سندرم روده تحریکپذیر یا آیبیاِس (IBS) نوعی اختلال در عملکرد روده است که با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی، نفخ و تغییر عادات رودهای به صورت اسهال و یا یبوست، بدون هر گونه علت ارگانیک دیگری، مشخص میشود.
یک واقعه استرسزا در زندگی و یا شروع بلوغ، میتواند بدون علت پزشکی دیگری، آغازگر آیبیاس باشد.
بیماری های مختلفی از جمله عدم جذب فروکتوز، بیماری سلیاک، عفونتهای خفیف و عفونتهای انگلی، انواع بیماریهای التهابی روده ممکن است به صورت آیبیاس تظاهر کنند.
در آیبیاس، آزمایشهای معمول بالینی معمولا هیچگونه اختلالی را نشان نمیدهند.
علیرغم آنکه علت دقیق آیبیاس مشخص نیست، رایجترین نظریه این است که آیبیاس از اختلال در تعامل میان مغز و دستگاه گوارش پدید میآید، اگرچه ممکن است نوعی اختلال در باکتری های موجود در روده و یا دستگاه ایمنی بدن نیز در ایجاد آن نقش داشته باشد.
تاریخچه
در طی دهههای قبل، آیبیاس به مانند امروز شایع نبود، زیرا استفاده از موادی همچون آنتیبیوتیکهای قوی، مواد نگهدارنده، رژیم های غذایی با ارزش غذایی محدود و بسیاری از عوامل دیگر شیوعی به اندازه حال حاضر نداشته اند.
علل بیماری
علت سندرم رودهتحریکپذیر شناخته شده نیست، اما چندین فرضیه پیشنهاد شدهاست.
عفونتهای حاد دستگاه گوارش، جوانی، تب طولانی مدت، اضطراب و افسردگی، اختلال در محور مغز- روده، رژیمهای غذایی سرشار از مواد محرک، دخانیات و مشروبات الکلی از جمله عوامل موثر در ایجاد این سندرم شناخته شده اند.
تشخیص
هیچ تست آزمایشگاهی و یا تصویربرداری پزشکی خاصی که بتواند برای تشخیص آیبیاس بهکار گرفته شود، وجود ندارد.
تشخیص آیبیاس در شرایطی مطرح میشود که علایمی مشابه علایم آن ایجاد شود و سپس از روشی برای دستهبندی علائم بیمار و رد سایر بیماری های ایجاد کننده آن علائم استفاده می شود.
رد کردن عفونتهای انگلی، عدم تحمل لاکتوز، رشد بیش از حد باکتریها در روده کوچک و بیماری سلیاک برای تمام بیماران قبل از تشخیص آیبیاس پیشنهاد شدهاست.
توصیه میشود که بیماران مبتلا به این بیماری که سن بیش از 50 سال دارند، تحت غربالگری با کولونوسکوپی قرار گیرند که این کار برای بررسی و رد سایر بیماری های مهم تر، به خصوص انواع توده های خوش خیم و بدخیم می باشد.
علائم
علائم اولیه سندرم روده تحریکپذیر عبارتند از: درد یا احساس ناراحتی در ناحیه شکم همراه با اسهال و یبوستهای مکرر و نیز تغییر در عادات رودهای. هم چنین ممکن است احساس ضرورت برای اجابت مزاج، احساس تخلیه ناقص، نفخ نیز وجود داشته باشد.
افراد مبتلا به آیبیاس اغلب بیش از دیگران دچار ریفلاکس، علائم روانی از قبیل افسردگی و اضطراب، سندرم خستگی مزمن، سردرد و کمردرد میشوند.
بررسی ها نشان میدهند که برخی بیماری ها به اشتباه آیبیاس تشخیص داده میشود. نمونههای معمول عبارتند از:
بیماریهای عفونی و انگل ها
بیماری سلیاک
هلیکوباکترپیلوری
مصرف برخی داروهای خواب آور
درمان
اگرچه درمان قطعی برای آیبیاس وجود ندارد، میتوان از برخی درمانها برای تسکین علائم بهره گرفت، از جمله تنظیم وضعیت غذایی بیمار، برخی داروها و مداخلات روانپزشکی.
رژیم غذایی
شواهد قانع کنندهای وجود دارد که محلولهای حاوی فیبر مانند پسیلیوم، در مبتلایان به آیبیاس عموماً مؤثر هستند. فیبرهای نامحلول مانند سبوس تأثیر چندانی در کاهش علائم آیبیاس نشان ندادهاند و در برخی افراد، فیبرهای نامحلول میتوانند باعث تشدید علائم شوند.
فیبر ممکن است در کسانی که دچار یبوست شده باشند مفید باشد. در بیماران با آیبیاس نوع یبوست غالب، مصرف روزانه 20 گرم فیبر محلول میتواند نشانههای کلی را کاهش دهد، اما درد را کاهش نمیدهد.
دارودرمانی
داروهایی که ممکن است در درمان آیبیاس بهکار روند، نرمکنندههای مدفوع و ملینها در نوع یبوست غالب و ضداسهالها مانند اوپیئویدها، کدئین، دیفنوکسیلات و لوپرامید در فرم اسهال غالب، با علایم خفیف میباشند.
استفاده از داروهای ضداسپاسم مانند هیوسین یا دی سیکلومین ممکن است به بیماران، به ویژه کسانی که به اسهال دچارند کمک کند.
این داروها مهم ترین داروهای مورد استفاده در درمان آی بی اس هستند، ولی در کنار آن ها انواع بسیار متعدد دیگری از داروهای مختلف به خصوص داروهای ضد افسردگی نیز در درمان این بیماری استفاده می شوند.
مداخلات روانپزشکی
در شماری از بررسیها، درمان رفتارشناختی در بهبود علایم سودمند شناخته شدهاست. تمدد اعصاب (ریلکسیشن) نیز مؤثر یافت شده است.
