راههای پیشگیری از مسمومیت باco

هر سال با خنک شدن هوا و قدم گذاشتن پاییز و زمستان در خانه ها بازار بخاری ها و انواع وسایل گرمایشی هم داغ می شود و این اول ماجرای گاز گرفتگی های سریالی در شهرهای مختلف استان اصفهان است که متاسفانه هر ساله آمار نسبتا زیادی را در مسمومیت و فوت بر اثر خفگی با گازco را به خود اختصاص داده است.در فصل پاییز و زمستان و با سرد شدن هوا، شهروندان اقدام به نصب وسایل گرم کننده می کنند و عدم رعایت اصول ایمنی باعث مسمومیت با گاز منوکسیدکربن می شود.بنابر این گزارش پیشگیرانه لازم است به توصیه های ایمنی در خصوص سالم بودن و استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و مسیر خروجی گاز مونوکسید کربن از دودکش این وسایل توجه ویژه شود.

*مسمومیت با گاز منواکسید کربن:

گاز سمی منوکسیدکربن یکی از خطرناکترین گازهایی است که می تواند باعث مسمومیت تنفسی و مرگ شود،این گاز  بر اثر سوختن ناقص سوخت‎های فسیلی مانند نفت، گاز، بنزین، گازوئیل و ذغال چوب حاصل می‎شود و چون گازی بی‎رنگ، ‎بو، مزه و غیرمحرک است مسمومیت با آن به‌راحتی اتفاق می‎افتد. منوکسیدکربن در خون با هموگلوبین ترکیب پایداری تشکیل داده و در نتیجه اکسیژن‌رسانی به بافت‎های بدن را کاهش می‎دهد. منواکسیدکربن بویژه در فصل های سرد سال بدلیل استفاده از بخاری، آب گرمکن، اجاق گاز غیر استاندارد یا استفاده از سیستم تهویه نامناسب(دودکش) و همچنین نصب نکردن صحیح آنها و سهل انگاری مصرف کننده، جان بسیاری از انسانها را می گیرد.

*نشانه های مصمومیت با گاز منوکسید کربن
مصمومیت با گاز منوکسید کربن به دلیل بی بو و بی رنگ بودن ممکن است تا زمانی که علایم شدت پیدا نکند مشخص نشود سردرد، سرگیجه، تهوع و بی‌قراری، تنگی نفس، خمیازه کشیدن بیش از حد و کاهش دید، کبودی دست و پا و دور لب‌ها که در نهایت منجر به تشنج، بیهوشی و مرگ می‌شود از علائم و نشانه‌های هشدار دهنده‌ مسمومیت با گاز CO است.از سایر علایم مسمومیت می توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و گاه تنگی مردمک ها اشاره کرد.گزارش های پزشکی نشان می دهد حتی اگر مسمومیت با این روش منجر به مرگ نشود و اگر فردی بر اثر ابتلا به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست ندهد ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوی یا اختلال قوای مغزی‌شود.

استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد، استفاده نکردن از وسایل گازسوز و گرمایشی فاقد دودکش، کنترل دودکش قبل از استفاده از وسایل گرمایشی و حصول اطمینان از باز بودن مسیر آن، روشن نکردن خودرو در پارکینگ در بسته به مدت طولانی، اجتناب از قرار دادن منقل یا شعله باز در زیر کرسی و نصب نکردن آبگرمکن در حمام از مواردی است که برای جلوگیری از گازگرفتگی باید رعایت شود.

نصب اصولی بخاری یکی از مهمترین اقدامات برای کاهش گازگرفتگی است و باید توجه داشت که لوله های استفاده شده بیش از ۱٫۵ متر نباشد،سوراخ شدگی در لوله های بخاری وجود نداشته باشد،پس از نصب مسیر متصل به گاز شهری و بخاری با کف صابون تست شده و از عدم نشتی گاز اطمینان حاصل شود و تمامی راه های ورود اکسیژن به اتاق ها و منزل توسط درز گیر مسدود نشود.

از بخاری و آبگرمکن نباید در محیط های بسته استفاده شود: رنگ شعله وسایل گازسوز باید آبی باشد و رنگ نارنجی و زرد نشانه ای بر احتراق ناقص و هشداری برای خطر است همچنین گرم بودن لوله ها پس از روشن مردن بخاری جزو ضرورت هاست چرا که سرد بودن لوله بخاری نشانه ای بر داخل شدن گازهای سمی به داخل محوطه مسکونی است. همچنین دودکش ها باید دارای کلاهک ایمنی باشد تا برف و اشیاء مسیر این دودکش ها را مسدود نکنند ضمن اینکه دودکش باید تا یک متر از سطح بام بالاتر باشد.

قرار دادن دودکش در سطل آب: برخی افراد تصور می کنند گازهای سمی جذب آب می شود اما به هیچ عنوان گازهای سمی حاصل از احتراق در آب حل نمی شوند و پس از مدتی موجب سرگیجه و سردرد شده و در صورت دوز زیاد گازهای سمی ممکن است منجر به مرگ شود.

آخرین توصیه:

با شروع فصل سرما و استفاده برخی از هموطنان از بخاری‌ها و وسایل گرمایشی غیراستاندارد، باید بیشتر مراقب خود باشید.برای پیشگیری از گازگرفتگی با منواکسید کربن به مردم توصیه می‌شود از خوب کارکردن آبگرمکن، بخاری‌های گازی و نفتی مطمئن شوید.منوکسیدکربن را قاتل خاموش یا بی‌صدا می‎گویند، چون شما نه می‌توانید متوجه حضور آن در بدن خود شوید و نه می‌توانید آنرا استشمام کنید، چون گاز منوکسیدکربن، یک گاز بی‌رنگ و بدون بو است اما با دانستن علائم آن می‌توان از مسمومیت با این گاز پیشگیری کرده و جان خود و خانواده را نجات داد. استفاده از وسائل گرمایشی استاندارد در پیشگیری از این مسمومیت اهمیت زیادی دارد. همچنین دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز بهترین آزمایش سلامت دودکش است. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد بود علت آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است در این‌صورت باید ضمن برطرف کردن نقص، به‎طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره، تهویه در محیط ایجاد کنید.  رنگ شعله بخاری و وسائل پخت و پز باید آبی باشد و چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد و یا نارنجی باشد، نقص در سوخت‎رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است که سریعاً باید تعمیر و سوخت‎رسانی شود. اگر رنگ شعله بخاری آبی نباشد ممکن است هوای کافی به بخاری نرسیده و تولید گاز منوکسیدکربن کند.

از مردم عزیز درخواست می شود تا از بخاری ها و وسایل گرمازای استاندارد استفاده شود و در مکان‌هایی که سیستم‌های گرمایشی شومینه و بخاری است درز در و پنجره به طور کامل بسته نباشد و یا هر سه ساعت یکبار در این مکان‌ها یکی از پنجره‌ها به مدت ۵ دقیقه باز تا هوای تازه وارد اتاق شود و از قرار دادن آبگرمکن در فضای بسته جلوگیری شود.همچنین از ساخته شدن آشیانه پرندگان بر دودکش‌ها که خود یکی از دلایل شایع گازگرفتگی است جلوگیری شود. بدین منظور لازم است از دودکش‌های دارای کلاهک مخصوص به شکل هاش (H) استفاده شود. استفاده از بخاری های بدون دودکش در فضاهای بسته و منازل مسکونی توصیه نمی شود و خطر آفرین است.

