توصیه‌هایی ساده برای حفظ سلامت سالمندان

به مناسبت هفته سلامت و موضوع آن که سالمندی و سلامت است مطلب زیر را در اختیار شما قرار می دهیم.

همه ما شخص مسن و کهنسالی را در خانواده مان داریم ، با دادن این مطلب به آنها به سلامتی شان کمک کنیم.

- روزانه بطور مرتب ورزش کنید، پیاده‌روی بسیار مفید است.

- با دوستانتان مشاعره نمایید، جدول حل کنید و یا بازی های فکری انجام دهید.

- به صورت سالانه، معاینات دوره‌ای دندانپزشکی را انجام دهید.

- از چرت‌زدن های روزانه خودداری کنید و یا تعداد آن را کم کنید.

سالمندان از نوشیدن مایعات زیاد بعد از ساعت 8 شب خودداری کنند

- برای خارج کردن جرم، گوشتان را دستکاری نکنید.

-  وسایلی که همیشه از آن استفاده می‌کنید مانند عینک یا کلید را در یک جای مشخص قرار دهید.

- در فواصل زمانی، حداقل 2 ساعت یکبار، اقدام به تخلیه ادرار کنید.

- 6 تا 8 لیوان مایعات در طول روز بنوشید.

- به اخبار رادیو و تلویزیون گوش دهید و برای دیگران بازگو نمایید.

- حداقل دو ساعت قبل از خواب ورزش نکنید تا باعث اختلال خواب نشود.

- از لیز نبودن کف‌پوش حمام اطمینان حاصل نموده و از پادری‌های پلاستیکی مخصوص کف حمام استفاده نمایید.

- از جوانه غلات مانند: جوانه گندم، جوانه عدس و جوانه ماش که سرشار از ویتامین‌های گروه ب و ویتامین ث می‌باشند، استفاده نمایید.

- در یک ساعت معین در شب به رختخواب بروید و یک ساعت معین در صبح بیدار شوید.

- از خوابیدن در محیط‌های پر سر و صدا و در نور زیاد خودداری کنید.

- مصرف دو تا سه بار ماهی در هفته می‌تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی و آلزایمر را کاهش دهد.

- دندان های مصنوعی را شب ها هنگام خواب از دهان خارج نمایید و در یک ظرف آب یا آب نمک تمیز قرار دهید.

- افراد مسن به نسبت بیشتری به سرطان دهان مبتلا می شوند. لذا به کلیه افراد جامعه به ویژه سالمندان توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه زخم یا تغییر رنگ مخاط دهان که بدون علت مشخص و بدون درد که حداقل بیش از دو هفته طول کشیده و بهبود نیافته است، سریعا به دندانپزشک مراجعه کنند.

بهتر است سالمندان در صورت درد زیاد، از عصا استفاده کنند، چون عصا سبب حفظ تعادل، کاهش درد و جلوگیری از افتادن سالمند می‌شود

- طرز نشستن و ایستادن خود را اصلاح کنند و از وسایل کمکی جهت نشستن، ایستادن و انجام امور روزانه استفاده نمایند.

- افراد مسن در معرض بیماری های مزمن مانند انواع سرطان، پروستات و بیماری های گوارشی هستند. این سرطان ها به استخوان ها نیز دست اندازی کرده و فرد دچار درد کمر یا لگن می‌شود که باید با مراجعه به پزشک، تحت بررسی و درمان قرار گیرند.

- افراد مسن با نظر پزشک متخصص از کفش مناسب استفاده نمایند.

ورزش‌های مفید و مضر برای سالمندان

هفته سلامت در حالی آغاز شده که در نامگذاری این هفته توجه بسیاری به سالمندان شده است. شاید بتوان دلیل این نامگذاری را حرکت رو به رشد سالمندان در کشور دانست.

سالمندی دورانی است که فعالیت های جسمانی و روانی فرد کاهش پیدا می‌کند و ابتلا به بیماری‌های جسمی و ذهنی ممکن است منجر به احساس افسردگی در فرد شود.

یکی از روش‌های ساده‌ای که از پیری جلوگیری می‌کند ورزش است. ورزش را باید به صورت پیوسته، مدام و بر اساس اصول صحیح انجام داد.

بدون فعالیت و کار، انرژی خیلی زود تحلیل می‌رود. افرادی که تحرک کمتری نسبت به افراد پرتحرک دارند، در خطر ابتلا به بیماری‌های گوناگون قرار می‌گیرند. ورزش کردن برای تمام افراد و هر گروه سنی مفید است.

تحقیقات تازه پزشکی نشان داده است که پیری زودرس، با بی‌تحرکی تسریع می‌شود. خمودگی بدن ناشی از عدم تحرک مهم‌ترین عامل ایجاد پیری زودرس است.

به طور کلی ورزش با چند هدف مهم انجام می‌شود: از جمله ورزشی که برای فعالیت‌های حرفه‌ای است، ورزشی که برای حفظ سلامتی و ایجاد نشاط و سالم ماندن بدن است و در ‌‌نهایت ورزشی که برای درمان بیماری‌ها انجام می‌شود.

ورزش سالمندان باعث تقویت عضلات، تسهیل گردش خون، کاهش تنش و انعطاف‌پذیری بدن می‌شود. ورزش علاوه بر اینکه سیستم قلبی و عروقی را تقویت می‌کند، باعث پیشگیری از پوکی استخوان و ترمیم اختلالات استخوان نیز می‌شود.

کدام ورزش ها مفیدند؟

ورزش ایروبیک و هوازی علاوه بر اینکه سیستم اسکلتی و عضلانی را تقویت می‌کند، برای سیستم قلبی، عروقی، عصبی و حالات روحی و روانی فرد نیز موثراست. ورزش غیرهوازی برای تقویت گروه خاصی از عضلات برای تقویت مفاصل انجام می‌شود، ولی عمده‌ترین ورزشی که برای سالمندان توصیه می‌شود ورزش‌های هوازی است.

پیاده روی، شنا کردن و دوچرخه سواری به عنوان ورزش‌های سودمند به سالمندان پیشنهاد می‌شوند. سالمندان اگر بتوانند به مدت 30 دقیقه ورزش‌های هوازی مثل پیاده روی، را در بیشتر روزهای هفته یا هر روز هفته انجام بدهند بسیار سودمند خواهد بود.

پیاده‌روی یکی از مناسب‌ترین ورزش‌ها برای سالمندان است

انجام ورزش‌های تحمل کننده وزن چون پیاده‌روی سبب افزایش تراکم استخوان می‌شود و ورزش‌های تقویت‌کننده عضلات بازکننده ستون فقرات پشت باعث بهبود خمیدگی قامت می شوند و ترکیب این دو به همراه ورزش‌های تعادلی و بهبود فضای داخل منزل و محیط کار از جمله مواردی است که می‌تواند به پیشگیری از زمین خوردن و شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان کمک کند.

کدام ورزش ها توصیه نمی شوند؟

انجام ورزش‌های پربرخورد مانند فوتبال، دویدن سریع و یا ورزش‌های رزمی خشن در سالمندان توصیه نمی‌شود.

ورزش‌های گروهی و ورزش‌هایی که بدون در نظر گرفتن شرایط جسمانی هر بیمار تجویز می شوند، ممکن است باعث تشدید بیماری‌ها و حتی ایجاد بیماری جدید شوند.

ورزش‌هایی که در آن بیمار کمر و پشت را خم می‌کند و یا ورزش‌هایی که در آن بیمار عضلات پشت ساق و ران‌ها را کشش می دهد، ممکن است برای مبتلایان به تنگی کانال نخاعی مفید باشد، اما برای مبتلایان به پوکی استخوان مناسب نیستند. برعکس تقویت عضلات بازکننده پشتی برای مبتلایان به پوکی استخوان مفید است، اما درد و ناراحتی مبتلایان به تنگی کانال نخاعی را تشدید می کند.