درمان های مکمل
با توجه به عدم نتیجه رضایتمند از نتایج حاصله از درمانهای پزشکی، بیش از 50 درصد مردم برای درمان سندرم روده تحریکپذیر به درمانهای مکمل روی آوردهاند:
پروبیوتیکها
پروبیوتیکها میتوانند در درمان سندرم رودهتحریکپذیر مفید باشند. مصرف روزانه حداقل 10 میلیون تا 100 میلیون باکتری برای دستیابی به نتایج بهتر توصیه شدهاست. برخی تحقیقات اثربخشی پروبیوتیکها در بهبود علائم آیبیاس را نشان دادهاند.
داروهای گیاهی
روغن نعناع: کپسولهای پوشش دار روغن نعناع در آیبیاس در کودکان و بزرگسالان پیشنهاد شدهاست. به دلیل اینکه بیخطر بودن نعناع در دوران بارداری تاکنون ثابت نشده است، برای مصرف آن در زنان باردار باید احتیاط شود.
آشالازی نوعی بیماری مری است که با بسته بودن دریچه پایینی مری مشخص می شود. همچنین برگشت طولانی مدت اسید معده به مری باعث می شود دیواره انتهای مری شبیه بافت معده شود که با آن مری بارت می گویند.
آشالازی (Achalasia)
آشالازی نوعی اختلال حرکتی مری است که با انقباض (بسته بودن) اسفنگتر تحتانی مری مشخص میگردد. این اسفنگتر یا دریچه، بین مری و معده قرار دارد (تصویر مقابل).
در این بیماری، اسفنگتر پایینی مری به طور متناسب با بلع غذا شل نمیشود، لذا غذا نمی تواند از مری وارد معده شود. همزمان با این مشکل، مری متسع (گشاد) می شود.
آزردگى ناشى از غذاى باقىمانده ممکن است باعث بروز زخمهاى کوچک در دیواره مری شود، ولى خونریزى ناشى از زخم گوارشی واقعى در آشالازى نادر است.
علت این اختلال، تحلیل اعصاب مری است.
دیسفاژى (بلع سخت غذا) مهمترین علامت این بیماری است، ولى با وجود انسداد عملکردى مری، کاهش وزن معمولاً شدید نیست.
درد شایع نیست، حتى اگر مخاط مرى به دلیل احتباس و تجزیه مواد غذایى دچار زخمهاى سطحى شود.
نوع شدید آشالازى با درد قفسه سینه و گرفتگی عضلات مرى مشخص مىشود.
با پیشرفت بیماری، مرى هرچه بیشتر گشاد مىشود و پیچ مىخورد. ولى پایینترین قسمت مرى حتى در مراحل انتهایى بیماری، تنگى خود را حفظ مىکند.
تشخیص بیماری با مانومتری مری مقدور می باشد.
درمان با گشادکردن مرى با فشار و یا قطع فیبرهاى عضلانى اسفنکتر تحتانى مرى امکانپذیر خواهد بود.
مری بارت (Barrett's esophagus)
این بیماری در افرادی که دچار ریفلاکس یا ترش کردن غذا هستند، دیده می شود. در بیماری ریفلاکس، اسید معده به مری بر می گردد و فرد اصطلاحا غذا را ترش می کند.
برگشت طولانی مدت اسید معده به مری باعث می شود دیواره انتهای مری شبیه بافت معده شود؛ یعنی بعد از چند سال که مری به طور دایم با اسید معده در تماس باشد، به تدریج تغییراتی در مری ایجاد می شود که دیواره آن را شبیه معده می سازد. این وضعیت را اصطلاحاً مری بارت می نامند، زیرا اولین بار، پزشکی به نام بارت (Barrett) آن را کشف نمود.
در حال حاضر هیچگونه درمان موثر و تایید شده ای برای معالجه مری بارت وجود ندارد، با این حال در آینده ممکن است لیزردرمانی از طریق یک آندوسکوپ، نقش مهمی در درمان این بیماران داشته باشد.
مری بارت ممکن است بعد از چند سال به سرطان مری تبدیل شود، بنابراین اگر مشکل شما شدید می باشد و شما جوان هستید، باید هر سال یکبار آندوسکوپی انجام دهید تا به محض تغییر مری بارت به سرطان مری، اقدام به درمان آن نمایید.
در صورت مشاهده تغییرات سرطانی، برای جلوگیری از پیشرفت سرطان، باید اقدام به عمل جراحی و برداشتن مری نمود که عمل خیلی سنگینی می باشد.
بر اساس این که چه مقداری از مری باید با عمل جراحی برداشته شود، ممکن است لازم شود که معده به سمت بالا کشیده شود و یا اینکه به جای مری، یک قسمت از روده بزرگ قرار داده شود.
خود مری بارت باعث بروز علایمی نمی شود، اما اگر تشخیص داده شود که شما دچار مری بارت هستید، درمان طولانی مدت با داروهای مهارکننده پمپ پروتون (مثل اومپرازول) برای علایم شدید ریفلاکس ممکن است لازم باشد.
ادامه مطلب ...
مری یک لوله ی توخالی و عضلانی است که غذا و مایعات را از دهان به سمت معده حرکت می دهد.
دیواره مری از چندین لایه بافت ساخته شده است از جمله: غشای موکوسی، عضلات و بافت همبند. سرطان مری از لایه های درونی مری شروع می شود و به لایه های خارجی تر پخش می شود.
انواع سرطان مری
دو نوع معمول سرطان مری بر اساس نوع سلول هایی که سرطانی می شوند، نامگذاری می گردند:
1- سرطان سلول های سنگفرشی: سرطانی که در سلول های سنگفرشی که سلول هایی پهن و نازک هستند و مری را می پوشانند دیده می شود. این سرطان بیشتر در بخش های فوقانی و میانی مری ایجاد می شود، اما می تواند در هر جایی از مری نیز ایجاد شود. این سرطان همچنین سرطان اپیدرموئید نیز نامیده می شود.