نکته پایانی:

 در برخورد با افراد مسموم شده با گاز منوکسیدکربن باید سریعاً مصدومان را به هوای آزاد منتقل کنید و بلافاصله به اورژانس (فوریت‎های پزشکی 115) زنگ زده و کمک بخواهید، در صورت امکان برای بیمار بیهوش سریعاً از اکسیژن 100 درصد استفاده کنید.در صورت قطع تنفس بیمار انجام عملیات احیای قلبی عروقی توسط فرد آگاه برای بیمار ضروری است،  باید به یاد داشت که خارج کردن افراد مصدوم از محیط آلوده، قرار گرفتن در محیط باز از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه محسوب می‌شود.

کانال ما در تلگرام

یک بار امتحان کردن مساویست با یک عمر بدبختی

سیگار به عنوان یک معضل اجتماعی در میان جوانان و متأسفانه نوجوانان فراگیر شده و در حال رواج است و عوامل فردی و اجتماعی در این مسئله، دخیل است؛معمولاآمار مصرف سیگار در مردان بیشتر از زنان است، اما با توجه به موج فمنیستی که از غرب در حال رواج و گسترش به کشورهای شرقی است، شرکت های تولیدکننده سیگار از این موضوع سوءاستفاده کردند و با تولید سیگارهایی برای زنان با این شعار که تفاوتی نباید بین زن و مرد باشد، این سیگارها را روانه بازار کردند،بسیاری از زنان جوان سیگاری مصرف دخانیات را روشی برای آرامش و حتی لاغر شدن می‌دانند و متاسفانه کسی به آنها اطلاعات درست و آموزش لازم را نمی‌دهد.

اکثر معتادان، سیگار مصرف می کنند و نیز اعتیاد را از سیگار شروع کرده اند. بر اساس معیارهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی، سیگار در ردیف مواد اعتیادآور محسوبشده و در ورودی اعتیاد، و چراغ سبزی برای سایر اعتیادها میباشد. مصرف سیگار، نخستین قدم به سوی اعتیاد و زمینه ساز اعتیاد به مواد مخدر بوده و مادر اعتیاد به مواد مخدر محسوب می شود. مصرف دخانیات مثل سیگار، پیپ، چپق و قلیان نه فقط اعتیاد روانی، بلکه اعتیاد جسمانی نیز ایجاد می کند.از آنجا که هر رفتاری تحت تأثیر عوامل مختلفی می باشد اعتیاد به سیگار نیز می توانداز آنجا که هر رفتاری تحت تأثیر عوامل مختلفی می باشد اعتیاد به سیگار نیز می تواند عوامل مختلفی داشته باشد . بعضی از این عوامل عبارتند از: عوامل اجتماعی ، عوامل خانوادگی ، فشار دوستان و همسالان ، عوامل فردی و غیره .... .

آمار ها چه می گویند:
 گرایش به مصرف سیگار در بین افراد جامعه و بخصوص جوانان گسترش روز افزونی داشته است این قضیه آنگاه ابعاد فاجعه بار خود را نشان میدهد که بدانیم 84 درصدسیگاریها در کشورهاى در حال توسعه زندگی می کنند و جالب تر آن است که بدانیم حتی در کشورهاى توسعه یافته نیز طبقات پایین جامعه بیشترین مصرف سیگار را دارند و بیشترین بار اقتصادى و بهداشتی سیگار را بر دوش می کشند.متاسفانه سن مصرف سیگار در کشور به 12 سال رسیده است و 65 درصد از جوانان در راه مدرسه با سیگار آشنا می‌شوند و ممکن است در آینده آسیب جدی ببینند چرا که 97 درصد از معتادان ابتدا با سیگار اعتیاد خود را شروع کردند.شایع‌ترین محصول دخانی در بین نوجوانان ایرانی قلیان است که قبلاً به ازای هر 9 مرد یک زن محصول دخانی مصرف می‌کرد اما اکنون به ازای هر 6 مرد یک زن مصرف‌کننده است..از هر 4 نوجوانی که دخانیات را تجربه می‌کند 3 نفر سیگاری می‌شود و از هر 3 نفر یک نفر نسبت به همسن و سال خود 16 سال زودتر می‌میرد.این ها آمار تکان دهنده‌ای است که به دلیل استعمال دخانیات در جامعه بویژه قشر جوان و زنان ما وجود دارد و روزانه از صدها تریبون تکرار می شود.

 دلایل رشد مصرف دخانیات
الگوی نامناسب در خانواده و مدرسه بیشترین علت گرایش دانش‌آموزان، نوجوانان و جوانان به‌ استعمال دخانیات به‌خصوص سیگار است.دسترسی آسان، آموزش ناکافی و نبود ساختار روشن برای کنترل در مصرف دخانیات به خصوص سیگار از دیگر علت‌های گرایش است.وقتی والدین و معلم که الگو برای نوجوان و جوان هستند سیگار مصرف می‌کنند مصرف سیگار توسط دانش‌آموزان چندان غیرطبیعی نیست.چیزی که نگران کننده تر است مصرف رو به رشد قلیان در بین جوانان و نوجوانان و از آن نگران کننده تر افزایش شتایان مصرف قلیان در بین دختران و خانواده ها میباشد.یکی از مهم‌ترین دلایل رشد مصرف دخانیات ، عرضه آسان آن در سراسر کشور است و در حال حاضر جوانان و نوجوانان ما با فرصت کمتر از 3 دقیقه می‌توانند به اولین مرکز توزیع سیگار دسترسی داشته باشند ودلیل دوم قیمت ارزان دخانیات در سطح کشور است از طرفی در خانواده های ما نیز عزم جدی برای دوری از آسیبهای سیگار ایجاد نشده است؛ مثلا وقتی پدر خانواده که از یک طرف فرزند خود را از کشیدن سیگار منع می‌کند، از طرف دیگر او را برای خرید سیگار به مغازه می‌فرستد یا جلوی فرزند خود سیگار می‌کشد چگونه می‌تواند در آینده جلوی لغزش فرزند خود را بگیرد؟

راهکارهای مقابله
یکی از مسائل مهم در طرح تحول نظام سلامت این است که عوامل خطرزا را باید شناسایی کرد و آنها را کاهش داد تا سلامت جامعه بازگردد.ویکی از مهمترین مسایل اینروز هامصرف سیگار و قلیان است که خطرات بسیاری را برای جوانان ما خواهد داشت و از نظر اقتصادی و اجتماعی مشکلاتی را ایجاد می کند و بار بیماری های ناشی از آن مانند سرطان ها و ریوی و... را افزایش داده و به نظام سلامت هزینه های زیادی را تحمیل می کند.

85 درصد از افراد سیگاری دارای والدین سیگاری هستند.کودکان و نوجوانان اولین درس‌های اخلاق و رفتار را در خانواده و توسط والدین آموزش می‌بینند.کسی که قدرت نه گفتن به دوستان خود را به دلیل نداشتن اعتماد به نفس ندارد، بسیار زود‌تر از دیگران در معرض سیگاری شدن و سقوط در گرداب اعتیاد قرار می‌گیرد. ما باید با حل مشکلات شخصیتی فرزندان، از سیگار کشیدن آنان جلوگیری کنیم. در واقع نهادینه شدن نوع تربیت در افراد عامل مهمی در گرایش یا عدم گرایش فرد به سمت سیگار است،‌ نوع وگرایش والدین نیزبه مصرف دخانیات نیز در این عامل دخیل است، اما در این بین نوع تربیت تاثیر بیشتری دارد.  کودکان باید یاد بگیرند که عدم پذیرش چیزی در یک محفل دوستانه به معنای ضعف آنان نیست، بنابراین اگر با عملی مخالف هستند به سرعت با آن مخالفت کنند و از عواقب آن ترسی نداشته باشند.  آموزش این مهارت‌ها از دوران کودکی به فرد کمک می‌‌کند تا در بزرگسالی با نگرش بهتری در جامعه حضور یافته و انتخاب بهتری برای زندگی خود داشته باشد.