قبل از ورزش با پزشک مشورت کنید

انجام ورزش به اندازه داروها و گاه بیش از آن نیاز به دانش و تجربه دارد. به همین علت تجویز ورزش باید مانند نسخه دارویی توسط پزشک یا درمانگر باتجربه تجویز شود.

میزان و نوع ورزش برای هر سالمند متفاوت است و باید برنامه‌ریزی دقیقی در این زمینه انجام گیرد. در تجویز ورزش باید مواردی نظیر نوع ورزش، شدت، مدت زمان و تعداد جلسات آن در هفته مشخص باشد.

برخی افراد که سابقه بیماری‌های قلبی، بالا بودن فشارخون و... دارند باید برنامه‌ریزی ورزشی دقیق‌تری نسبت به سایر افراد داشته باشند. لذا برای شروع یک برنامه‌ ورزشی در فرد سالمند ابتدا باید با پزشک مشورت کرد

یکی از موارد مهمی که در مورد سالمندان مهم است و باید حتما به آن توجه شود این است که افراد بالای 45 سال اگر می‌خواهند ورزش کنند، حتما باید بررسی کامل قلبی و عروقی شوند و بر اساس میزان توانایی، ورزش مناسب برای آنان تجویز شود که در غیر این صورت فشارهای شدید ناشی از ورزش آسیب‌های جبران ناپذیری را به آنان وارد می‌کند.

چگونه ورزش را آغاز کنیم؟

قبل از هر ورزش، سالمندان باید به مدت 5 دقیقه بدن خود را گرم کنند، آهسته راه رفتن و نرمش‌های سبک نیز برای گرم شدن و آماده شدن بدن برای انجام ورزش روزانه مناسب است.

اگر سالمندی تا به حال ورزش نکرده است، بهتر است که آرام و آهسته ورزش کردن را آغاز کند و اکثرا با ورزش‌هایی آغاز کند که با انجام آن راحت‌تر است.

آرام ورزش کردن سبب می‌شود که کمتر به خود آسیب بزند و در ابتدای کار مانع از دردهای عضلانی و مفصل می‌شود.

پیاده روی یکی از بهترین ورزش‌ها برای آغاز کار است و می‌توان آرام آرام مدت و شدت آن را بالا برد.

توصیه های لازم

- دقت در زمان شروع ورزش سالمندان بسیار مهم است. ضمن اینکه هر گونه ورزشی نیز برای این افراد مناسب نیست.

- محیط انجام ورزش باید آرام و فرد سالمند باید پوشش مناسبی داشته باشد.

- جلوگیری از تعریق و نوشیدن مایعات کافی مهم است تا فرد دچار کم آبی بدن نشود.

- زمینی که فرد در آن پیاده‌روی می‌کند، نرم باشد و بهتر است سراشیبی نداشته باشد.

- اگر سالمندان بیرون از خانه، مشکل دارند از تردمیل و دوچرخه ثابت استفاده کنند. ولی در کل به سالمندان توصیه می‌کنیم که حداقل هر روز 15 دقیقه ورزش کنند.

- باید مشخص شود که کدام قسمت از بدن سالمندان دچار ضعف است که از وزنه‌های کوچک استفاه کنند و ورزش‌های تعادلی را نیز تحت نظر پزشک انجام دهند، مثلا راه رفتن در خط مستقیم به تعادل در راه رفتن کمک می‌کند

با سرطان مری آشنا شوید

سرطان مری بیماری است که در آن سلول های سرطانی و بدخیم در بافت مری به وجود می آیند.

مری یک لوله ی توخالی و عضلانی است که غذا و مایعات را از دهان به سمت معده حرکت می دهد.

دیواره مری از چندین لایه بافت ساخته شده است از جمله: غشای موکوسی، عضلات و بافت همبند. سرطان مری از لایه های درونی مری شروع می شود و به لایه های خارجی تر پخش می شود.

انواع سرطان مری

دو نوع معمول سرطان مری بر اساس نوع سلول هایی که سرطانی می شوند، نامگذاری می گردند:

1- سرطان سلول های سنگفرشی: سرطانی که در سلول های سنگفرشی که سلول هایی پهن و نازک هستند و مری را می پوشانند دیده می شود. این سرطان بیشتر در بخش های فوقانی و میانی مری ایجاد می شود، اما می تواند در هر جایی از مری نیز ایجاد شود. این سرطان همچنین سرطان اپیدرموئید نیز نامیده می شود.

2- آدنوکارسینوما: سرطانی که در سلول های ترشحی (غده ای) ایجاد می شود. سلول های ترشحی موجود در دیواره مری، مایعاتی هم چون موکوس را تولید و ترشح می کنند. این سرطان بیشتر در بخش تحتانی مری، نزدیک معده ایجاد می شود.

کسانی که دچار رفلاکس معده (برگشت اسید معده به مری) در طولانی مدت باشند، در معرض خطر ابتلابه سرطان مری قرار دارند

شیوع

شیوع سرطان مری در مردان حدود سه برابر بیشتر از زنان است.

هم چنین در نژادهای آفریقایی-آمریکایی سه برابر قفقازی ها است.

هم چنین سرطان مری در کشورهای در حال توسعه ای همچون چین و هند و نقاطی از آفریقا شایع‌تر است.

میزان مرگ و میر

در عمده موارد، سرطان مری کشنده است. مرگ ناشی از سرطان مری، 4 برابر بیشتر از سرطان رکتوم است. فقط حدود 10 درصد از بیمارانی که با سرطان مری تشخیص داده شده اند، بیش از 5 سال زنده می مانند و این بیماران احتمالا مداوا می شوند.

چه عواملی می توانند باعث سرطان مری شوند؟

- مصرف دخانیات: مصرف سیگار همراه با افزایش خطر سرطان مری پیشرفته است. اگر یک فرد سیگاری، الکل زیادی مصرف کند، خطر به میزان زیادتری وجود دارد.

‌- الکل: مصرف الکل، خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می دهد.

- رژیم غذایی: رژیم غذایی پر چربی و با پروتئین و کربوهیدرات کم به نظر می رسد که خطر سرطان مری را افزایش می دهد. مصرف نیتروزامین (که یک افزودنی غذایی است) خطر سرطان مری را افزایش می دهد.

- سن : خطر سرطان مری با افزایش سن زیاد می شود. بیشترین شانس سرطان مری در گروه سنی 70 تا 80 سال است.

- جنس: مردان سه برابر، خطر بیشتری برای سرطان مری نسبت به زنان دارند.

- نژاد: نژاد آفریقایی- آمریکایی سه برابر، خطر بیشتری برای سرطان مری نسبت به نژادهای قفقازی دارند.

- تحریک طولانی مدت مری به وسیله اسید: بیماری رفلاکس معده به مری، اساسا به این معنی است که اسید معده از سمت معده به مری برمی گردد. افراد دچار رفلاکس طولانی مدت، در معرض خطر بالای سرطان مری هستند.

- مری بارت: افرادی که دچار رفلاکس طولانی مدت هستند، احتمالا دچار مری بارت می شوند. در این بیماری، سلول هایی که مری را می پوشانند در اثر تماس طولانی مدت با اسید معده، شبیه سلول های پوشاننده معده می شوند. این حالت با خطر بالایی از سرطان مری همراه است.

‌- تماس شغلی با مواد شیمیایی: تماس طولانی مدت با برخی موادشیمیایی هم چون پرکلرواتیلن، شانس ابتلا به سرطان مری را بالا می برد. این ماده در صنایع خشکشویی معمولا به کار می رود.

- مصرف زیاد مایعات خیلی داغ: مصرف زیاد مایعات خیلی داغ مثل چای داغ، احتمالا خطر ابتلا به سرطان مری را بالا می برد.