2- آدنوکارسینوما: سرطانی که در سلول های ترشحی (غده ای) ایجاد می شود. سلول های ترشحی موجود در دیواره مری، مایعاتی هم چون موکوس را تولید و ترشح می کنند. این سرطان بیشتر در بخش تحتانی مری، نزدیک معده ایجاد می شود.
شیوع
شیوع سرطان مری در مردان حدود سه برابر بیشتر از زنان است.
هم چنین در نژادهای آفریقایی-آمریکایی سه برابر قفقازی ها است.
هم چنین سرطان مری در کشورهای در حال توسعه ای همچون چین و هند و نقاطی از آفریقا شایعتر است.
میزان مرگ و میر
در عمده موارد، سرطان مری کشنده است. مرگ ناشی از سرطان مری، 4 برابر بیشتر از سرطان رکتوم است. فقط حدود 10 درصد از بیمارانی که با سرطان مری تشخیص داده شده اند، بیش از 5 سال زنده می مانند و این بیماران احتمالا مداوا می شوند.
چه عواملی می توانند باعث سرطان مری شوند؟
- مصرف دخانیات: مصرف سیگار همراه با افزایش خطر سرطان مری پیشرفته است. اگر یک فرد سیگاری، الکل زیادی مصرف کند، خطر به میزان زیادتری وجود دارد.
- الکل: مصرف الکل، خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می دهد.
- رژیم غذایی: رژیم غذایی پر چربی و با پروتئین و کربوهیدرات کم به نظر می رسد که خطر سرطان مری را افزایش می دهد. مصرف نیتروزامین (که یک افزودنی غذایی است) خطر سرطان مری را افزایش می دهد.
- سن : خطر سرطان مری با افزایش سن زیاد می شود. بیشترین شانس سرطان مری در گروه سنی 70 تا 80 سال است.
- جنس: مردان سه برابر، خطر بیشتری برای سرطان مری نسبت به زنان دارند.
- نژاد: نژاد آفریقایی- آمریکایی سه برابر، خطر بیشتری برای سرطان مری نسبت به نژادهای قفقازی دارند.
- تحریک طولانی مدت مری به وسیله اسید: بیماری رفلاکس معده به مری، اساسا به این معنی است که اسید معده از سمت معده به مری برمی گردد. افراد دچار رفلاکس طولانی مدت، در معرض خطر بالای سرطان مری هستند.
- مری بارت: افرادی که دچار رفلاکس طولانی مدت هستند، احتمالا دچار مری بارت می شوند. در این بیماری، سلول هایی که مری را می پوشانند در اثر تماس طولانی مدت با اسید معده، شبیه سلول های پوشاننده معده می شوند. این حالت با خطر بالایی از سرطان مری همراه است.
- تماس شغلی با مواد شیمیایی: تماس طولانی مدت با برخی موادشیمیایی هم چون پرکلرواتیلن، شانس ابتلا به سرطان مری را بالا می برد. این ماده در صنایع خشکشویی معمولا به کار می رود.
- مصرف زیاد مایعات خیلی داغ: مصرف زیاد مایعات خیلی داغ مثل چای داغ، احتمالا خطر ابتلا به سرطان مری را بالا می برد.
- آسیب های مری
- کمبود شدید آهن
- سابقه قبلی سرطان
- اشالازی: حالتی است که در آن انتهای مری، بسته باقی می شود و جلوی عبور غذا و مایعات به معده را می گیرد. مری در بالای محل گرفتگی، نازک و متسع می شود. ادامه این حالت در طولانی مدت، شانس ابتلا به سرطان مری را بالا می برد.
شایع ترین علامت سرطان مری، اشکال در بلع غذا است. از علایم دیگر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دشواری بلع: این حالت به دلیل گیر کردن مواد غذایی و مایعات به سمت معده رخ می دهد. مراحل اولیه سرطان مری معمولا این علامت را ایجاد نمی کنند. اما هر چه بیماری پیشرفت می کند، این مشکل بیشتر می شود.
- کاهش وزن: این حالت به دلیل کاهش ورود و جذب مواد غذایی رخ می دهد و یا ناشی از اثر مستقیم خود تومور مری است.
- درد قفسه سینه: در برخی از بیماران، سرطان مری می تواند دردی مشابه درد بیماری های قلبی در ناحیه قفسه سینه ایجاد کند.
- درد در هنگام بلع غذا
- این بیماری علایم دیگری هم می تواند داشته باشد از جمله: استفراغ، سکسکه، سرفه های مزمن، سرفه های خونی، درد پشت و سطح کلسیم بالای خون.
چگونه سرطان مری تشخیص داده می شود؟
مراحل اولیه سرطان اغلب بدون علامت هستند. پس در اغلب موارد، سرطان مری در این مراحل تشخیص داده نمی شود. در برخی بیماران، سرطان اولیه مری در حالی تشخیص داده می شود که آزمایشاتی برای بیماری های دیگر انجام شود.
هنگامی که بیمار علایمی را که نشانه احتمال سرطان مری هستند داشته باشد تست های مختلفی قابل انجام هستند:
- آندوسکوپی
- مطالعه با باریوم: با خوردن باریوم و مطالعه ی مری با اشعه X می توان رشد مری را در یک منطقه بررسی کرد. اما به دلیل این که نمی توان در این روش بیوپسی انجام داد، مانند آندوسکوپی نیست.
- سی تی اسکن
- PET Scan
- توراکوسکوپی
شانس بهبودی و درمان
شانس بهبودی و درمان به عوامل زیر بستگی دارد:
- مرحله سرطان (یعنی اینکه بخشی از مری را درگیر کرده باشد، یا همه آن را، یا حتی به بخش های دیگر بدن هم سرایت کرده باشد)
- اندازه تومور
- سلامت کلی بیمار
وقتی سرطان مری زود تشخیص داده شود، شانس بهتری برای بهبودی وجود دارد.
مراحل زیر برای سرطان مری در نظر گرفته می شوند:
مرحله صفر: در این مرحله سرطان فقط در داخلی ترین لایه سلول ها که مری را می پوشانند وجود دارد. این مرحله را سرطان in situ نیز می نامند.