ممنوع کردن سیگار و مصرف آن در اماکن عمومی، مراکز خرید و مبارزه با عرضه نخی سیگار در مغازه و دکه های روزنامه فروشی می تواند از اقدامات موثری در پیشگیری از مصرف سیگار باشد.برقراری کلینیک‌های ترک سیگار به طور رایگان در مناطق مختلف شهر، سازمانهای دولتی، تشدید جریمه مصرف کنندگان سیگار در مکان‌های عمومی پیشنهاد کاربردی در جهت کاهش مصرف و اعتیاد به سیگار است. همچنین انجام برنامه ها و فعالیتهای آموزشی و فرهنگی برای بیان زیان‌ها و آسیبهای مصرف سیگار می‌تواند راهکار بسیار موثری در این زمینه باشد

باید علت‌ها را ریشه‌یابی و آموزش‌های متناسب با سن دانش‌آموزان ارائه شود.برای کنترل یا بهتر شدن مصرف دخانیات در کشور و مقابله با این پدیده اجتماعی که با سلامتی و بهداشت فرد سر و کار دارد باید به قانون جامع کنترل دخانیات توجه و طبق آن عمل شود. متاسفانه این قانون از حدود 10 سال گذشته در کشور تصویب شده است که تا کنون به برخی از آن‌ها اجرایی شده است. این در حالی است که اگر به طور کامل و با دقت بیشتری به جزئیات آن پرداخته شود بهترین راهکار برای کاهش مصرف دخانیات در کشور است.جدای از اینکه با گرفتن مالیات می‌توان مصرف سیگار را کاهش داد می‌توان با رونق دادن به صنعت ورشکسته داخلی و جلوگیری از قاچاق در مقیاس بالا، از ابتلای بیشتر افراد به دود کشنده سیگار جلوگیری کرد.

ترک سیگار یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که سیگاری‌ها می‌توانند برای بهبود اوضاع سلامتی و افزایش طول عمرشان انجام دهند. البته این کار اصلا ساده نیست، ولی می‌توان انجامش داد. فقط برای داشتن بیشترین شانس موفقیت باید بدانید با چه چیزی مبارزه می‌کنید. تقریبا همه می‌دانند که سیگار کشیدن ممکن است به سرطان ریه بینجامد، ولی کمتر کسی می‌داند سیگار ریسک ابتلا به سرطا‌ن‌های دیگری همچون دهان، تارهای صوتی، حنجره، مثانه، کلیه، لوزالمعده، رحم، معده و انواع سرطان‌های خون را بشدت افزایش می‌دهد. همچنین سیگار کشیدن می‌تواند باعث بیماری‌های ریوی مثل عفونت ریه، آمفی‌زم (تجمع مایع در شش‌ها)‌ و ذات‌الریه مزمن شود. سیگاری‌ها دو برابر دیگران در اثر سکته می‌میرند. سیگار یکی از عوامل مهم در گرفتگی مویرگ‌های دست و پاست. همچنین بر دیواره‌های رگ‌های خونی که به مغز می‌روند تاثیراتی می‌گذارد که به سکته مغزی منجر می‌شود. سیگار احتمال سکته قلبی را هم افزایش می‌دهد، اما احتمال آن در مردان سیگاری بیشتر از زنان است.چرا ترک کنیم؟ مهم نیست چند سال دارید یا چند سال سیگار کشیده‌اید. با ترک سیگار در هر مرحله‌ای، به سال‌های عمرتان می‌افزایید. کسانی که قبل از 50 سالگی سیگار را ترک می‌کنند، احتمال مرگشان ظرف 15 سال آینده به 50 درصد کاهش می‌یابد. همچنین کلیه سیگاری‌ها پس از ترک زندگی بهتری پیدا می‌کنند، کمتر مریض می‌شوند و می‌توانند از زندگی سالم لذت ببرند. مهم این است که تصمیم بگیرید.

از آنجا که پیشگیری بهتر و راحتتر از درمان است در ابتدا به راههای پیشگیری می پردازیم . همانطور که قبلاً گفته شد شخصیت افراد در ابتدا در خانواده شکل می گیرد وخانواده بهترین و مؤثر ترین عامل در ایجاد و یا حذف یک رفتار می باشند. در این رابطه والدین باید ازسیگار کشیدن در منزل و در حضور فرزندان خود اجتناب کنند و هچنین از معاشرت با افراد سیگاری خودداری کرده و فرزند خود را در کنار کسی که سیگار می کشد قرار ندهند. آموزش مهارتهای زندگی ( مهارت حل مشکل ، قدرت تصمیم گیری ، توانائی نه گفتن ، هنر دوست یابی وغیره ) از عوامل حفاظت کننده می باشد . در رابطه با ترک اعتیاد نیز راههای فراوانی پیشنهاد و ارائه گردیده است که البته همه این راهها به اراده و خواست درونی فرد باز می گردد. اما آنچه مسلم است ریشه یابی در حل تمام مشکلات می تواند بهترین راه حلها را به ما ارائه دهد. پس اگر ما ریشه و علل اعتیاد را شناسائی کنیم دقیقتر و مؤثرتر می توانیم آن را درمان کنیم . موارد دیگر که در زیرآمده است به عنوان راههای مؤثر در ترک نیز کاربرد فراوانی داشته است . این راهها عبارتند از : مطالعه و آگاهی از مضرات سیگار ، آموزش افراد سیگاری و تقویت روحی و روانی آنها ، ورزش و فعالیتهای جسمی هدفدار ، وضع قوانین در ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی و جدیت در اجرای آن ، آموزش از راه رسانه ها با اطلاع رسانی و پخش یا چاپ تصاویر از عاقبت افراد مبتلا ، مشاوره ، استفاده از روشهای جایگزین مثل اسپری بینی ، قرص مکیدنی ،استفاده از آدامسهای ترک سیگار.

یک نوجوان پیش از ورود به کلوپ سیگاری‌ها و نیز برای مقابله با وسوسه‌های سیگاری شدن باید به معضلات سیگاری شدن و تنفر مردم از خودش هم فکر کند و اعتیاد به سیگار را شوخی نگیرد و بداند شاید هیچ فردی در اولین استفاده از سیگار، فکرش را هم نمی‌کرده که روزی باید برای ترک آن و رسیدن به محبوبیت خانوادگی و اجتماعی تلاش طاقت‌فرسایی را انجام دهد.هریک ازما در زندگی خود افرادی را می شناسیم که سرگردان در بیابان ترسناک بی هویتی بدون هدف و رنجور و مردد  شیرین ترین روزگار عمر خود را با تلخی و ناکامی تباه می سازند و با هر نسیمی دگرگون شده و شخصیت ثابتی ندارند. به هر کجا سفر می کنند یا با هرکسی رفیق می شوند رنگ و بوی او را می گیرند. در واقع خود را به چیزی وابسته نمی دانند و در وجودشان شخصیت مستقل احساس نمی کنند. مشکل اصلی آنها عدم احراز هویت است. بنابراین ضرورت طرح این موضوع در شرایط کنونی با توجه به تعدد منابع هویت یابی و الگوهای متنوع و متضاد که فراروی نسل جوان و نوجوان است بیش از هر زمان دیگر احساس می شود. احراز هویت یکی از نیازهای اساسی نسل جوان است. به نظر بعضی از صاحب نظران, این نیاز با همانندسازی و یا با تلاش و خلاّقیّت حاصل می گردد. کسب هویت نوسازی شخصیت بازآفرینی و تکامل هویت در جوامعی که تغییرات زیاد نیست سریع تر و آسان تر است و افراد کمتر بحران هویت را درک می کنند اما در شرایط کنونی که حوزه های انتخاب گسترش یافته و تغییرات به سرعت انجام می گیرد، طبیعی است هویت یابی تلاش بیشتری طلب می کند.