- آسیب های مری

- کمبود شدید آهن

- سابقه قبلی سرطان

- اشالازی: حالتی است که در آن انتهای مری، بسته باقی می شود و جلوی عبور غذا و مایعات به معده را می گیرد. مری در بالای محل گرفتگی، نازک و متسع می شود. ادامه این حالت در طولانی مدت، شانس ابتلا به سرطان مری را بالا می برد.

مصرف زیاد مایعات خیلی داغ مثل چای داغ، خطر ابتلا به سرطان مری را بالا می برد

علایم سرطان مری چیست؟

شایع ترین علامت سرطان مری، اشکال در بلع غذا است. از علایم دیگر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- دشواری بلع: این حالت به دلیل گیر کردن مواد غذایی و مایعات به سمت معده رخ می دهد. مراحل اولیه سرطان مری معمولا این علامت را ایجاد نمی کنند. اما هر چه بیماری پیشرفت می کند، این مشکل بیشتر می شود.

- کاهش وزن: این حالت به دلیل کاهش ورود و جذب مواد غذایی رخ می دهد و یا ناشی از اثر مستقیم خود تومور مری است.

- درد قفسه سینه: در برخی از بیماران، سرطان مری می تواند دردی مشابه درد بیماری های قلبی در ناحیه قفسه سینه ایجاد کند.

- درد در هنگام بلع غذا

- این بیماری علایم دیگری هم می تواند داشته باشد از جمله: استفراغ، سکسکه، سرفه های مزمن، سرفه های خونی، درد پشت و سطح کلسیم بالای خون.

چگونه سرطان مری تشخیص داده می شود؟

مراحل اولیه سرطان اغلب بدون علامت هستند. پس در اغلب موارد، سرطان مری در این مراحل تشخیص داده نمی شود. در برخی بیماران، سرطان اولیه مری در حالی تشخیص داده می شود که آزمایشاتی برای بیماری های دیگر انجام شود.

هنگامی که بیمار علایمی را که نشانه احتمال سرطان مری هستند داشته باشد تست های مختلفی قابل انجام هستند:

- آندوسکوپی

- مطالعه با باریوم: با خوردن باریوم و مطالعه ی مری با اشعه X می توان رشد مری را در یک منطقه بررسی کرد. اما به دلیل این که نمی توان در این روش بیوپسی انجام داد، مانند آندوسکوپی نیست.

- سی تی اسکن

- PET Scan

- توراکوسکوپی

شانس بهبودی و درمان

شانس بهبودی و درمان به عوامل زیر بستگی دارد:

- مرحله سرطان (یعنی اینکه بخشی از مری را درگیر کرده باشد، یا همه آن را، یا حتی به بخش های دیگر بدن هم سرایت کرده باشد)

- اندازه تومور

- سلامت کلی بیمار

وقتی سرطان مری زود تشخیص داده شود، شانس بهتری برای بهبودی وجود دارد.

بیشتر موارد سرطان مری در ایران در شمال و مناطق شمال بوده است

مراحل سرطان مری

مراحل زیر برای سرطان مری در نظر گرفته می شوند:

مرحله صفر: در این مرحله سرطان فقط در داخلی ترین لایه سلول ها که مری را می پوشانند وجود دارد. این مرحله را سرطان in situ نیز می نامند.

مرحله  I: در این مرحله، سرطان از داخلی ترین لایه سلول ها به لایه بعدی بافت های دیواره مری منتشر می شود.

مرحله  II: این مرحله خودش به دو بخش IIA و IIB تقسیم می شود که بستگی به محل انتشار سرطان دارد:

مرحله  IIA: سرطان به لایه عضلانی مری یا به لایه خارجی جدار مری منتشر می شود.

مرحله  IIB: سرطان می تواند به هر کدام از سه لایه اولیه مری یا به غدد لنفاوی منتشر شود.

مرحله  III: در این مرحله سرطان به لایه خارجی مری منتشر شده و احتمالا می تواند به بافت ها و غدد لنفاوی اطراف مری نیز انتشار یابد.

مرحله  IV: این مرحله نیز خود شامل دو مرحله است:

مرحله  IVA: سرطان به غدد لنفاوی مجاور یا دور انتشار می یابد.

مرحله  IVB: سرطان به غدد لنفاوی دور یا سایر اعضای بدن انتشار می یابد.

درمان

روش های درمانی متفاوتی برای سرطان مری وجود دارد. 5 روش استانداردی که برای درمان استفاده می شوند عبارتند از:

جراحی

باز کردن مسیر مری

رادیوتراپی

شیمی درمانی

روش های لیزر درمانی

آیا سرطان مری قابل پیشگیری است؟

برخی عوامل خطری که در ارتباط با سرطان مری هستند، مثل کشیدن سیگار قابل تغییرند، اما برخی مثل سن و نژاد غیر قابل تغییرند.

شما می توانید برخی کارهای زیر را برای کاهش خطر ابتلا به سرطان مری انجام دهید:

- نکشیدن سیگار و اجتناب از مصرف زیاد الکل

- درمان مناسب و سریع بیماری هایی که می توانند در ایجاد سرطان مری نقش داشته باشند.

- برخی تغییرات دیگر در شیوه زندگی مثل کاهش مصرف چربی، اجتناب از خوردن مایعات داغ، عدم مصرف نیتروزامین، مصرف مناسب میوه ها و سبزیجات.

سرطان مری در ایران

سرطان مری یکی از 10 سرطان شایع در جهان است. ایران یکی از مناطق با خطر بالای سرطان مری است.

بیشتر موارد سرطان مری در ایران در شمال و مناطق شمال بوده است.

در یک پژوهش که توسط مؤسسه سرطان ایران انجام شد، 9 درصد همه سرطان ها و 27 درصد سرطان های گوارشی در ایران، سرطان مری بوده است.

منطقه انتهایی مری بیشتر درگیر بوده است.

مصرف آرد گندم و مصرف چای داغ، شانس ابتلا به سرطان مری را افزایش داده است.

9 عاملی که باعث سرطان می‌شوند

برای بیشتر مردم مبتلا به سرطان، راهی برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد. تغییراتی در روش زندگی و محل زندگی خود دهید و ببینید چه تاثیراتی بر سرطان دارد.

1- سیگار کشیدن

در مقام اول عوامل خطر سرطان، سیگار کشیدن می باشد. حدود 22 درصد مردان سیگاری و 15 درصد زنان سیگاری به سرطان مبتلا می شوند.

متخصصان سرطان معتقدند که افراد سیگاری چون خود را سرزنش می کنند، بنابراین برای مشکلات سلامتی به پزشک دیرتر مراجعه می کنند.

2- مصرف کم میوه ها و سبزیجات

مصرف کم میوه ها و سبزیجات در مقام دوم عوامل خطر سرطان در مردان است.

در زنان، کمبود میوه ها و سبزیجات به عنوان پنجمین عامل بروز سرطان شناخته شده است.

کمبود این مواد غذایی در مردان، مسئول 6 درصد سرطان می باشد.

کمبود این مواد غذایی در زنان، مسئول 5/3 درصد سرطان می باشد.

دیگر عوامل خطر غذایی عبارتند از: افزایش مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده، کمبود فیبر غذایی و مصرف بیش از اندازه نمک.

3- شغل

در مردان، مقام سوم عوامل خطر سرطان، کار و شغل می باشد.

قرار گرفتن در معرض آزبست، فرمالدئید، آرسنیک و دیزل مسئول 5 درصد سرطان می باشد.

کارفرما باید تمام وسایل ایمنی را برایتان فراهم کند تا از در معرض مستقیم این مواد دور باشید و سلامتی خود را تضمین کنید.

4- نوشیدن الکل

در مردان؛ نوشیدن الکل در رتبه چهارم عوامل خطر سرطان قرار دارد.

در زنان، ششمین عامل خطر سرطان، نوشیدن الکل می باشد.