مرحله I: در این مرحله، سرطان از داخلی ترین لایه سلول ها به لایه بعدی بافت های دیواره مری منتشر می شود.
مرحله II: این مرحله خودش به دو بخش IIA و IIB تقسیم می شود که بستگی به محل انتشار سرطان دارد:
مرحله IIA: سرطان به لایه عضلانی مری یا به لایه خارجی جدار مری منتشر می شود.
مرحله IIB: سرطان می تواند به هر کدام از سه لایه اولیه مری یا به غدد لنفاوی منتشر شود.
مرحله III: در این مرحله سرطان به لایه خارجی مری منتشر شده و احتمالا می تواند به بافت ها و غدد لنفاوی اطراف مری نیز انتشار یابد.
مرحله IV: این مرحله نیز خود شامل دو مرحله است:
مرحله IVA: سرطان به غدد لنفاوی مجاور یا دور انتشار می یابد.
مرحله IVB: سرطان به غدد لنفاوی دور یا سایر اعضای بدن انتشار می یابد.
درمان
روش های درمانی متفاوتی برای سرطان مری وجود دارد. 5 روش استانداردی که برای درمان استفاده می شوند عبارتند از:
جراحی
باز کردن مسیر مری
رادیوتراپی
شیمی درمانی
روش های لیزر درمانی
آیا سرطان مری قابل پیشگیری است؟
برخی عوامل خطری که در ارتباط با سرطان مری هستند، مثل کشیدن سیگار قابل تغییرند، اما برخی مثل سن و نژاد غیر قابل تغییرند.
شما می توانید برخی کارهای زیر را برای کاهش خطر ابتلا به سرطان مری انجام دهید:
- نکشیدن سیگار و اجتناب از مصرف زیاد الکل
- درمان مناسب و سریع بیماری هایی که می توانند در ایجاد سرطان مری نقش داشته باشند.
- برخی تغییرات دیگر در شیوه زندگی مثل کاهش مصرف چربی، اجتناب از خوردن مایعات داغ، عدم مصرف نیتروزامین، مصرف مناسب میوه ها و سبزیجات.
سرطان مری در ایران
سرطان مری یکی از 10 سرطان شایع در جهان است. ایران یکی از مناطق با خطر بالای سرطان مری است.
بیشتر موارد سرطان مری در ایران در شمال و مناطق شمال بوده است.
در یک پژوهش که توسط مؤسسه سرطان ایران انجام شد، 9 درصد همه سرطان ها و 27 درصد سرطان های گوارشی در ایران، سرطان مری بوده است.
منطقه انتهایی مری بیشتر درگیر بوده است.
مصرف آرد گندم و مصرف چای داغ، شانس ابتلا به سرطان مری را افزایش داده است.
علل بروز درد معده
سوء هاضمه
یبوست
درد قاعدگی
مسمومیت غذایی
حساسیت غذایی
نفخ معده
عدم تحمل لاکتوز
زخم معده
بیماری التهابی لگن
فتق
سنگ های صفراوی
سنگ کلیه
عفونت اداری
رفلاکس معده به مری
آپاندیسیت
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر معده درد همراه با یکی از علائم زیر بود، فورا به پزشک مراجعه کنید:
- تب
- عدم توانایی معده در نگه داشتن مواد غذایی برای چند روز
- استفراغ خونی
- مدفوع خونی
- مشکل در تنفس
- دفع ادرار دردناک
- درد معده در طول دوران بارداری
- اگر با لمس کردن شکم احساس درد دارید
- اگر دردتان برای چند روز به طول می انجامد
درمان درد معده
- علت ایجاد درد را شناسایی کرده و از آن دوری کنید.
- وعده های غذایی سبک تری میل کنید و غذا را به خوبی بجوید.
- هنگامی که استرس دارید و یا ناراحت هستید غذا نخورید.
- مواد غذایی حاوی کافئین نخورید.
- با راه رفتن سعی کنید گاز های داخل معده خود را خارج کنید تا درد معده تان برطرف شود.
درمان های خانگی درد معده
- خوردن ماست : ماست حاوی باکتری های مفیدی است که معده درد را تسکین می دهد. اگر معده درد به دلیل کمبود باکتری های هضم کننده غذا باشد، با ماست این نیاز شما برطرف خواهد شد.
- مقدار کمی زنجبیل را پوست بکنید و به آهستگی آن را بجوید. زنجبیل برای درد معده ، حالت تهوع و کمک به هضم غذا بسیار مفید است.
- اگر درد معده در اثر سوء هاضمه باشد، بعد از خوردن غذا، آب یک عدد لیموترش تازه را در یک فنجان آب داغ بریزید و میل کنید. آب داغ، معده را آرام می کند و لیمو به هضم غذا کمک می کند.
مصرف لیمو شیرین هم برای مبتلایان به درد معده مفید است.
- برخی دم کرده های گیاهی مانند دم کرده بابونه و دم کرده نعناع، به خوبی درد معده را آرام می کنند.
- عصاره گیاه آلوئه ورا، درد معده را برطرف می کند. این عصاره را می توانید از داروخانه تهیه کنید. همچنین عصاره گیاه آلوئهورا، درمان موثری برای زخم های پوستی، بی خوابی، استرس و دیگر مشکلات گوارشی می باشد.
- 5 یا 6 قطره روغن گیاه اسطوخودوس را با کمی برنج خام مخلوط کنید. سپس برنج را در یک جوراب ساقبلند کهنه بریزید و انتهای آن را گره بزنید. جوراب را داخل مایکروویو بگذارید تا گرم شود. سپس آن را روی قسمت دردناک معده خود قرار دهید. این کار سریعا گرفتگی عضلات معده را برطرف می کند. همچنین برای بهبود دردهای قاعدگی مفید است.
- کیسه آب گرم را بر روی قسمت دردناک معده بگذارید. گرما سبب کاهش درد می شود. البته در موقع درد آپاندیس، از گذاشتن کیسه آب گرم جدا پرهیز کنید.