مصرف سیگار و گرایش جوانان آنقدر در جامعه به امری عادی و بدیهی تبدیل شده که حتی نصب پوسترها و کلاس‌های آموزشی در مدارس و دانشگاه‌ها نیز دردی از درد جامعه دوا نمی‌کند، بهترین نمونه آن تصویر یک بسته سیگار است که به صورت یک اسلحه درآمده و در زیر آن نوشته شده " سیگار می‌کشد"!!!!سیگار همه را می‌کشد چه آنهایی که به طور مستقیم از آن استفاده می‌کنند و چه افرادی که به صورت غیرمستقیم در معرض دود ان قرار می‌گیرند، حتی در بسیاری موارد آسیب وارد شده به کودکانی که در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند بسیار بیشتر از والدین سیگاری آنها است، تنگی نفس،‌ آلرژی، افسردگی و بدخوابی از برخی از آثار دود سیگار بر روی کودکان است.علاوه بر سیگار این روزها مصرف تنباکو نیز به اوج خود رسیده است،‌ بسیاری مصرف سیگار و دخانیات را عامل مهمی در ایجاد سرطان می‌دانند که مصرف تنباکو دلیل اصلی ایجاد چنین بیماری است.بنابراین امروز برای جلوگیری از رشد قارچ گونه کارخانه‌های تولید سیگار و افزایش بیماری‌های وابسته به دخانیات برای یک روز هم که شده سیگار خود را خاموش کرده و یا حداقل سعی کنیم که برای همین یک روز از خرید و فروش دخانیات جلوگیری کنیم.

سیگار و عوارض آن

سیگار کشیدن یکی از بزرگترین مشکلات بهداشتی قابل پیشگیری در جوامع مختلف است. در تحقیقات ثابت شده است که شروع مصرف دخانیات یک جنبه روانی دارد و بطور موقت باعث کاهش اضطراب می‏شود ولی ساعاتی بعد ، همان اضطراب با شدت بیشتری بروز می‏کند. دود سیگار حاوی 4000 نوع ماده شیمیایی خطرناکی همچون آمونیاک ، سرب و آرسنیک می‏باشد که اغلب آنها سرطان‏زا هستند ولی ماده‏ای که سبب می‏شود افراد به کشیدن سیگار گرایش پیدا کنند نیکوتین است.نیکوتین از برگهای گیاه تنباکو بدست می‏آید. این ماده یک آلکالوئید ( شبه قلیا) بسیار سمی و روغنی مانند است. یک نخ سیگار حاوی 8 الی 20 میلی گرم نیکوتین است که تنها 1 میلی گرم آن هنگام کشیدن سیگار جذب می‏شود. راههای ورود نیکوتین به بدن 3 طریق می‏باشد:
1) پوست ، 2) ریه ها ، 3) غشا مخاط بینی و دهان
بیشترین جذب نیکوتین از طریق استنشاقی ( تنفسی ) و آلوئولهای* ریه است . نیکوتین پس از ورود به جریان خون، در ظرف چند ثانیه به سرعت به مغز می‏رسد.
عوارض مصرف سیگار:
1) سرطان ریه : حدود 8% سرطان های ریه در رابطه با مصرف طولانی مدت سیگار است. پیشروی این بیماری بستگی به تعداد سیگار در روز و تعداد روزهای مصرف سیگار دارد. سرطان ریه شایع‏ترین علت مرگ در زنان و مردان می باشد.
در حال حاضر سرطان ریه در مردان رو به کاهش و در زنان رو به افزایش می‏باشد. طبق مطالعات انجام شده احتمال گرفتار شدن به سرطان ریه در زنان سیگاری نسبت به زنان غیرسیگاری تا 60 درصد بالا می‏رود.
2) حدود 4/3 درصد علت برونشیت های* مزمن سیگار است. سیگار به دیواره‏ شش‏ها آسیب رسانده ، باعث ترشح مقادیر زیادی موکوس* شده و منجر به برونشیت مزمن می‏شود. تمامی سیگاری‏ها به درجاتی از آمفیزم* دچار می‏شوند.
3) حدود 4 درصد از سکته‏های مغزی در افراد زیر 65 سال مصرف سیگار می‏باشد.
4) گرفتاری‏های عروق دست و پا و تنگی شریانی این اندام ها در اثر التهاب عروق که ممکن است منجر به قطع عضو شود در اثر مصرف سیگار است.
5) ارتباط نزدیکی بین کشیدن سیگار و سرطان لوزالعمده* وجود دارد.
6) مواجهه کودکان با دودسیگار ، خطر پیدایش عفونت هایی مثل عفونت های گوش را افزایش می‏دهد که می‏تواند زمینه ایجاد آسم یا آلرژی را فراهم نماید.
7) سیگار کشیدن مادران باردار می‏تواند باعث نقص جنین به احتمال 20 درصد شود. این نواقص می‏تواند مواردی از قبیل لب شکری و شکاف کام ( یک نوع بیماری مادرزادی ) در جنین باشد.
8) کودکانی که مادرانشان در طی بارداری سیگار کشیده اند در سنین 9-8 سالگی در معرض خطر چاقی قرار دارند. مصرف سیگار علاوه بر وزن پایین نوزاد در زمان تولد ، شانس سقط ، زایمان زودرس و سایر عوارض بارداری را بالا می برد.
9) مصرف سیگار ریسک سرطان دهانه رحم را در زنان افزایش می‏دهد و این شانس با تعداد سیگارهای مصرفی روزانه ارتباط مستقیم و با سن شروع سیگار کشیدن ، نسبت عکس دارد. به طوری که هر چه سن شروع مصرف پایین‏تر باشد، ریسک این سرطان بالاتر خواهد بود.
10) عوارض عفونی ناشی از مصرف سیگار در کبد و در افراد مبتلا به هپاتیت شایع‏تر است. سیگار به طور حتم می‏تواند منجر به ابتلای آنها به بیماری مزمن کبدی شود.
بطور کلی می‏توان گفت : کشیدن مداوم تنها 2-1 نخ سیگار در طول روز ، احتمال مبتلا شدن به سرطان را در مقایسه با یک فرد عادی که سیگار نمی‏کشد به میزان 2 برابر افزایش می‏دهد.
همچنین کشیدن 4-3 سیگار در روز به صورت مداوم ، احتمال ابتلا به سرطان را در مقایسه با یک فرد عادی تا 8 برابر افزایش می‏دهد.
در صورت قطع مصرف سیگار ، سالانه شانس بروز سرطان نیز کم خواهد شد بطوری که پس از 10 سال از ترک آن شانس ابتلا به نصف مواردی که هنوز سیگار می‏کشند ، خواهد رسید. بنابراین کسانی که به عللی غیر از کشیدن سیگار مبتلا به سرطان ریه می‏شوند ، شانس زنده ماندن آنها بسیار بیشتر از سیگاری‏ها است و این اهمیت مبارزه با استعمال دخانیات را بیشتر از قبل مشخص می کند.

غذاهای ارگانیک(Organic Foods)؛ حامی سلامت

هرچی طبیعی اش بهتر است

محصولات ارگانیک، غذاهایی سالم هستند که بدون بهره گیری از روش های سنتی و امروزی تولید شده اند. در واقع، محصولات کشاورزی و لبنی اعم از میوه ها، سبزیجات، گوشت، شیر و …، که به صورت طبیعی و بدون استفاده از سموم، کودهای شیمیایی، آنتی بیوتیک ها، هورمون های رشد، تغییرات ژنتیکی و موارد مشابه تولید شده باشند، با نام Organic Food یا خوراک زیستی شناخته و مصرف می شوند.