در مردان؛ مقدار زیاد نوشیدن الکل، مسئول 5/4 درصد سرطان می باشد.

در زنان؛ مقدار زیاد نوشیدن الکل، مسئول 3/3 درصد سرطان می باشد.

5- چاقی و افزایش وزن

داشتن شکم بزرگ یکی از عوامل خطر برای سرطان در بین زنان می باشد.

داشتن اضافه وزن و یا چاقی، دومین عامل خطر برای زنان است و مسئول 9/6 درصد سرطان می باشد.

چاقی شکمی در مردان به عنوان پنجمین عامل خطر سرطان می باشد و مسئول 4 درصد سرطان می باشد.

کمبود فعالیت بدنی نیز یکی از عوامل خطر می باشد.

بهتر است افراد، فعالیت بدنی را جزوی از برنامه مهم روزانه خود بدانند تا به سلامتی برسند.

6- قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید

نور خورشید برای سلامتی ما مفید است. اما با این وجود، اگر زنان، زیاد در مقابل اشعه های خورشید قرار بگیرند، چهارمین عامل خطر سرطان را دریافت کرده اند که  مسئول 6/3 درصد سرطان است.

قرار گرفتن زیاد در معرض اشعه های خورشید و زیاد برنزه شدن، ششمین عامل خطر سرطان برای مردان می باشد که مسئول 5/3 درصد سرطان است.

لذا در خارج از خانه، از سایه بان و کلاه استفاده کنید و کرم ضد آفتاب با SPF حداقل 15 به پوست خود بمالید تا اشعه خورشید برایتان ضرری نداشته باشد.

7- تابش پرتو

اگر شما در مراکز هسته ای شاغل هستید، تابش پرتو یکی از شایع ترین عوامل خطر سرطان می باشد.

عکسبرداری با اشعه X در تشخیص پزشکی تا تابش گاز رادون که در اطراف ما وجود دارد، همه از عوامل خطر سرطان می باشند.

8- عفونت

افراد مبتلا به بیماری های عفونی، زودتر به سرطان دچار می شوند.

سومین عامل خطر سرطان در بین زنان، عفونت از قبیل ایدز می باشد که مسئول 7/3 درصد سرطان است.

9- محل زندگی

محلی که زندگی می کنید، می تواند بر شانس رهایی یافتن از سرطان موثر باشد.

میزان رطوبت و دمای هوا، آلودگی صوتی، آلودگی هوا و غیره می تواند تاثیرگذار باشد.

البته در این میان نباید کیفیت تشخیص زودرس و درمان را نادیده گرفت.

شما نمی توانید دلیل سرطان گرفتن یک نفر را به طور قطع بگویید، اما می توانید موقعیت زندگی و روش زندگی را موثر بدانید.

همچنین نمی توانید بگویید شمایی که سیگار می کشید و عادات ناسالم غذایی دارید، حتما به سرطان مبتلا می شوید.

پس بهتر است از همین حالا، روش و سبک زندگی خود را تغییر دهیم تا از سلامتی روح و جسم برخوردار باشیم و به آنچه که خداوند به ما می دهد راضی باشیم و در بهبود زندگی خود سعی کنیم.

انگور و سویا برای مقابله با فشارخون بالا مفید است

یکی از عوامل مهم در بروز بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون بالا است که عده‌ی زیادی از مردم را گرفتار خود کرده است.

متأسفانه سالانه نزدیک به 8 میلیون نفر در سرتاسر جهان به دلیل فشارخون بالا و ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی جان خود را از دست می‌دهند. برای همین محققان بی وقفه در حال انجام پژوهش‌های متعدد هستند تا راه های جدیدی برای مقابله با این بیماری پیدا کنند.

اخیراً نتایج دو پژوهش مربوط به بیماری‌های قلبی نشان داده است که انگور و سویا برای مقابله با فشار خون بالا موثر عمل می‌کنند. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در این زمینه داشته باشید با ما همراه شوید.

اخیراً در شصت و یکمین کنفرانس سالانه‌ی American College of Cardiology که در شیکاگوی ایالات متحده‌ی آمریکا برگزار می‌شود پژوهش‌هایی ارائه شد که انگور و سویا را دو سلاح خوب برای مقابله با فشار خون بالا معرفی کردند. به خاطر اینکه انگور حاوی پتاسیم و سویا حاوی ایزوفلاون‌ها است.

در اولین پژوهش که در مرکز Louiseville انجام شده 46 مرد و زن داوطلب شرکت داشتند. این افراد به دو گروه تقسیم شده و گروه اول هر روز سه مرتبه انگور مصرف می‌کردند و گروه دوم بیسکویت یا میان وعده‌هایی می‌خوردند و هیچ میوه یا سبزیجاتی دریافت نمی‌کردند.

فشار خون سیستولیک داوطلبانی که روزانه میزان بیشتری سویا مصرف کرده‌اند پایین‌تر از گروهی است که کمتر از این ماده‌ی غذایی دریافت کرده‌اند

در نهایت محققان مشاهده کردند که فشار خون سیستولیک افراد گروه اول که انگور مصرف کرده بودند در هفته چهارم، هشتم و دوازدهم به طور چشمگیری کاهش یافته است. دکتر هارولد بیز سرپرست گروه تحقیقاتی توصیه می‌کند اگر به شما بیسکویت شکلاتی یا انگور تعارف شد سعی کنید حتماً انگور را انتخاب کنید، حداقل به خاطر این که این میوه فشار خون بالا را پایین می‌آورد!

با این حال هنوز محققان با اطمینان خاطر نمی‌توانند دلیل این تأثیر انگور را به طور دقیق مشخص کنند و احتمال می‌دهند که این تأثیر به دلیل وجود آنتی اکسیدان‌هایی مانند پولی فنول ها و به خصوص پتاسیم موجود در آن است که می‌تواند فشارخون بالا را پایین بیاورد.

اگر چه این پژوهش نخستین پژوهشی است که به طور علمی تأثیر مثبت مصرف روزانه‌ی انگور را در کاهش فشار خون بالا به اثبات رسانده است با این حال محققان در حال انجام پژوهش‌های بالینی دیگری هستند تا به طور دقیق‌تر در این مورد نظر دهند.

یک لیوان شیرسویا در روز برای مقابله با فشار خون بالا مفید است

در پژوهش دیگری که انجام شد محققان نتایج پژوهش‌هایی که از سال 1985 آغاز شده است را مورد بررسی قرار دادند. در این پژوهش خطر ابتلای جوانان آمریکایی به بیماری‌های کرونری بررسی شد.

به این ترتیب که 5115 جوان آمریکایی سیاه پوست و سفید پوست بین 18 تا 30 سال مورد آزمایش قرار گرفتند.

محققان تمرکز خود را روی تأثیر ایزوفلاون‌ها معطوف کردند. ایزوفلاون‌ها موادی شبیه به هورمون‌های استروژن هستند که در سویا به میزان قابل توجهی وجود دارند. این مولکول‌ها باعث تولید اکسید نیتریت می‌شوند که رگ‌های خونی را منبسط کرده و باعث کاهش فشار خون بالا می‌شوند.

در این پژوهش گروهی از داوطلب‌ها روزانه بیش از 2.5 میلی گرم سویا مصرف کردند و گروه دیگر روزانه کمتر از 0.33 میلی گرم از این ماده‌ی غذایی دریافت کردند.

بعد از انجام بررسی‌های گوناگون محققان مشاهده کردند فشار خون سیستولیک داوطلبانی که روزانه میزان بیشتری سویا مصرف کرده‌اند پایین‌تر از گروهی است که کمتر از این ماده‌ی غذایی دریافت کرده‌اند.

پژوهشگران می‌گویند نوشیدن یک لیوان شیر سویا که حاوی 22 میلی گرم ایزوفلاون است برای داشتن فشار خون پایین کافی است.