- کمی روغن زیتون بر روی شکم خود بمالید و آن را برای چند دقیقه ماساژ دهید تا دردتان کاهش یابد.
تا به حال برای شما پیش آمده است که پس از خوردن غذا، ورم یا برآمدگی در ناحیه بالای شکم خود احساس کنید.
ورم معده شایعترین بیماری گوارشی است که همه افراد در طول زندگیشان یک یا چند بار به این بیماری مبتلا میشوند.
گاستریت یا ورم معده ممکن است در کوتاهمدت بروز کند یا به تدریج و در مدتی نسبتا طولانی فرد را مبتلا کند که معمولا قابل درمان است.
ورم معده در صورت عدم درمان به موقع، به زخم معده تبدیل می شود.
علائم
- مبتلایان به این عارضه دچار نفخ می شوند.
- احساس دل پیچه، پر بودن شکم و سیری زودرس دارند که به آن سوء هاضمه گفته می شود.
- دچار اختلال تحتانی مری هستند که باعث برگشت غذا از معده به دهان (رفلاکس) می شود.
علل
- وجود میکروب «هلیکوباکترپیلوری» در معده
- رعایت نکردن اصول بهداشتی
- استفاده مکرر از مسکن
- مصرف الکل
- استرس
- کشیدن سیگار
- ترشح بیش از اندازه اسید معده
- ابتلا به عفونتهای باکتریایی یا ویروسی
- مصرف زیاد کافئین
- استفاده بیش از حد غذاهای چرب و ادویهدار، غذاهای آلوده و همچنین پرخوری
- ابتلا به برخی از بیماریها که باعث کاهش مقاومت بدن میشوند
- خستگی و کار زیاد
افرادی که تند و یا در حال انجام کاری غذا می خورند، مقدار زیادی هوا می بلعند و امکان دارد به ورم معده دچار شوند
آندوسکوپی و نمونه برداری از معده
افراد در معرض خطر
- افرادی که غذا را خوب نمی جوند، چون برای هضم غذا و زیاد باقی نماندن آن در معده لازم است اندازه غذا پیش از بلع به کمتر از یک میلیمتر برسد.
- افرادی که تند و یا در حال انجام کاری غذا می خورند، مقدار زیادی هوا می بلعند و امکان دارد به ورم معده دچار شوند.
- مصرف نوشابه های گازدار و موادغذایی مانند میوه و سبزی خام می تواند عامل ورم معده باشد.
- افرادی که با خوردن موادی مانند ترشی یا فلفل دچار دلدرد می شوند، نباید اینها را بخورند.
- مصرف کنندگان الکل و سیگار
- مصرف مکرر مسکن، بدون تجویز پزشک
پیشگیری
- رعایت کردن حد تعادل در خوردن و آشامیدن
- تعداد وعدههای غذایی بیشتر باشد ولی حجم غذا در هر وعده کمتر
- در روز اول حمله، بهتر است غذاهای جامد خورده نشود.
- مرتبا مایعات بنوشید.
- از خوردن غذاهای داغ و پرادویه، الکل، قهوه و غذاهای اسیدی پرهیز شود.
- استرس و دلشوره نیز در ناراحتیهای گوارشی در انواع مختلف حتی سرطان دستگاه گوارش نقش دارد.
- غذا به آرامی میل شود.
- از خوردن ساندویچ، پیتزا، چیپس، تنقلات و نوشابههای گازدار پرهیز کرد.
- حبوباتی مانند: نخود و لوبیا را قبل از پختن باید چندین ساعت در آب سرد خیساند.
- از خوردن آب حین صرف غذا خودداری کرد و بهترین زمان برای خوردن آب، یک ساعت قبل یا بعد از غذاست.
- از مصرف غذاهایی که با روغن زیاد سرخ میشوند باید پرهیز کرد.
- عسل و موز نیز برای معده مفید است.
- از مصرف میوه و ترشیجات با معده خالی بپرهیزید.
- اجتناب از دود سیگار خصوصاً با معده خالی.
درمان طبیعی
- 2 تا 4 گرم مرزه را که قبلا کوبیده شده، در یک لیوان آب جوش ریخته، به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی سه بار و هر بار یک فنجان میل کنید.
- صبح و ظهر و شب، هر دفعه در حدود سه گرم خرفه تازه همراه غذا میل کنید.
- 2 تا 4 گرم برگ نعنا را که قبلا کوبیده شده، در یک لیوان آب جوش ریخته، به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و روزی سه بار و هر بار یک فنجان میل کنید.
- 3 قاشق غذاخوری پودر ریحان را در یک لیتر آب دم کنید. صاف کرده آن را با 250 گرم عسل مخلوط و روزانه سه استکان مصرف کنید.
- خوردن عسل با آب گرم، درد معده را برطرف می کند.
- ازگیل، ورم معده را درمان می کند.
- یک لیوان دم کردهی غلیظ بابونه درست کنید (چهار قاشق چایخوری بابونه در یک لیوان آبجوش) و در هنگام صبح ناشتا آن را بنوشید و سپس در رختخواب به پشت دراز بکشید و بعد از چهار دقیقه بخوابید و البته بعد از پانزده دقیقه، صبحانه خود را میل کنید. این عمل را به مدت دو هفته ادامه دهید، زخم و ورم معده شفا می یابد.
بدن ما از برخی نشانهها استفاده میکند تا هشدار دهد که خطری در درون ما در حال وقوع است. یکی از این نشانهها دلدرد است.
برخی از دلایل دل درد کاملا روشن است؛ مثل وقتی که فرد پرخوری میکند یا وقتی که یک کودک نوپا، چیز خطرناکی را میبلعد، اما اغلب مواقع علت دل درد را نمیتوان به راحتی تشخیص داد.
برخی از دلایل اصلی ایجاد دل درد عبارتند از:
یبوست:
یکی از مهمترین دلایل شکم درد، یبوست است. یبوست در اثر رژیمهای غذایی نامناسب که مایعات و فیبر کمی دارند، ایجاد میشود.
