقل می کند و مغز آن را به عنوان «صدا» تعبیر می کند.
هرگاه یکی از اجزای این روند دچار اختلال شود، شنوایی فرد دچار مشکل خواهد شد.
اتواسکلروز (otosclerosis)
اصطلاح اتواسکلروز مشتق از دو لغت یونانی «اتو» (به معنی گوش) و «اسکلرو» (به معنی سفت و سخت) است.
این بیماری در اثر رشد نابجای استخوان های واقع در گوش میانی ایجاد می گردد که در نهایت منجر به چسبندگی استخوان رکابی به اطرافش می شود.
برای اینکه بتوانیم خوب بشنویم، باید استخوان رکابی به راحتی در جای خود حرکت کند.
این بیماری در افرادی که در ظاهر پرده گوش آنها سالم است، موجب کم شنوایی می شود.
این بیماری در سنین بین 15 تا 45 سالگی و معمولاً در حدود 20 سالگی شروع می شود. این بیماری در زنان شایع تر از مردان است. در حاملگی ممکن است سیر آن پیشرفت زیادی داشته باشد.
وراثت نیز در بروز این بیماری نیز دخیل است.
سفت شدن غیره منتظره سه استخوانی (استخوان چکشی، سندانی و رکابی) که امواج صوتی را از حفره میانی عبور می دهند، باعث بروز این بیماری می شود.
همچنین این استخوان ها به طریقی به هم متصل شده اند که تشکیل زنجیره ای را بین پرده صماخ و گوش داخلی می دهند. سفت شدن این رشته زنجیره ای باعث کاهش حرکت این سه استخوان می شود.
علائم
کاهش شنوایی تدریجی و پیشرونده، شایع ترین علامت «اتواسکلروز» است.
غالباً مبتلایان به اتواسکلروز اولین بار وقتی متوجه مشکل خود می شوند که احساس می کنند صداهایی با فرکانس کم مثل صدای نجوای دیگران را خوب متوجه نمی شوند.
سایر علائم می تواند اختلال در تعادل، صدای وزوز گوش یا احساس صدای اضافی در سر باشد.
به طور کلی مبتلایان به این بیماری، علاوه بر کاهش شنوایی هدایتی باعث کاهش شنوایی حسی-عصبی و یا مختلط نیز می شوند.
تشخیص
پزشک متخصص گوش و حلق و بینی پس از شنیدن مشکل بیمار و معاینه گوش او، تست های اودیومتری درخواست می کند که بر مبنای آنها می تواند «اتواسکلروز» را از سایر بیماری هایی که می توانند علائم مشابهی داشته باشند، جدا کند.
درمان
اگر میزان کاهش شنوایی کم باشد، متخصص گوش و حلق و بینی ممکن است بیمار را تحت نظر بگیرد و جهت تقویت صوت برای وی سمعک تجویز کند.
مشخص شده است قرص سدیم فلوراید سیر بیماری را کند می کند، لذا ممکن است توسط پزشک تجویز شود.
در اغلب مبتلایان به اتواسکلروز یک روش جراحی به نام «استاپدکتومی» مفیدترین روش برگرداندن شنوایی از دست رفته است.
عمل جراحی استاپدکتومی (stapedectomy) چیست؟
عمل استاپدکتومی تحت بیهوشی عمومی و نیمه بیهوشی قابل انجام است. این عمل از طریق داخل کانال گوش انجام می شود.
جراح از طریق کانال گوش، پرده صماخ را به کناری زده و استخوان رکابی سفت شده را برمی دارد و به جای آن پروتز مخصوصی را کار می گذارد که همان نقش استخوان رکابی را ایفا می کند.
سپس داخل کانال گوش بیمار، پانسمان مخصوص قابل جذبی به نام ژلفوم گذاشته می شود، لذا بیمار تا یک هفته بعد از عمل، بهبود شنوایی قابل توجهی را احساس نمی کند.
نکاتی بعد از عمل جراحی استاپدکتومی
بعد از «استاپدکتومی» اغلب بیماران فردای همان روزی که عمل شده اند، ترخیص می شوند و به آنها گفته می شود روی گوش عمل شده خود نخوابند.
آنتی بیوتیک بعد از عمل تجویز خواهد شد.
چند روز بعد از عمل ممکن است کمی حالت سبک سری داشته باشند.
حس چشایی نیز ممکن است چند هفته تا چند ماه بعد از عمل تغییر کرده باشد، ولی معمولاً در نهایت به حالت طبیعی برمی گردد.
فین کردن، شنا و سایر فعالیت هایی که باعث ورود آب به گوش می شوند و همین طور مسافرت هوایی تا دو هفته بعد از عمل ممنوع است.