توصیه می‌کنیم برای سلامت قلب و عروقتان از مصرف این دو ماده‌ی غذایی مفید غافل نشوید. اگر بیماری خاصی دارید که نباید سویا بخورید، قبل از مصرف آن حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

7 تشدیدکننده آلرژی

بسیاری از افراد مبتلا به آلرژی‌های فصلی برای تسکین و برطرف ساختن علائم آزاردهنده بیماری خود به راهکارهای مختلفی روی می‌آورند.با این حال ممکن است گاهی اوقات مبتلایان به این بیماری در تلاش برای تسکین علائم آلرژی فصلی همچون عطسه کردن، سوزش چشم‌ها و آبریزش بینی دچار اشتباهاتی شوند و در نتیجه این اشتباهات منجر به تشدید علائم آلرژی در آنها می‌شود.خبر خوشحال کننده این است که آلرژی‌های فصلی در مجموع قابل درمان هستند اما باید شیوه‌های مناسبی برای مقابله با آنها اتخاذ شود.چون انجام برخی اشتباه رایج علائم آن را تشدید می‌کنند،
مصرف خودسرانه داروهای غیرنسخه‌ای
گاهی اوقات مبتلایان به آلرژی فصلی برای کاهش علائم بیماری‌شان به مصرف داروهای مختلفی همچون آنتی‌هیستامین، قطره چشم و اسپری بینی روی می‌آورند. هرچند به گفته پزشکان استفاده از این محصولات دارویی شیوه خوب و به صرفه‌ای برای تسکین علائم آلرژی نیست.
باز کردن پنجره‌ها
باد برای مبتلایان به آلرژی فصلی دوست خوبی نیست. در مواقعی که فضای اتاق یا خودرو گرم می‌شود برای وارد شدن هوای تازه، پنجره‌ها را باز می‌کنیم در حالی که این کار برای مبتلایان به آلرژی اشتباه بزرگ و راه مناسبی برای ورود گرده‌ها است.
بی‌توجهی به تمیز کردن لوازم شخصی
کفش‌ها، لباس‌ها و حتی عینک از جمله لوازمی هستند که راه ورود بسیاری از ذرات و گرده‌های آلرژی‌زا را به خانه باز می‌کنند. همچنین باید موهایتان را در پایان روز شستشو دهید تا از انتقال گرده به رختخواب جلوگیری شود. علاوه بر این سرم شستشوی آب نمک، بینی را از وجود گرده‌ها پاکسازی می‌کند.
غفلت کردن از چشم‌ها
بسیاری از افراد نمی‌دانند مقدار زیادی گرده از طریق چشم‌ها وارد بدن می‌شود. استفاده از کلاه لبه‌دار و عینک می‌تواند تا حدودی از ورود گرده به بدن از طریق چشم‌ها جلوگیری کند.
تعویق انداختن استفاده از داروهای آلرژی
مبتلایان به این بیماری باید در شروع فصل گرده‌افشانی درمان خود را شروع کنند. پزشکان به این افراد توصیه می‌کنند که یک تا دو هفته پیش از شروع این فصل مصرف داروهای خود را شروع کنند.
استفاده بیش از حد از اسپری بینی
افراد باید استفاده از اسپری بینی بدون نسخه را محدود کنند چون در غیر این صورت استفاده بی‌رویه از آن ممکن است جداره بینی و سینوس‌ها را تحریک و آلرژی را تشدید کند.
مصرف مواد خوراکی تشدیدکننده علائم آلرژی
مصرف برخی انواع خاص میوه و سبزی می‌تواند موجب خارش دهان و گلوی فرد مبتلا به آلرژی فصلی شود. این بیماری سندرم آلرژی دهانی نامیده می‌شود که پس از مصرف این‌گونه مواد خوراکی به وجود می‌آید. دلیل بروز این سندرم این است که سیستم ایمنی بدن شباهتی بین پروتئین موجود در برخی گرده‌‌ها و این‌گونه مواد خوراکی پیدا می‌کند و در نتیجه علائم آلرژی در بدن تشدید می‌شود. البته با مشورت پزشک می‌توانند این مواد خوراکی را شناسایی و از مصرف آنها خودداری کرد.

توصیه های بهداشتی در سالمند

توصیه هایی برای کنترل پوکی استخوان در سالمندان آزمایش سنجش تراکم استخوان بهترین راه تشخیص زودرس،درمان به موقع و پیشگیری از عوارض و مرگ ناشی از بیماری پوکی استخوان است.

- روزانه بطور منظم ورزش کنید.
- پیاده روی ورزش مناسبی است.

- روزانه مواد غذایی حاوی کلسیم بخصوص لبنیات پاستوریزه کم چرب مصرف نمایید.

- از اضافه کردن چای،پودر نسکافه،پودر کاکائو و قهوه به شیر خوداری کنید؛این مواد مانع از جذب کلسیم می شود.

- از مصرف نوشابه های گازدار خودداری نمایید،مانع از جذب کلسیم می شود.

- از مصرف دخانیات و الکل خودداری کنید.

- روزانه به مدت  15 تا30 دقیقه با استفاده از مواد محافظت کننده نور آفتاب در مقابل نور مستقیم خورشید قرار بگیرید.

* عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان

- سابقه شکستگی استخوان پس از 40 سالگی به دنبال ضربه های کوچک

- بی حرکتی و بستری طولانی

- فقدان ورزش مستمر و منظم

- مصرف کورتون و یا سابقه آن

- مصرف دخانیات

- سوء تغذیه لاغری

- سابقه پوکی استخوان یا شکستگی لگن در مادر

- یائسگی زودرس

خوابیدن و برخاستن از رختخواب

* نحوه صحیح خوابیدن

- استفاده از بالش کوتاه زیر سر برای خوابیدن

- استفاده از تشک سفت یا چند لایه پتو بجای تشک

- خوابیدن در حالت طاقباز یا به پهلو

- در حالت خوابیدن به پهلو،جمع کردن پایی که بالاتر قرار گرفته است به داخل شکم

* نحوه صحیح به رختخواب رفتن و بلند شدن از آن

- برای بلند شدن از رختخواب ابتدا به یک پهلو بچرخید؛سپس از طریق سفت کردن عضلات شکم و با کمک دست ها در لبه تخت بنشینید و بعد بایستید.

- در هنگام دراز کشیدن این مراحل را برعکس انجام دهید.

توصیه هایی برای پیشگیری و کنترل بیماریهای دهان و دندان در سالمندان خمیردندان برای شستن دندان مصنوعی مناسب نیست.

مراقبت از دندان های طبیعی

- روزی دو بار ترجیحاً بعد از خوردن غذا بطور صحیح مسواک بزنید.

- برای مسواک زدن حتماً از خمیردندان  (به دلیل داشتن فلوراید) استفاده نمایید.

- با استفاده از نخ دندان سطح بین دندانها را روزی یک بار تمیز کنید.

- قبل از مسواک زدن از نخ دندان استفاده کنید.

- به صورت سالانه معاینات دوره ای دندان پزشکی را انجام دهید (حتی اگر مشکلی ندارید) شیار بین لثه و دندان،محل مناسبی برای گیرکردن مواد غذایی و تشکیل جرم دندانی است،بنابراین تمیزکردن این ناحیه در پیشگیری از بیماری لثه بسیار موًثر است.

مراقبت از دندان های مصنوعی

- دندانهای مصنوعی را پس از خروج از دهان حداقل یکبار در روز با مسواک نرم بشویید.

- برای شستن دندان های مصنوعی از مایع ظرفشویی استفاده نمایید و پس از آن دندان های مصنوعی را بخوبی با آب بشویید.
- بعد از خارج کردن دندان مصنوعی،لثه ها و زبان را با یک مسواک نرم بشویید و سپس لثه ها را با انگشت ماساژ دهید.