امروزه به دلیل افزایش جمعیت، مسئله تامین غذا یکی از چالش‌های مهم دولتمردان است و در حال حاضر در تمام دنیا برای پیشگیری از خطرات احتمالی ناشی از آفت‌زدگی، بیماری و ... محصولات کشاورزی و دامی از انواع کودهای شیمیایی، سموم کلره و فسفره و آنتی بیوتیک استفاده می‌شود.ربرخی موارد استفاده بیش از حد این مواد شیمیایی می‌تواند با عوارضی مانند اختلال در کارایی قلب و بروز اشکال در سیستم خونرسانی بدن،‌ اختلال در هضم غذا و کارکرد دستگاه گوارش، ابتلا به پارکینسون و پوکی استخوان،‌ بروز نقص‌های ژنتیکی، تولد نوزادانی با وزن کم و افزایش سقط جنین و اختلالات هورمونی سلامت افراد بویژه کودکان و مادران باردار را به خطر اندازد. گاهی اوقات استفاده از انواع سموم یا اصلاحات ژنتیکی فقط به خاطر داشتن ظاهر زیبا یا نگهداری برای مدت طولانی است که نه تنها سودی برای مصرف کننده ندارد، بلکه باعث عوارض جبران ناپذیری خواهد شد. تهیه غذاهایی که هیچگونه مواد شیمیایی به آن‌ها اضافه نشده و به شکل کاملا طبیعی تهیه می‌شوند، علاوه بر داشتن ارزش غذایی بالا، عاری از هرگونه ماده شیمیایی مضرند، باشند. در حال حاضر محصولات غذایی ارگانیک شامل انواع میوه‌ها، سبزی‌ها، غلات، حبوبات، گوشت گاو و گوسفند، شیر، گوشت مرغ و تخم مرغ، عسل و ده‌ها محصول کشاورزی و دامی هستند که در سراسر دنیا به شکل ارگانیک تولید می‌شود. البته این محصولات گران‌تر از محصولات مشابه خود هستند.

چگونه در خانه محصولات ارگانیک و طبیعی داشته باشیم؟
خیلی از تغییرات در محیط زیست در درازمدت اتفاق می افتد. در کشاورزی ارگانیک چون به اکوسیستم احترام گذاشته می شود اثر مخربی برای محیط  زیست ندارد. در مورد خاک نیز در کشاورزی ارگانیک از کمترین شخم ، کودهای بیولوژیکی ، تناوب کشت مناسب، گیاهان پوششی و ... استفاده می شود.همچنین با بهبود جانوران مفید خاک و تخمیر مواد آلی ، بافت خاک بهبود یافته و  باروری خاک افزایش می یابد. و میزان مواد مغذی بیشتری به خاک داده می شود. به همین دلیل فرسایش خاک کم گردیده و تنوع زیستی خاک افزایش یافته.    در بسیاری  از مناطق کشاورزی، آب به دلیل مصرف بی رویه کود و سموم آلوده گردیده است و به دلیل اینکه در کشاورزی ارگانیک از این مواد کمتر استفاده می گردد به همین دلیل آب نیز آلوده نمی گردد.برای باروری خاک در کشاورزی ارگانیک از کمپوست ، کودها ی حیوانی و کودهای آلی نیز استفاده می گردد.

برای تولید کودهای شیمیایی باید از منابع تجدید نشدنی مانند نفت استفاده کرد و چون در کشاورزی ارگانیک از این مواد استفاده نمی گردد پس آلودگی هوا نیز کمتر است. همچنین کشاورزی ارگانیک از اثرات گلخانه ای می کاهد.  زیرا خیلی از فعالیتهای انجام شده در کشاورزی ارگانیک مانند حداقل شخم ، استفاده از گیاهان تثبیت کننده نیتروژن ، باز گرداندن ضایعات کشاورزی به خاک ، استفاده از گیاهان پوششی باعث افزایش بازگشت کربن به خاک گشته و حفظ و ذخیره سازی کربن  را باعث می گردد.کشاورزان ارگانیک هم نگهبان تنوع زیستی هستند و هم استفاده کننده از تنوع زیستی . مثلاً استفاده از بذور بومی که مقاومت بیشتری نسبت به بیماریها و شرایط بد محیطی دارند بسیار مرسوم است.در سطوح اکوسیستم حفظ منابع طبیعی در اطراف کشاورزی ارگانیک و فقدان مواد شیمیایی باعث حفظ حیات و حش می گردد. همچنین آیش گذاری زمین باعث عدم فرسایش خاک در تنوع زیستی می گردد.استفاده از فرآوده های اصلاح شده ژنتیکی(تراریخته) در کشاورزی ارگانیک جایز نیست . زیرا اثرات فرآورده های اصلاح شده ژنتیکی هنوز بخوبی شناخته نشده اند و گیاهان تراریخته ژنتیکی خطرات بسیاری را برای محیط زیست به همراه دارند .هدف کشاورزی ارگانیک  تشویق و توسعه تنوع زیستی است و گواهی های تایید ارگانیک  بر این مساله نظارت دارند.کشاورزی ارگانیک با اکولوژی هماهنگ  است و باعث تثبیت بافت خاک ، حفظ چرخه آب ، چرخه کربن ، چرخه مواد غذایی و آلودگی کمتر زمین است .

یکی از توصیه‌های مهم و کاربردی کارشناسان استفاده از محصولات ارگانیکی است که به راحتی و بدون افزایش بار مالی می‌توان آنها را تهیه کرد. سبزی کاری در مناطق شهری علاوه بر اینکه به زیبایی شهر و همچنین به تازه شدن هوا کمک می‌کند، می‌تواند سرگرمی خوبی برای کودکان‌مان باشد و حس مسئولیت‌پذیری را نیز در آن‌ها تقویت کند. برای مثال ما می‌توانیم در فضاهای بسیار کوچک حتی در آپارتمان برخی از این محصولات را پرورش داده و برای مصرف خود و خانواده از آن استفاده کنیم.

تهیه یک گلدان کوچک که برخی سبزی‌ها مانند جعفری، گشنیز، تره یا هر سبزی که خود تمایل داشته باشید می‌تواند شما را به اهداف نهایی که دریافت محصول ارگانیک است، برساند. همه ما با توجه به شرایط زندگی‌مان می‌توانیم به راحتی با صرف وقت و هزینه کم به این محصولات در فصول مختلف دسترسی داشته باشیم.خانواده‌هایی که دارای حیاط مستقل هستند، می‌توانند علاوه بر باغچه‌های سبزی کاری برای کشت انواع حبوبات مانند باقالا، انواع صیفی‌جات مانند کدو و بادمجان و گوجه فرنگی، فلفل سبز و ... اقدام کنند. همچنین در مناطق روستایی استفاده از گوشت مرغ و همچنین تخم مرغ‌های به دست آمده از مرغ‌هایی که در فضای باز پرورش پیدا می‌کنند، غذاهای طبیعی مصرف شده و از مواد غذایی طبیعی تغذیه می‌شود که می‌تواند از بهترین غذاهای طبیعی و ارگانیک باشد.به همین صورت می‌توان در مهدهای کودک و در مدارس فضای مناسبی را برای تهیه باغچه‌های سبزی‌کاری در نظر گرفت و از محصولات آن برای تغذیه در وعده اصلی و یا میان وعده و همچنین ترویج فرهنگ مصرف سبزی و استفاده از سبزی تازه بهره برد.