عفونت:
وقتی که یک ویروس یا باکتری وارد بدن ما میشود، بدن برای خلاصی از آن، شروع به نشان دادن واکنشهایی میکند و واکنشهای مربوط به دستگاه گوارش معمولا با اسهال و استفراغ همراه است. عفونت باکتریایی موجب مسمومیت غذایی میشود. برخی از دل دردها در اثر ورود باکتری به بدن ایجاد میشوند؛ مثل گلو درد، سینه پهلو، عفونت دستگاه ادراری و عفونت دستگاه تناسلی.
ویروسها نوع دیگری از عفونتها هستند که باعث آنفلوآنزای شکم میشوند. هم باکتریها و هم ویروسها به راحتی از یک فرد به فرد دیگر انتقال مییابند. اما خبر خوب اینکه در اغلب موارد اگر دستها را به خوبی بشویید و از وسایل شخصی دیگران استفاده نکنید، میتوانید با آن مقابله کنید.
سوزش و التهاب:
وقتی یکی از ارگانهای داخلی بدن دچار زخم یا ورم میشود، ایجاد دل درد میکند. دردهای ناشی از آپاندیس، زخم معده، سندرم روده حساس و بیماری التهاب روده منجر به دل دردهای شدید میشوند که باید مداوا گردند.
واکنش بدن نسبت به برخی غذاها:
بدن برخی افراد قادر به هضم بعضی غذاها نیست؛ مثلا برخی افراد نمیتوانند لاکتوز موجود در شیر را هضم کنند و به همین دلیل باید از خوردن آن و تمامی فرآوردههای حاوی لاکتوز پرهیز کنند. اگر شما نیز جزء افرادی هستید که به برخی از غذاها واکنش نشان میدهید و دچار دل درد میشوید، بهتر است با مشورت پزشک آن را از برنامه غذایی خود حذف کرده و جایگزین مناسبی برایش بیابید.
بعضی از حساسیتها شامل حساسیت به برخی غذاها میشود. در این حالت، واکنش دستگاه ایمنی بدن هنگام خوردن آن غذای خاص، به گونهای است که در او ایجاد درد میکند.
استرسهای روحی:
وقتی که فرد بیش از حد دچار استرس، نگرانی و افسردگی میشود، ناراحتیهای عاطفی و روحی روی عملکرد دستگاههای مختلف بدنش اثر میگذارد و موجب ایجاد دردهایی مثل سردرد و دل درد میشود. استرس واکنش دفاعی و عادی بدن است، اما باعث بروز مشکلات گوارشی میشود و در درازمدت میتواند عملکرد معده و روده را مختل سازد. استرس عامل رفلاکس معده و مری، زخم معده و اثنیعشر و سندرم کولون (روده بزرگ) میباشد. تغذیه سالم و متنوع یکی از عواملی است که باعث کاهش استرس میشود، زیرا به مقدار کافی ویتامین B، C، منیزیم و سایر ویتامینها و مواد معدنی را به بدن میرساند. همچنین به میزان کافی بخوابید.
مشکلات تناسلی:
برخی موارد، دل درد فقط مربوط به مشکلات دستگاه گوارش نیست. درد شکم به دلیل قاعدگی یکی از علل عمده دل درد در میان دختران و زنان است. عفونت دستگاه تناسلی مثل عفونت و بیماری التهاب لگن نیز ایجاد دل درد میکند. در مردها، زخم بیضه موجب دل درد میشود.
بارداری:
بیشتر زنان در دوران بارداری دچار حالت تهوع میشوند و این حالتها گاه با دل درد همراه است. اما گاهی دل دردهای شدید زنان باردار میتواند در اثر قرار گرفتن جنین در یک جایگاه نامناسب (خارج از رحم) باشد. در این گونه مواقع باید حتما موضوع را با پزشک در میان گذاشت تا اقدامات لازم انجام گیرد.
بیماری های روده:
برخی از بیماریها روی عملکرد ارگانهای بدن اثر میگذارند و ایجاد درد میکنند. بیماری کرون میتواند به دیواره روده آسیب برساند و موجب زخم و ورم روده شود. بیماری فتق، باعث انسداد روده و رشد تومور میگردد. انقباض ماهیچهها و دلپیچههای شدید روی رودهها، تخمدانها و بیضهها اثر میگذارد و گاه عملکرد آنها را مختل میسازد.
کیست تخمدان:
از دیگر عوامل بروز درد در ناحیه پایین ناف و لگن، کیست تخمدان است. کیستهای بزرگ ممکن است درد لگن را افزایش دهند و فرد دچار تکرر ادرار شود.
گاهی درد شکم، علامت زودرس سرطان تخمدان است. سرطان تخمدان زودتر از آنچه اکنون درمان میشود، قابل درمان است. زنان مبتلا به سرطان تخمدان حداقل شش ماه قبل از تشخیص، دچار علائم زودرسی مثل تورم و درد شکم میشوند. با توجه مناسب به علائم بیماری میتوان اقدام به درمان آن نمود. علاوه بر آن، دل درد میتواند در اثر برخی بیماریهای خاص مثل دیابت، ایجاد شود.
پنج چیزی که باید در مورد دلدرد بدانید
دلدرد در خیلی موارد زودگذر و بیاهمیت است، اما گاهی ممکن است نشانهای از بیماری وخیمتری باشد. هر فردی باید پنج چیز را در مورد بیماریهای گوارشی وخیمی که ممکن است با درد شکم بروز کنند بداند.
علائم: اگر علائم مداوم گوارشی مانند درد یا ناراحتی در شکم، تهوع، آروغ، یبوست، اسهال، سوزش سردل یا وجود خون در مدفوع دارید، به دکترتان خبر دهید.
تشخیص: از آنجایی که بسیاری از اختلالات گوارشی با آزمایش خون یا تصویربرداری قابل تشخیص نیستند، تشخیص آنها ممکن است مشکل باشد، برای مثال سندرم روده تحریکپذیر معمولا با کنار گذاشتن سایر اختلالات، تشخیص داده میشود.