- دندان های مصنوعی را شب ها هنگام خواب از دهان خارج نمایید و در یک ظرف آب یا آب نمک تمیز قرار دهید.

خم شدن و بلند کردن اشیاء از روی زمین

* نحوه صحیح خم شدن

- با کمی دقت می توانید بسیاری از کارهای روزانه را بدون خم کردن کمر انجام دهید.

- ابتدا پاها را کمی از هم باز کنید.

- شکم را سفت کنید و کمــر را صاف نگه دارید.

- شانه ها را به سمت عقب بکشید،سپس با خم کردن مفصل ران و زانو خم شوید.

- خم شدن ناگهانی و شدید به جلو می تواند موجب آسیب مهره های کمری شود.

* نحوه صحیح بلند کردن اشیاء از روی زمین 

- به جلو نگاه کنید گردن و کمر را صاف نگه دارید.

- شکم را سفت کنید.

- روی پا با خم کردن زانو و مفصل ران،در نزدیکی شیئ مورد نظر بنشینید.

- سپس جسم را به آرامی از روی زمین بردارید (هرچه شیئ به بدنتان نزدیکتر باشد،فشار کمتری به ستون فقرات وارد می شود.)

در صورت داشتن درد در زانو یا کمر بهتر است روی زمین ننشینید و روی صندلی بنشینید.

نشستن

* نشستن برروی زمین

- به مدت طولانی در یک جا ننشینید (هر 20 دقیقه یک بار بلند شوید و حداقل یک دقیقه راه بروید)

صاف بنشینید و به جایی تکیه کنید.

- عضلات شکم را بدون حبس کردن نفس منقبض کنید.

- شانه ها را به عقب برده و به جلو نگه دارید.

- برای راحتی بیشتر یک بالش کوچک پشت کمر قرار دهید. 

* نشستن برروی صندلی

- برای نشستن از صندلی که دارای پشتی با پهنا و فررفتگی مناسب باشد،استفاده کنید بطوری که پشتی صندلی،تنه را تا حد شانه ها بگیرد و کمی به عقب شیب داشته باشد،بخش عقبی نشیمنگاه صندلی فرورفته باشد.

- ارتفاع صندلی به گونه ای باشد که هنگام نشستن،زانوها در زاویه 90درجه قرار بگیرند و کف پاها به راحتی برروی زمین باشند.

- از صندلی دسته دار با پهنای مناسب دسته صندلی (حداقل 5 سانتیمتر) استفاده شود تا آرنج و ساعد به راحتی روی آن قرارگیرند؛ارتفاع دسته صندلی باید به گونه ای باشد که پس از قرار دادن ساعد برروی دسته صندلی،شانه ها بالاتر یا پایین تر از حد طبیعی خود قرار نگیرند.

ایستادن و راه رفتن

* نحوه صحیح ایستادن:

- صاف بایستید و شانه ها را صاف نگه دارید.

- عضلات شکم را منقبض کنید تا شکم تُو برود و گودی کمر کمتر شود.

- اگر برای انجام کارهای روزانه مثل اطو کردن لباس و شستن ظرف ها مجبور به ایستادن در یک جا هستید،چهار پایه ای به بلندی 20 سانتی متر را زیر یک پا قرار دهید و پس از هر 10 دقیقه جای پا را عوض کنید. 

* نحوه صحیح راه رفتن

- هنگام راه رفتن بدنتان را صاف نگه دارید و شانه ها را به عقب بکشید،عضلات شکم را منقبض کنید.

- در جاهای ناهموار،سربالایی و سر پایینی راه نروید.

- برای راه رفتن از کفش مناسب استفاده کنید.

- پا در کفش راحت باشد،به نحوی که بین نوک انگشت بزرگ پا و نوک کفش حدود یک سانتی متر فاصله باشد.

- تمام عرض پا به وسیله رویه کفش پوشانده شود.

- پاشنه کفش پهن باشد و بلندی پاشنه آن حداکثر 3 سانتی متر باشد؛کف کفش لیز نباشد.

- از کفش چرمی یا گیوه استفاده شود تا پا عرق نکند.

توصیه هایی برای مقابله با اختلال خواب در سالمندان

- روزانه به طور منظم ورزش کنید پیاده روی بسیار مفید است.

- به تمرینات ورزشی حداقل دو ساعت قبل از خواب خاتمه دهید (باعث اختلال خواب نشود)

- از چرت های روزانه خودداری کنید و یا کمتر شود.

- در ساعت معین در شب به رختخواب بروید و یک ساعت معین در صبح بیدار شوید.

- هنگامی به بستر بروید که واقعاً احساس خواب می کنید.

- اگر زمانی که به بستر رفتید،خوابتان نمی برد،از بستر خارج شده و خود را با کاری سرگرم نمایید تا زمانی که احساس کنید خوابتان گرفته است.

- از تماشای تلویزیون یا مطالعه در بستر پرهیز نمایید.

- قبل از خواب دوش آب گرم بگیرید.

- برای شام غذای سبک میل کنید.

- بعد از ساعت 6 بعدازظهر مایعاتی مانند چای و نوشابه گازدار کمتر مصرف کنید.

- از مصرف چای و قهوه پس از شام خودداری کنید.

- یک لیوان شیر گرم قبل از خواب بنوشید.

- از تکنیک های آرام سازی در شروع خواب استفاده کنید.

- از خوابیدن در محیط های پر سر و صدا و در نور زیاد خودداری نمایید.

هفته سلامت 1391

هر سال 18 فروردین ماه، روز جهانی سلامت، در کشورهای مختلف، گرامی داشته می‏ شود. شعار امسال این روز، از سوی سازمان بهداشت جهانی، "زندگی سالم، طول عمر بیشتر" با موضوع "سالمندی و سلامت" تعیین شده است.

در سال 1948 میلادی، در نیویورک، نخستین اساسنامه کنفرانس بین المللی بهداشت از سوی سازمان بهداشت جهانی تدوین شد. در ژوئن همان سال هم نخستین مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی در ژنو با حضور نمایندگان بیش از 61 کشور جهان تشکیل شد. از آن سال به بعد همه ساله چنین روزی به عنوان "روز جهانی سلامت" شناخته می‏ شود.

البته گفته می شود نامگذاری روز جهانی بهداشت توسط یک پزشک ایرانی صورت گرفته است. بر این اساس در سال 1945 در اجلاس سانفرانسیسکو نمایندگان دو کشور چین و برزیل پیشنهاد تاسیس سازمان جهانی بهداشت را عنوان می کنند و در هفتم آوریل 1948 با ارسال اساسنامه سازمان بهداشت جهانی به سازمان ملل، رسما این سازمان شکل می گیرد.

اما در 12  آگوست 1946 (دو سال قبل از هفتم آوریل 1948)، نامه ای از سوی مرحوم دکتر محمد حسین حافظی، رییس هیات نمایندگی ایران در کنفرانس نیویورک، نوشته می شود که در آن پیشنهاد انتخاب روزی به نام روز جهانی بهداشت عنوان می شود.

بر اساس این گزارش، در کشور ما نیز روز جهانی بهداشت در روز 18 فروردین، مراسم و مناسبت های بسیاری در حوزه سلامت برگزار می شود. ضمن اینکه از روز 18 تا 24 فروردین ماه که در کشور ما به عنوان هفته سلامت نامگذاری شده، همه ساله برنامه های مختلفی به این مناسبت برگزار می شود.

همچنین با توجه به اینکه در جمهوری اسلامی ایران، امر بهداشت همواره به عنوان یکی از مباحث مبنایی در مباحث توسعه مندی کشور مد نظر بوده است، در قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی نیز از ماده 32 تا 38 به امر سلامت اختصاص داده شده است.