 ده علت برای رفتن به سمت کشاورزی ارگانیک

1-محصولات ارگانیک استانداردهای بیشتری دارند:گواهی نامه های محصولات ارگانیک ، بعنوان بیمه هایی است که در تولید این محصولات از مواد شیمیایی و سمی استفاده نشده است.

2-طعم غذاهای  ارگانیک بهتر است:گیاهان تولید شده به روش ارگانیک سالم تر بوده و بعنوان غذاهای خوشمزه تر برای تغذیه انسان و حیوانات  میتواند بکار رود.

3-محصولات ارگانیک خطر بیماریها را کم می کند:خیلی از مراکز حفاظت محیط زیست دریافته اند که مواد شیمیایی موجود در آفت کش ها دارای اثرات سرطان زایی و بیماری زایی دارند. کشاورزی ارگانیک یکی از راههای کاهش مصرف سموم شیمیایی و کم کردن این مواد به منابع آب ، زمین و هوا است.

4-کشاورزی ارگانیک به منابع آبی احترام می گذارد:برای حذف مواد شیمیایی آلوده کننده و دفع نیتروژن در آب باید به منابع آبی و خاکی احترام گذاشت و آنها را درست مصرف کرد.در کشاورزی ارگانیک این موارد به درستی رعایت می شود.

5-کشاورزی ارگانیک باعث ایجاد خاک سالم می گردد:خاک یکی از منابع اصلی زنجیره غذایی است و یکی از اصول کشاورزی ارگانیک ایجاد خاک سالم است.

6-کشاورزی ارگانیک الگو برداری از طبیعت است:کشاورزی ارگانیک برای اکوسیستم  متعادل ارزش قایل است . طبیعت زنده نیز شامل تناوب کشت درمحصولات علوفه ای و استفاده از گیاهان پوششی و بقیه مناطق طبیعی است.

7-کشاورزان ارگانیک هدایت کننده تحقیقات تازه هستند:تولید کنندگان ارگانیک بعنوان پیشرو در تحقیق عدم استفاده از آفت کش ها و اثرات مضر بر محیط زیست هستند.

8-تولیدکنندگان ارگانیک در جهت تنوع زیستی تلاش می کنند:از دست دادن تعداد زیادی از گونه ها ( تنوع زیستی) یکی از نگرانی های دانشمندان محیط زیست است . به همین دلیل خیلی از کشاورزان ارگانیک در صدد هستند تا گونه های معمولی و بومی را حفظ کنند.

9-کشاورزی ارگانیک به حفظ سلامت جوامع روستایی کمک می کند:کشاورزی ارگانیک به دلیل سطوح کم آن برای جوامع روستایی مفید است و به افزایش درآمد آنها منجر می گردد.

10-تنوع غذاهای ارگانیک:بهر حال بعضی از غذاهای ارگانیک بعنوان جایگزین قابل استفاده است و محصولات کشاورزی غیر غذایی ( صنعتی ) نیز در حال تبدیل شدن به تولید ارگانیک هستند مانند    تولید پنبه ارگانیک و در نهایت تولید لباسهای ارگانیک .

معیارهای تشخیص غذای ارگانیک:

- از مهم ترین شاخص های گیاهان ارگانیک این است که از 3 سال قبل، خاک کشاورزی با فاضلاب آبیاری نشده باشد و فاقد فلزات سنگین مثل سرب و همچنین فاقد کلرورپتاسیم باشد.

- در چرخه تولید مواد گیاهی از ترکیبات علف کش، حشره کش، قارچ کش، آفت کش، کود شیمیایی، جونده کش، لارو و تخم کش استفاده نشده باشد.

- اصلا ژنتیک، پرتودهی با اشعه ی گاما و یونیزان و مواد شیرین کننده و رنگ دهنده مصنوعی در آن بکار نرفته باشد.

- در تولیدات حیوانی (گوشت، شیر و تخم مرغ) نباید در زمان رشد حیوان از هورمون BST گاوی (Bovine Somatotropin) و یا آنتی بیوتیک ها (تتراسایکلین) و غیره استفاده شده باشد و باید خوراک و آب حیوانات کاملاً از نوع ارگانیک باشد.بیماری های ناشی از کشاورزی غیر ارگانیک یا سنتی و تاثیر آن بر سلامت انسان:باقیمانده مواد شیمیایی(مثل سموم کشاورزی) که در تولید فرآورده های گیاهی و حیوانی به کار می روند، مخاطراتی برای سلامتی انسان دارند. مثلا:

- نیترات و نیتریت ها باعث اکسید کردن هموگلوبین و تولید مت هموگلوبین و عدم کارایی کافی گلبول قرمز می شوند.

- نیترات و نیتریت ها پس از خورده شدن در معده انسان تولید نیتروز آمین می کنند که باعث ایجاد سرطان کبد و مثانه می شوند.

- بروز آسیب و نقص های مادرزادی و ژنتیکی، تولد نوزاد با وزن کم، سقط جنین، اختلال در عادت ماهیانه زنان و بلوغ زودرس.

- نوروتوکسین های موجود در سموم باعث ایجاد پارکینسون می شوند.

- آلودگی آب های زیرزمینی توسط نیترات های کودهای شیمیایی باعث افزایش آلودگی غذاها و در نتیجه باعث افزایش بیماری های ناشی از نیترات ها می شوند.

- کادمیوم فاضلاب جایگزین کلسیم شده و در نتیجه افزایش شکستگی استخوان و آسیب به سلول های مغزی را به دنبال دارد.

- 90 درصد قارچ کش ها، 60 درصد علف کش ها و 30 درصد آفت کش ها سرطان زا هستند.

جمع بندی:
غذای ارگانیک یا طبیعی، به غذایی گفته می‌شود که بدون دخالت یا بدون مصرف آفت‌کش‌ها، کودهای شیمیایی و ترکیبات اصلاح شده ژنتیکی تولید شده باشد. در واقع کشاورزی ارگانیک، شیوه‌ای از کشاورزی است که در تمامی مراحل کاشت تا برداشت، جمع آوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی از کود شیمیایی استفاده نمی‌کند.در ابتدا، غذای ارگانیک تنها شامل سبزی‌های تازه بود و اولین مصرف کنندگانی که از غذای ارگانیک استفاده می‌کردند، به دنبال غذایی بودند بدون مواد شیمیایی، تازه و در حد امکان دارای کمترین مراحل فرایند؛ و چون آنها باید اقلام مورد نیاز خود را مستقیماً از کشاورزان خریداری می کردند بنابراین، شعار «کشاورز خود را بشناس تا غذای خود رابشناسی» از اولین شعارهایی بود که به منظور ترویج مصرف غذاهای ارگانیک، باب شد.

امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، محصولات ارگانیک، دیگر لوکس و «خاص» به حساب نمی‌آیند و در فروشگاه‌ها، انواع محصولات ارگانیک از میوه و سبزی گرفته تا مرغ، تخم مرغ و شیر را می‌توانید با برچسب ارگانیک و تنها اندکی گران‌تر از انواع معمولی، خریداری کنید.محصولات ارگانیک در حالی که نسبت به انواع معمولی از اندازه کوچکتری برخوردارند، همیشه این سؤال را برای مصرف کننده‌ها به وجود می‌آورند که چرا باید پول بیشتری برای خرید این محصولات بپردازیم؟ اما محصولات غذایی که به دلیل ارگانیک یا طبیعی بودن گران‌ترند، در عمل ارزان‌تر از محصولات غذایی ماشینی یا صنعتی هستند.واقعیت این است که محصولات غذایی صنعتی و به ظاهر ارزان‌تر، قیمت واقعی‌شان بالاتر است. تقریباً یک سوم قیمت این نوع محصولات را مصرف‌کننده‌ها مستقیماً می‌پردازند و حدود یک سوم قیمت را دولت، از طریق یارانه به کشاورزان و تولیدکنندگان پرداخت می‌کند. در عین حال باید به ضایعاتی که بصورت معمول در این محصولات وجود دارد و آسیب‌هایی که طبیعت در تولید این محصولات ایجاد می‌کند نیز توجه کرد.