صحبت با پزشک: علائم شما و سابقه پزشکیتان ممکن است نقش عمدهای در تشخیص اختلالات گوارشی داشته باشد، بنابراین باید با دکترتان بیپرده باشید. عادات غذاخوردن و علائمتان را روزانه یاداشت کنید و در مورد مصرف سیگار صادق باشید تا دکترتان بتواند سریعتر و دقیقتر بیماریتان را تشخیص دهد.
تغییرات سبکزندگی: دانستن عادات شما اهمیت دارد، چرا که ممکن است علت علائم شما باشند و تغییردادن آنها بتواند بیماریتان را رفع کند. برای مثال درد معدهای که به دنبال مصرف فرآوردههای لبنی رخ میدهد، ممکن است بیانگر عدم تحمل به لاکتوز (قند شیر) باشد که با تغییر رژیم غذایی قابل درمان است.
درمان: گرچه تغییر عادات غذاخوردن معمولا خط اول مقابله با یک اختلال گوارشی است، اما این کار علاج هر بیماری نیست. بسته به نوع بیماری ممکن است نیاز به تجویز دارو، درمانهای طبیعی، کاهش دادن استرس و در صورت لزوم جراحی باشد تا علائم شما کاهش یابد.
دلدرد، دردی است که در شکم احساس میشود. واژه درد شکمی به طور معمول برای توضیح دردی که مبدأ آن ارگانهای موجود در حفره شکمی است به کار میرود. این ارگانها شامل معده، روده کوچک، روده بزرگ، کبد، مثانه و پانکراس هستند. گاهی هم دردشکمی ممکن است توسط ارگانهای مجاور شکم مانند قسمت پایینی ششها، کلیهها، رحم یا تخمدانها ایجاد شود. چنین دردهایی معمولاً درد منتقل شده نامیده میشود، زیرا مبدأ درد، خارج از شکم است، ولی درد در فضای شکمی احساس میگردد.
حال راههایی را برای درمان درد شکم ارائه میکنیم:
ایجاد تغییر در سبک زندگی و عادات غذایی اهمیت بسیاری دارد، زیرا ممکن است علت درد باشد و تغییر دادن آنها به رفع بیماری کمک کند؛ مثلا افرادی که به مشکل عدم تحمل لاکتوز دچار هستند، میتوانند رژیم غذایی خود را تغییر دهند و ماست را جایگزین شیر کنند.
اگر زخم معده شما را آزار میدهد، غذای محرک نخورید. کمتر قهوه بخورید، زیرا کافئین قهوه زخم را تحریک میکند. از مصرف زیاد آسپیرین نیز بپرهیزید. سیگار هم نکشید، زیرا نیکوتین سیگار به پوشش معده آسیب رسانده و زخم آن را تشدید میکند.
اگر از بیماری روده تحریکپذیر رنج میبرید و این مساله باعث دل درد شما شده است، فیبر و سبزیجات بیشتری بخورید تا هم از یبوست شما جلوگیری شود و هم دردتان آرام بگیرد. غذاهای پر ادویه و محرک نخورید.
زنانی که بر اثر کیست داخل رحم، کشش عضلات لگن، ابتلا به انواع عفونتها و رشد تودههای غیرسرطانی دچار فشار و درد شکم و لگن میشوند، باید به پزشک مراجعه کنند تا با تشخیص علت اصلی درد، شروع به مصرف داروهای لازم نمایند. در صورت عفونت، باید آنتیبیوتیک مصرف شود. فیزیوتراپی به تقویت عضلات لگن کمک میکند و از درد میکاهد.
دردهای قسمت بالای شکم و قسمت وسط و اطراف ناف، بیشتر مربوط به معده و انتهای مری است و دردهایی که در قسمت فوقانی و سمت راست شکم به وجود میآید، میتواند از کبد و کیسه صفرا ناشی شود. علت این دردها ممکن است سنگ کیسه صفرا یا عفونت آن باشد که در هر صورت نیاز مبرم به پزشک و استفاده از داروهای لازم دارد.
استرس خود را از بین ببرید. اگر شما هیچ بیماری خاصی ندارید، دل دردتان میتواند در اثر استرس و نگرانیهای بیش از حد باشد. با استفاده از روشهای آرامبخش، میتوانید روان خود را آرام کنید. یوگا، مدیتیشن، نفس کشیدن عمیق و هر راه دیگری را که به کاهش استرس شما کمک میکند، امتحان کنید تا از شر دل درد خلاص شوید.
دلدرد شدید طولانیمدت را جدی بگیرید
درد شکم کوتاهمدت معمولا مساله وخیمی نیست، اما درد شکم مداوم یا شدید موضوع دیگری است که میتواند بیانگر مشکل جدی باشد.
افرادی که به علائم زیر دچار هستند، باید به پزشک مراجعه کنند:
- درد شدید و مداوم یا درد عودکننده
- دردی که برای چند ساعت یا چند روز طول بکشد
- دردی که شما را از خواب بیدار کند
- دردی که توانایی شما را برای انجام کار یا فعالیتهای روزمره مختل کند
- از دست دادن وزن یا اشتها
در صورتی که درد شکم با این علائم همراه باشد، باید فوری به پزشک مراجعه کنید:
تب
اسهال
یبوست مداوم
خون در مدفوع
تغییر رنگ ادرار
تهوع یا استفراغ مداوم
استفراغ خون
حساسیت شدید شکم
یرقان (زردی پوست و سفیدی چشمها)
تورم شکم
افرادی که به طور مرتب داروهایی مانند آسپیرین و داروهای مشابه را مصرف میکنند، در صورت دچار شدن به درد شکم باید به پزشک مراجعه کنند.
کانال ما در تلگرام
برای این که تحمل ناراحتی های این بیماری آسانتر شود، می توانید این روش های طبیعی را برای درمان آن انجام دهید :
- به مقدار زیاد مایعات بنوشید، مایعاتی مانند آب، چای، آب میوه، سوپ گرم و انواع دم کرده های گیاهی مثل بابونه و مریم گلی.