گفته می شود نامگذاری روز جهانی بهداشت توسط یک پزشک ایرانی صورت گرفته است

ایام هفته سلامت سال 1391 به ترتیب زیر نام گذاری شده است:

جمعه            18/01/91            سالمندی، ورزش و سلامت

شنبه            19/01/91            سالمندی و آموزش همگانی

یک شنبه      20/01/91             سالمندی، حوادث و بلایا

دوشنبه       21/01/91             سالمندی و شهرهای دوستدار سلامت

سه شنبه    22/01/91             سالمندی، سلامت و همکاری

چهار شنبه   23/01/91            سالمندی و مراقبت در برابر بیماری ها

پنج شنبه    24/01/91             سالمندی و کرامت اجتماعی

Good health adds life to years

زندگی سالم، طول عمر بیشتر

موضوع سال2012  سازمان جهانی بهداشت

Ageing and health

سالمندی و سلامت

بیماری‌ای که از گربه بوجود می‌آید

سال هاست که گربه ها به عنوان ناقلان یک بیماری عفونی جدی به نام توکسوپلاسما یا توکسوپلاسموز شناخته شده اند.انگل این بیماری می تواند بیشتر حیوانات و پرندگان را آلوده کند، اما تکثیر سلولی آن تنها در گربه ها امکان پذیر است.

خوشبختانه این بیماری توسط افراد به یکدیگر منتقل نمی شود، ولی هر فردی می تواند به راحتی به آن مبتلا شود.

انتقال انگل توکسوپلاسموز

در طبیعت انواع زیادى از حیوانات اهلى که انسان از گوشت آنها استفاده مى‌کند، وجود دارد. این حیوانات با بلعیدن انگل آلوده مى‌شوند و انگل را در بافت‌هاى مختلف خود نگهدارى مى‌نمایند.

انسان با خوردن گوش خام یا نیم پز آنها به‌ انگل توکسوپلاسموز مبتلا مى‌گردد.

گوسفند و خوک در انتقال این بیمارى نقش عمده‌ترى دارند.

گربه و انتقال انگل توکسوپلاسموز

گربه به‌طور معمول فضولات خود را زیر خاک پنهان مى‌کند، ولى در اثر آب باران، حرکت کرم‌هاى خاکى و عوامل دیگر به سطح زمین آورده مى‌شود.

پرندگان با صید کرم‌ها و دانه‌چینى، و جوندگان با خوردن دانه‌هایى که در محیط آلوده به این انگل هستند، آلوده مى‌شوند.

از طرف دیگر علفخواران اهلی، به ویژه گوسفندانى که در اطراف شهرها و روستاها چرا مى‌کنند، با خوردن مواد آلوده به انگل توکسوپلاسموز، آلوده مى‌شوند و کیست‌هاى توکسوپلاسما را در ماهیچه‌هاى خود نگه مى‌دارند.

راه های انتقال

تماس مستقیم با حیوان آلوده

انتقال خون

پیوند عضو آلوده

استفاده از شیر حیوان آلوده و تخم‌مرغ خام

انتقال تصادفى در کارکنان آزمایشگاه‌ها

وجود این انگل در کودکانی که از مادران مبتلا یا آلوده متولد می شوند، یا افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است، خصوصا آن دسته از افرادی که حامل ویروس ایدز یا در حال شیمی درمانی هستند، می تواند جدی و خطرناک باشد

علائم

این انگل در اغلب افرادی که دارای سیستم ایمنی قوی باشند، علائم و نشانه‌ای از خود بروز نمی دهد و گاهی ممکن است که فرد نداند ناقل است. اما در بعضی از افراد علائم خفیفی مثل: تب، سردرد، بی‌حالی و درد عضله به همراه تورم غدد لنفی ظاهر می شود که گاهی با سرماخوردگی اشتباه گرفته می شود.

در افرادی که دچار نقص ایمنی می‌شوند، مثل بیماران مبتلا به ایدز یا کسانی که به خاطر سرطان، شیمی درمانی می‌شوند، انگل موجود در بدن دوباره فعال می‌شود و ایجاد عفونت شدید می‌کند. این عفونت به صورت التهاب مغز یا انسفالیت با تشنج، کاهش سطح هوشیاری و سردرد شدید خود را نشان می‌دهد و بسیار شدید و خطرناک است.

عوارض

وجود این انگل در کودکانی که از مادران مبتلا یا آلوده متولد می شوند، یا افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است، خصوصا آن دسته از افرادی که حامل ویروس ایدز یا در حال شیمی درمانی هستند، می تواند جدی و خطرناک باشد. به طوری که ممکن است موجب تخریب مغز، حملات صرعی، مشکلات ریوی و حتی مرگ شود.

جنین مادرانی نیز که از مرگ نجات می یابند ممکن است دچار عوارضی نظیر کوری، فلج مغزی و عقب افتادگی ذهنی شوند. البته شدت و خطر عفونت در جنین بستگی به آن دارد که در چه زمانی از دوران بارداری، مادر به این انگل آلوده شده باشد.

در انسان این انگل به صورت کیست هایی می تواند تقریبا هر عضوی را متاثر سازد، اما اغلب روی مغز و ماهیچه های قلب اثر می گذارد.

توکسوپلاسموز در مادران باردار

اگر در فاصله 6 ماه قبل از بارداری، خانمی آلوده به انگل توکسوپلاسما شود و بیماری بهبود یابد، دیگر مستعد دریافت عفونت نیست و هیچ خطری نوزاد او را تهدید نمی‌کند.

آن چه باعث خطر می‌شود، عفونت مادر در دوران بارداری است که باعث سرایت انگل به نوزاد می‌شود.

عفونت مادر در چند ماه قبل از لقاح نیز احتمال سرایت به جنین را خواهد داشت.

خطرات توکسوپلاسموز برای جنین

جنین‌هایی که مادرانشان در اوایل بارداری دچار عفونت می‌شوند، بیماری خیلی شدید مغزی و چشمی خواهند داشت و بسیاری از آنان قبل از تولد می‌میرند.

جنین‌هایی که در ماه‌های آخر بارداری مادرشان آلوده شده باشند، عموما سالم به دنیا می‌آیند، ولی ممکن است دچار مشکلات ذهنی، تشنج و بیماری‌های مغزی شوند.

توصیه به مادران باردار

اگر شما باردار هستید یا تصمیم به بارداری دارید، حتما تست توکسوپلاسموز را انجام دهید. چرا که در صورت ابتلا، درمان به موقع می تواند به طور چشمگیری از احتمال خطرات آن برای جنین جلوگیری کند.

در صورت آلودگی نوزاد، باید درمان شروع شود و نوزاد آلوده تحت درمان دارویی قرار گیرد.

گوشت خام یا گوشتی که کاملا پخته نشده است را مورد مصرف قرار ندهید. تمام گوشت های قرمز را خوب بپزید تا کاملا رنگ قرمز آن عوض شده و آب آن خارج شود

پیشگیری از توکسوپلاسموز

- به مدفوع گربه دست نزنید و اگر خاک گلدان را عوض کرده و باغبانی می کنید، این کار را با دستکش انجام دهید و پس از اتمام کار، حتما دست ها را با آب و صابون بشویید.

- اگر در منزل گربه دارید، گوشت خام به او ندهید و نگذارید که به هر مکان آلوده ای رفت و آمد کند.

- گوشت خام یا گوشتی که کاملا پخته نشده است را مورد مصرف قرار ندهید. اغلب پستانداران خصوصا گوسفند ممکن است آلوده به این انگل باشند. بنابراین تمام گوشت های قرمز را خوب بپزید تا کاملا رنگ قرمز آن عوض شده و آب آن خارج شود. هرگز گوشت نپخته را مزه نکنید.

- تمام میوه و سبزیجات خصوصا آن دسته که به صورت خام مصرف می شوند را کاملا ضدعفونی کرده و با آب بشویید.