افراد و خانواده‌هایی که از محصولات غذایی ارگانیک استفاده می‌کنند در نهایت، هزینه کمتری را نسبت به افراد و خانواده‌هایی می‌پردازند که از محصولات غذایی معمولی که به روش‌های صنعتی و ماشینی تهیه شده، استفاده می‌کنند. چرا که محصولات غذایی که با روش طبیعی و ریتمی آرام به دست می‌آید، مانند همه‌ پدیده‌های دیگر زندگی، استحکام و مقاومت و غنای بیشتری دارد. به عنوان مثال، سیبی که دوبار سریع‌تر از یک سیب طبیعی رشد می‌کند، دوبار کمتر از سیبی که در طبیعت رشد می‌کند، دارای مواد غذایی است.

به عبارت دیگر برای تامین مقدار کافی مواد مورد نیاز بدن، اگر حجم معینی از محصولات غذایی معمولی و ارزان‌تر مصرف می‌کنید، با استفاده از محصولات ارگانیک، نیمی از همان حجم محصولات غذایی مقدار بیشتری از مواد مورد نیاز بدن مثل ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها و ... را تامین می‌کند.در ایران هنوز محصولات ارگانیک وارد بازار نشده‌اند و در مرحله تحقیقات قرار دارند.هم‌اکنون چندین مزرعه در زمینه مرکبات، محصولات باغی و مرغداری تحت پوشش است که تمام محصولات آن ارگانیک است که البته کافی نبودن تأمین منابع مالی، شفاف نبودن آیین‌نامه‌ها و ضوابط همکاری با بخش خصوصی، نارسایی در تأمین نیازهای تحقیقاتی و نبود تعامل مثبت و سازنده بین بخش‌های تحقیقاتی و اجرایی از جمله مشکلات این بخش است.

نکته آخر:
 کشاورزان ایران مى توانند با تولید و توسعه محصولات ارگانیک، سهم عمده اى در عرضه  محصولات کشاورزى به بازار جهانى داشته باشند.  بیمارى دستگاه گوارش و تغذیه داراى بیشترین آمار بیمارى ها در دنیا هستند که باقیمانده سموم و مواد شیمیایى در ایجاد این بیمارى ها نقش اساسى دارد.  با توجه به تقاضاى روز افزون براى مصرف محصولات کشاورزى ارگانیک، لزوم بهره بردارى هر چه بیشتر از ظرفیت هاى کشاورزى کشور در راستاى توسعه پایدار کشاورزى باید در دستور کار مسئولان مربوطه قرار گیرد. با رعایت استانداردها مى توانیم صادرات محصولات کشاورزى به سایر کشورها داشته باشیم، به شرط این که سموم، مواد شیمیایى و افزودنى محصولات را کاهش دهیم.

توصیه‌های پزشکی در ماه محرم

نکات بهداشتی در ماه محرم

همزمان با فرارسیدن ایام عزاداری و برپایی مجالس سوگ سالار شهیدان حسین بن علی(ع)، سنت حسنه نذری دادن نیز رواج بیشتری می یابد، اما دانستن چند نکته بهداشتی در این مورد خالی از فایده نیست به منظور پیشگیری از بروز و شیوع هرگونه بیماری مرتبط با آب وغذا بویژه بیماریهای عفونی روده‌ای  و حفظ و ارتقاء سلامت جامعه ، در مکان‌هائی که بصورت دسته جمعی غذا تهیه و توزیع می‌ شود ، رعایت ضوابط و مقررات بهداشتی الزامی است.پخت و پز و سرو غذا بایستی در محله ایی که دارای حداقل شرایط بهداشتی ازجمله قابل شستشو بودن دیوار و کف – داشتن سقف سالم و تهویه مناسب - داشتن آب شرب سالم و دفع صحیح فاضلاب – عدم وجود حشرات و جوندگان در محل – استفاده از ابزار و میز کار سالم و بهداشتی، باشد.متاسفانه برخی افراد در طبخ غداهای نذری از نمک زیاد استفاده می کنند در حالی که غذاهای نذری در بین قشرهای مختلف به ویژه زنان باردار و سالمندان توزیع می شود، بنابراین بهتر است برای حفظ سلامت افراد از مصرف زیاد نمک یا ادویه ها در تهیه غذای نذری خودداری شود.افراد شاغل در امر پخت و پز باید از لحاظ سلامت و بهداشت در شرایط مطلوبی باشند ، این افراد باید کارت تندرستی را از مراجع ذیصلاح  مانند بهداشت محیط مراکز بهداشتی درمانی دریافت کرده باشند .

مواد غذایی اولیه باید سالم بوده وترجیحاً از مواد غذایی بسته بندی شده که دارای پروانه ساخت وتاریخ تولید و انقضاء معتبر بوده استفاده شود.مواد اولیه غذاها  نظیر سبزیجات ،گوشت و برنج و ... بطور دقیق تمیز و پاکسازی و شستشو  شود، آلودگی مواد اولیه به خصوص گوشت و مرغ، علاوه بر خطر ایجاد مسمومیت، تأثیر نامطلوبی بر کیفیت غذا می‌گذارد. گوشت قرمز مورد استفاده در نذری معمولاً به صورت گوشت گرم (لاشه) یا دام زنده تهیه می‌شود اگر گوشت به صورت لاشه خریداری می‌شود، باید آن را از مراکز مجاز و مورد تایید سازمان دامپزشکی تهیه کرد.، چنانچه به صورت زنده فراهم می‌شود باید از میادین دایمی عرضه دام آن را خریداری نمود.آب شرب مصرفی برای پخت و پز  از آب شبکه لوله کشی شهری یا روستایی که مورد تائید مقامات بهداشتی باشد ، استفاده شود، با نصب تابلوهای ممنوعیت استعمال دخانیات ، از کشیدن سیگار در هنگام پخت و توزیع غذا و در مراسم عزاداری جلوگیری شود.از نگهداری مواد غذایی خام و پخته شده در مجاورت هم در داخل یخچال و یا سردخانه خودداری شود، معمولا فاصله بین پخت و مصرف غذاهای نذری زیاد است و این غذاها اغلب بیرون از یخچال نگهداری می‌شوند لذا از گذاشتن غذای پخته شده در مدت طولانی ( حداکثر دو ساعت ) در دمای محیط خودداری و در صورت الزام به نگهداری مواد غذایی مواد غذایی پخته شده را در دمای زیر ۴ درجه و یا بالای ۶۵ درجه سانتیگراد نگهداری شود.

کسانی که بعد از گرفتن غذای نذری آن را به منزل می‌برند، بهتر است آن را در همان وعده مصرف و از گرم و خنک کردن‌های مکرر آن پرهیز کنند و اگر قصد نگهداری نذری را برای وعده‌های بعد و مصرف سایر افراد خانواده دارند، آن را در ظروف دردار کوچک بریزند و در اولین فرصت، پس از گرم کردن حدود دمای ۷۵ درجه سانتی‌گراد مصرف کنند. حداکثر زمان مجاز برای نگهداری مواد غذایی حدود ۷۲ ساعت در داخل یخچال است.به جای استفاده از سنگ‌ در تهیه غذا، از  نمک‌های بهداشتی موجود در بازار را استفاده شود، اگر میزان استفاده از رب زیاد بود از افزودن نمک اجتناب کنید، چرا که اغلب رب‌های صنعتی حاوی میزان زیاد نمک بوده و شوری دوچندان غذا برای عزاداران مبتلا به فشار خون بالا بسیار خطرناک است.زیاد شیرین‌کردن نذورات نوشیدنی خودداری شود زیرا که نذری‌های شیرین برای عزاداران مبتلا به دیابت، اضافه‌وزن و البته افراد سالم مخاطره‌آمیز است. برای تهیه چای نیز حتما آن را دم کنید و از مصرف چای کیسه‌ای عطری با رنگ و بوی قوی بپرهیزید.لازم نیست برای تزیین و شکل دادن به غذاهای‌ نذری از رنگ‌های مصنوعی و مضر استفاده کنید، به جای استفاده از پودرهای رنگی و طعم‌دار با ادویه‌جات مختلف و رب ، غذا را رنگین کنید.