- آب نمک گرم غرغره کنید. این کار را چند بار در روز انجام دهید. این کار کمک می کند تا خلط از گلو خارج شود.
- مخلوط عسل و لیموترش در آب گرم بنوشید. مقداری عسل و لیموترش را در آب گرم هم بزنید و قبل از استفاده اجازه دهید تا سرد شود. لیمو سبب برطرف شدن خلط می شود و عسل نیز سبب تسکین گلودرد می شود.
- لیمو یا آبنبات بمکید یا از قرص های مکیدنی استفاده کنید. لیمو سبب تسکین بخشیدن گلو می شود و ویتامین C موجود در آن کمک می کند تا بدن بتواند با میکروب بهتر مبارزه کند. مکیدن آبنبات یا قرص های گلو سبب ترشح زیاد بزاق و تمیز شدن گلو می شود.
- دم کرده ی تمشک بنوشید و غرغره کنید. تمشک میوه ای عالی برای رهایی از گلودرد به حساب می آید. نحوه درست کردن دم کرده ی تمشک: دو قاشق چای خوری برگ تمشک را به یک فنجان آب اضافه کنید و سپس به مدت 10 دقیقه آن را گرم کنید.
- با سرکه سیب غرغره کنید. دو قاشق سرکه سیب را با یک لیوان آب مخلوط کنید و هر چند ساعت یک بار این کار را انجام دهید.
- به مقدار کافی استراحت کنید. خوابیدن به مقدار کافی در زمان بیماری این فرصت را به بدن می دهد تا توان از دست رفته خود را سریع تر به دست آورد.
چند مخلوط برای تسکین گلودرد
مخلوط شیر و عسل :
یک لیوان شیر داخل شیرجوش بریزید. مقداری کره و یک قاشق عسل به شیر اضافه کنید.
شیر جوش را روی حرارت گذاشته و اجازه دهید تا گرم شود.
پس از گرم شدن آن را در لیوان بریزید.
بهترین زمان مصرف این مخلوط زمانی است که داغ می باشد.
این مخلوط را یک یا دو بار در روز میل کنید تا ورم گلو را کاهش دهد.
مخلوط سیر با لیمو ترش :
چند حبه سیر خرد شده را با دو قاشق عسل و مقداری آب لیمو ترش مخلوط کنید.
چند بار در روز این مخلوط را میل کنید تا گلودردتان بهبود یابد.
چند نکته برای پیشگیری
عفونت های ویروسی یا باکتریایی واگیردار هستند. بنابراین بهترین راه پیشگیری، رعایت بهداشت می باشد:
- دست های خود را بشویید، به خصوص بعد از دستشویی، قبل از غذا و بعد از عطسه یا سرفه کردن.
- از لیوان و قاشق و ظرف دیگران استفاده نکنید.
- هنگام عطسه یا سرفه، با استفاده از دستمال کاغذی جلوی دهان خود را بگیرید و دستمال را داخل سطل آشغال بیندازید.
- تلفن، کنترل تلویزیون و صفحه کلید کامپیوتر خود را هر چند وقت یکبار، با مواد ضدعفونی کننده، پاک کنید.
- از افرادی که بیمار هستند، دوری کنید.
ااسهال، یبوست، نفخ و ترش کردن
برای بروز هر یک از این مشکلات علل متعددی وجود دارد. بیماری های مربوط به لوزالمعده و اشعه درمانی در ناحیه بالای شکم ممکن است بر روی قدرت جذب و دفع غذا در دستگاه گوارش و عمل طبیعی آن اثر بگذارد.
بعضی از داروها از جمله داروهای مسکن داروهای آرام بخش غالبا موجب کند کند شده حرکات روده می شوند و باعث بروز یبوست می گردند، برخی داروها و یا اشعه ممکن است موجب سوزش و تحریک روده و یا کاهش حرکات روده و باعث یبوست و یا برعکس افزایش حرکات روده و باعث اسهال شوند. موادی که برای درمان به کار می روند و کاهش فعالیت های بدن، موجب گاز و احساس نفخ می گردند اسهال و به هم خوردن وضعیت مزاجی نیز می تواند ناشی از درمان باشد. قسمتی از روده که موجب هضم لاکتوز( قند موجود در شیر) می شود ممکن است دچار عارضه باشد و در نتیجه در صورتی که چنین فردی شیر مصرف نماید مبتلا به اسهال می شود و مجبور می شود که شیر و غذاهای حاوی شیر را برای مدتی از رژیم غذایی خود حذف نماید تا درمان بیماری به پایان رشد.
آیا شما تاکنون به اسهال مبتلا شده اید یا احساس مبتلا شدن به آن را دارید؟ در این صورت به توصیه های زیر توجه نمایید :
از مواد غذایی حاوی الیاف گیاهی کمتر مصرف کنید. الیاف( مانند سلولز) ترکیباتی هستند که در سبزی ها و میوه های خام، پوسته غلات و حبوبات به وفور یافت می شوند این الیاف در دستگاه گوارشی انسان هضم نمی شوند و وجود آن در غذاها موجب می شود که غذاها از روزده ها به سرعت عبور نماید. اگر روده های فردی تحت اشعه درمانی باشد حتی یک رژیم غذایی با فیبر متوسط می تواند برای او زیاد باشد. به همین علت توصیه می شود که این بیماران از خوردن میوه ها و سبزی های خام، سیر، پیاز، نان با سبوس، حبوبات و غلات موقتا پرهیز نمایند
در زیر دو مقاله جامع در رابطه با اسهال براتون تهیه کردم یکی بصورت ورد افیس ودیگری بصورت پاور پوینت می باشد لطفا دانلود کنید ونظر بدید با تشکر فراوان
دانلود مقاله بصورت ورد افیس((اسهال ویبوست ))
دانلود مقاله بصورت پاور پوینت ((اسهال و یبوست))