- از مصرف شیر غیرپاستوریزه و فرآورده های آن خودداری کنید، چراکه ممکن است حاوی انگل باشند. قابل ذکر است این انگل برای افرادی نظیر دامداران، دامپزشکان و قصابان، یک خطر شغلی محسوب می شود.

بیماری توکسوپلاسموز

توکسوپلاسموز یک بیماری عفونی است که توسط یک انگل میکروسکوپی که درون سلول های انسان و حیوانات (به خصوص گربه و حیوانات مزرعه ای) زندگی می کند ایجاد می شود.

بیماری چگونه منتشر می شود؟

مردم از طرق زیر می توانند به این بیماری مبتلا شوند:

- تماس با گربه های آلوده (گربه ها این بیماری را از طریق خوردن پرندگان، موش ها، و سایر جانوران به دست می آورند)

- خوردن گوشت خام یا نیمه پخته که عفونت را داراست.

- خوردن میوه ها و سبزی های نپخته و نشسته که با کود آلوده شده اند.

- از طریق زایمان (یک زن که در دوران بارداری توکسوپلاسموز گرفته، می تواند آن را به کودک به دنیا نیامده اش از طریق رگ های خونی منتقل کند)

به طور طبیعی این بیماری از انسان به انسان منتقل نمی شود (مگر در زنان حامله که به کودک خود منتقل می کنند)

علایم و نشانه های بیماری چیست؟

این بیماری می تواند از حیوانات به انسان ها منتقل شود، اما گاهی هیچ علامتی ایجاد نمی کند. وقتی که کودکان علایم را نشان می دهند، بستگی به سن و میزان مقاومت دستگاه ایمنی آنها در برابر عفونت دارد(همانند انسان ها، گربه های آلوده نیز هیچ علامتی را نشان نمی دهند).

انواع توکسوپلاسموز

توکسوپلاسموز در مردم به سه الگوی اصلی تقسیم می شود:

توکسوپلاسموز مادرزادی که در آن کودک قبل از تولد مبتلا می شود

توکسوپلاسموز در یک کودک سالم (که علایم آن مشابه علایمی است که یک زن باردار تجربه می کند)

توکسوپلاسموز در یک کودک با سیستم ایمنی ضعیف

توکسوپلاسموز مادرزادی

وقتی یک زن حامله (که شاید هیچ علایمی نداشته باشد) در طی بارداری عفونت را می گیرد و درمان نمی شود، امکان زیادی برای آلوده کردن جنین دارد. نوزادانی که در طی سه ماهه اول بارداری مادرشان، آلوده شده اند، علایم شدیدتری دارند.

به هر حال این موضوع نادر است که یک زن که عفونت را قبل از بارداری گرفته بتواند آن را به فرزندش منتقل کند، زیرا بدن او و بدن نوزاد در مقابل آن پاسخ ایمنی ایجاد می کند. پس بهتر است بارداری حدود شش ماه بعد از ابتلا به توکسوپلاسموز اتفاق بیفتد.

حدود 90 درصد کودکانی که دچار توکسوپلاسموز مادرزادی می شوند علایمی ندارند، اما درصد زیادی، علایم را در ماه ها و حتی سال های بعد نشان می دهند، یا در هنگام تولد نشان می دهند، مثلا برخی به طور نارس یا خیلی کوچک به دنیا می آیند.

برخی علایم دیگر عبارتند از:

تب

غده های لنفی متورم

زردی (یرقان)

اندازه سر بزرگ یا کوچک غیر طبیعی

کهیر

خونریزی زیر پوستی

آنمی (کم خونی)

طحال یا کبد بزرگ شده

حمله صرع

اشکال در غذا خوردن

کم شنوایی

عقب افتادگی ذهنی

وقتی یک زن حامله (که شاید هیچ علایمی نداشته باشد) در طی بارداری عفونت را می گیرد و درمان نمی شود، امکان زیادی برای آلوده کردن جنین دارد

توکسوپلاسموز در کودکان سالم

یک کودک سالم که دچار عفونت با توکسوپلاسموز شده است، احتمالا علایمی از عفونت نشان نمی دهد و یا فقط تعدادی غدد متورم دارد که:

- عمدتا در ناحیه گردن ظاهر می شوند.

- گاهی اوقات قابل لمس هستند.

- در ماه های مختلف گاهی بزرگ و گاهی کوچک هستند.

چگونه بیماری تشخیص داده می شود؟

پزشکان به ندرت می توانند این بیماری را از طریق آزمایشاتی که در آزمایشگاه برای بررسی انگل های میکروسکوپی در خون، مایع نخاعی، غدد لنفی، مغز استخوان، مایع آمنیوتیک و... انجام می شود تشخیص دهند.

پزشکان اغلب دستور انجام آزمایشاتی را برای اندازه گیری سطح آنتی بادی در خون فرد که در مقابله با عفونت ساخته شده، می دهند.

بیماری چگونه درمان می شود؟

غیر از بیماران دارای سیستم ایمنی ضعیف و بیماران باردار، بقیه عمدتا نیازی به درمان عفونت توکسوپلاسموز ندارند، زیرا علایمی مثل ورم غدد لنفی به مرور زمان رفع می شوند، اما در کودکان باید کودک توسط پزشک معاینه شود، زیرا تورم غدد لنفی می تواند علت دیگری داشته باشد.

زنان باردار دچار بیماری توکسوپلاسموز، باید برنامه درمان را تحت نظر پزشک انجام دهند. تحقیقات نشان می دهند که درمان مادر باردار آثار سوء کمتری در نوزاد ایجاد می کند، اما حتما از انتقال بیماری به نوزاد جلوگیری نمی کند.

کودکان دچار توکسوپلاسموز مادرزادی باید به وسیله داروهای ضد توکسوپلاسموز به مدت حدود یک سال بعد از تولد درمان شوند. پزشک نوع داروهای مصرفی را تعیین می کند.

کودکان سالم دچار توکسوپلاسموز عمدتا به مدت 4 تا 6 هفته تحت درمان قرار می گیرند و کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف شده دارند عمدتا در بیمارستان بستری می شوند تا اقدامات درمانی لازم انجام شود.

چگونه از این بیماری پیشگیری کنیم؟

اگر گربه های اطراف شما (یا گربه خانگی شما) گوشت نپخته و یا خام نمی خورد، افراد خانواده در معرض خطر کمتری نسبت به این بیماری هستند. اما آنها می توانند از طریق خوردن گوشت خام، آلوده شوند.

توصیه هایی برای پیشگیری از توکسوپلاسموز در خانواده شما را بیان می کنیم:

توصیه های غذایی:

- گوشت را کامل بپزید.

- دستتان را بعد از تماس با گوشت خام یا سبزی آلوده، با آب و صابون بشویید.

- همه میوه ها و سبزیجات را قبل از مصرف بشویید.

- گوشت را مدت کمی قبل از مصرف منجمد کنید، زیرا کمک می کند که عفونت توکسوپلاسموز، محل مناسب زندگی اش را از دست بدهد.

- همه ابزارها و سطوح برنده و سطوح آشپزخانه (به خصوص بعد از تماس با گوشت خام) را بشویید.

توصیه هایی در مورد گربه ها:

- گربه خود را درون خانه نگه دارید تا با خوردن جانوران دیگر دچار عفونت نشود.

- به گربه خود، گوشت خام ندهید.

- گربه های ولگرد را دور کنید.

توصیه های عمومی و مربوط به کارهای خانگی:

- در هنگام کارهای باغبانی، دستکش به دست کنید و بعد از آن دست هایتان را بشویید.

- برای پنجره ها حفاظ (توری) بگذارید تا از ورود حشرات جلوگیری شود (مدفوع گربه، یک محل مناسب برای مگس ها و سوسک ها است و این حشرات می توانند مدفوع را و در نتیجه عفونت توکسوپلاسموز را به غذا وارد کنند).

- آب تصفیه نشده ننوشید.