بعد از عمل اگر دچار کاهش شنوایی ناگهانی، درد بسیار شدید و سرگیجه گشتید، سریعا به پزشک خود مراجعه کنید.
سیاهی دور چشم با کبد مرتبط است؟
شاید شما هم با افرادی مواجه شده باشید که هاله ی سیاه رنگی در اطراف چشم شان وجود دارد.
برخی تصور می کنند که وجود این هاله ی سیاه رنگ به دلیل وجود بیماری های داخلی و از جمله بیماری های کبدی است. اگر چه بیماری های کبدی می توانند سبب تیرگی پوست اطراف چشم شوند، اما این تیرگی منحصر به اطراف چشم ها نمی شود و ممکن است در پوست بقیه بدن هم لکه های سیاهی ایجاد شود. در صورتی که این لکه های سیاه در تمام بدن باشند، لازم است که فرد به پزشک متخصص داخلی مراجعه کند، اما اگر این لکه ها به صورت هاله ی سیاه رنگی فقط در اطراف چشم ها باشند، این، نوعی مشکل پوستی و عموما ژنتیکی است و معمولا هم در برخی از افراد خانواده دیده می شود. حلقه های سیاه اطراف چشم، در واقع، مویرگ های خونی هستند که هاله ای سیاه رنگ را به وجود می آورند. متخصصان پوست می گویند سیاهی دور چشم، در افراد با رنگ پوست تقریبا تیره(سبزه ها) بیشتر دیده می شود و بیشتر جنبه فامیلی و وراثتی دارد و تنها گاهی اوقات می توان با روش های خاص درمانی آن را کم رنگ تر کرد. تیرگی اطراف چشم به تنهایی اصلا مشکل داخلی نیست و می توان با برخی از انواع لیزر، آن را روشن تر کرد، اما به طور کامل نمی توان آن را از بین برد. به افرادی که دچار این مشکل هستند باید گفت هیچ کرم خاصی نمی تواند تیرگی دور چشم را از بین ببرد، ولی شاید بتواند آن را روشن تر کند. تیرگی دور چشم در بیماری های داخلی ممکن است با تیرگی بقیه قسمت ها همراه باشد و تنها در حلقه دور چشم نیست. البته عواملی چون خستگی، بی خوابی و عصبانیت می تواند تیرگی را واضح تر کند. تیرگی دور چشم در افرادی که زمینه آلرژی، حساسیت فصلی بهاره، آبریزش بینی و خارش دارند یا افرادی که دچار کهیر هستند هم ممکن است بیشتر دیده شود.
رفع سیاهی دور چشم
پوست اطراف چشم نازکترین پوستی است که در بدن وجود دارد و به همین دلیل بسیار آسیبپذیر است و در مقابل تحریکها به سرعت واکنش نشان میدهد. حلقههای سیاهی که گاهی اطراف چشم مشاهده می کنیم، در واقع مویرگهای خونی هستند که هالهای سیاه رنگ به وجود میآورند.
علل این سیاهی:
به گفته پزشکان، آلرژی و ناراحتیهای کلیه میتواند از جمله دلایل تیرهترشدن این حلقهها باشد.
البته کمبود ویتامین K ، آهن و آنتیاکسیدانها و نیز بیخوابی از دیگر عوامل شایع در ایجاد این حلقههاست و هرچه سن بالاتر رود با توجه به نازکترشدن پوست، حلقههای دور چشم تیرهتر میشوند.
راه های رفع سیاهی:
کارشناسان توصیه میکنند که 7 تا 9 ساعت خواب شبانه و تغذیه سالم سرشار از میوه و سبزیجات تا حدود زیادی از ایجاد حلقه سیاه دور چشم جلوگیری میکند. همچنین در صورتی که شب، هنگام خواب یک دستمال یا حوله مرطوب روی چشم ها قرار داده شود، تاثیر شگفتانگیز آن پس از بیدارشدن از خواب قابل مشاهده است. گفته میشود که گلابی و اسفناج هم در درمان این حلقهها مفیدند. برخی پزشکان مالیدن روغن بادام به اطراف چشم ها در دو نوبت صبح و بعد از ظهر را توصیه میکنند. خیار حلقه حلقه شده و چای کیسهای خنک هم میتواند پف و کبودی اطراف چشمها را برطرف کند. جای تردیدی وجود ندارد که پرهیز از استعمال سیگار نیز نه تنها به نفع سلامتی بدن است، بلکه مانع از آن میشود که مویرگ های اطراف چشم تیرهتر به نظر برسند.