غذاهای نذری و چند توصیه بهداشتی

- نسبت به جمع آوری مستمر زباله های تولیدی و انتقال آن توسط سیستم جمع آوری اقدام شود

- ظرفهای چند بار مصرف مورد استفاده در توزیع آب , چای ومواد غذایی بدقت شستشو و ضدعفونی شود

- اگر از سبزیجات بصورت خام در امر پذیرایی استفاده می گردد بایستی به شرح ذیل سالمسازی گردد:

الف ) شستشو و جداسازی گل و لای

ب ) در یک ظرف ۵ لیتری آب ۱۵- ۲۵ قطره مایع ظرفشویی ریخته و پس از ۵ دقیقه سبزی را بشوئید.

ج ) در ادامه یک گرم یا نصف قاشق چایخوری پودر پرکلرین را در ۵ لیتر آب ریخته و پس از ۵ دقیقه بشوئید .

د ) شستشوی کامل سبزیجات

- در صورت استفاده از ظروف یکبار مصرف در توزیع موادغذایی گرم و چای الزاماً از ظروف گیاهی ( بر پایه نشاسته ذرت ) استفاده شود. استفاده از ظروف پلاستیکی یکبار مصرف، برای مواد خوراکی و به خصوص مایعات گرم مضر است.و از انجائیکه پلاستیک غیرقابل تجزیه است، نه تنها برای محیط‌زیست خطرناک است بلکه سلامت انسان‌ها را نیز تهدید می‌کند چرا که این ظروف می‌تواند با بازگشت به چرخه خوراک انسانی مستقیما حیات او را تحت ‌تأثیر قرار دهند در حالی که ظروف گیاهی نه تنها اثرات تخریبی مواد پلاستیکی را ندارند بلکه باعث حاصلخیزی خاک نیز می‌شوند و طی حداکثر شش ماه همانند گیاهان در خاک پوسیده شده و به چرخه طبیعت باز می‌گردند.

- توزیع آب، شربت و شیر در بین دسته‌های عزاداری و یا در مراسم با لیوان یکبار مصرف گیاهی صورت گیرد، از فرو بردن لیوان و پارچ بداخل ظروفی که آب و شربت داخل آن است جلوگیری شود.

- ضمن رعایت نظافت و شستشو و گندزدایی مستمر سرویسهای بهداشتی نسبت به راه اندازی سیستم لوله کشی مایع دستشویی و یا نصب سیستم مایع دستشویی منفرد در سرویسهای بهداشتی اقدام شود.

- ذبح و قربانی احشام درجلوی دسته‌های عزاداری و یا در محل تکایا و مساجدباید با هماهنگی سازمان دامپزشکی و در شرایط بهداشتی صورت گیرد، بنحوی که خونآبه در معابر پخش نشود.

- ایمنی مراکز فوق از نظر پرتگاههای موجود , راه پله ها و نرده ها و سیم کشی برق و غیره رعایت شده و قبل از شروع مراسم کنترل لازم توسط افراد متخصص صورت پذیرد.

- نسبت به تهیه و نصب وسایل اطفاء حریق و یا در صورت وجود نسبت به کنترل آنها به منظور جلوگیری از آتش سوزی احتمالی اقدام شود.
 برای حفظ سلامت و خواص مواد غذایی باید غذاهای خام و پخته جداگانه نگهداری شوند.

 -در برخی هیئت ها غذای نذری زودتر آماده می شود ولی باید توجه کرد که غذاهای پخته را در درجه حرارت اتاق بیش از 2 ساعت نباید نگهداشت.برای طبخ غذاها ترجیحاً از مواد غذایی تازه استفاده شود و مواد اولیه ای که تاریخ آنها منقضی شده استفاده نشود.برخی برای صرفه جویی در سرخ کردن مواد غذایی از روغن چند بار استفاده می‌کنند یا روغنی را که یکبار مصرف شده دوباره به ظرف اصلی بر می‌گردانند غافل از اینکه عوارض زیادی بر سلامت افراد دارد.



نکته آخر:کسانی که قصد ادای نذر دارند، اصول بهداشتی، پاکیزگی و گندزدایی را در تمام مراحل تهیه نذری، یعنی انتخاب در خرید، نگهداری، پخت و فرآوری و نهایتاً پخش مراعات کنند.ظروف یکبار مصرف پلاستیکی گزینه مناسبی برای خوراکی های داغ همچون غذا، شله زرد، چای و سایر نوشیدنی های داغ نیستند، این ظروف در مجاورت حرارت بالا، موادی را وارد محتویات خود می کنند که خاصیت سرطانزایی دارد.بهتر است در این موارد، از ظروفی همچون ظروف مقوایی استفاده شود.بسیار مشاهده شده که افرادی، مقادیر بسیار زیادی نذری را در یخچال خانه خود انبار و تا چندین روز از آن استفاده می کنند، غافل از اینکه غذای مانده، ارزش تغذیه ای خود را به شدت از دست می دهد، از این رو توصیه می شود مردم به اندازه مصرف خود نذری بگیرند.هنگامی که غذا در حجم بالا تهیه می شود، حاوی مقادیر بالاتری از چربی است، بویژه اینکه برخی هیات ها از چربی های حیوانات ذبح شده نیز در طبخ استفاده می کنند، از این رو بهتر است افرادی که دچار مشکلات قلبی عروقی، چربی خون و چاقی و اضافه وزن هستند، با احتیاط بیشتری از این نذری ها استفاده کنند.قرار نیست از همه نذوراتی که در سر راه توزیع می شود استفاده کنیم. در روزهای تاسوعا و عاشورا علاوه بر خوراک، نوشیدنی هایی همچون شربت و شیر کاکائو نیز به وفور در میان عزاداران پخش می شود، اما باید دانست فارغ از نیت خیر توزیع کنندگان این نذورات، مصرف بیش از اندازه این خوردنی ها نه تنها با روح عزاداری منافات دارد بلکه می تواند همان عوارض پرخوری از جمله سوءهاضمه، عدم تعادل قندخون و اضافه وزن را در پی داشته باشد. تمامی افرادی که قصد توزیع نذورات را دارند باید با هماهنگی مسئولین و هیئت‌های امنای مساجد و تکایا نسبت به دریافت مجوز بهداشتی از مرکز بهداشت محل اقدام نمایند.

روغن پالم و خطر سکته قلبی!

مزایا ومعایب روغن پالم 

بیماری های قلبی – عروقی یکی از مهمترین علل مرگ در کشورهای در حال توسعه می باشد و میزان مرگ و میر در بسیاری از نقاط دنیا به سرعت رو به افزایش است. افزایش سطح کلسترول تام و LDL(کلسترول بد) به عنوان مهم ترین عوامل خطر در پیشرفت بیماری های قلبی – عروقی هستند. چربی رژیم غذایی نقش مهمی در سطح چربی های خون، ایجاد لخته و شروع این بیماری دارد. محققین بر این باورند که افزایش اسیدهای چرب اشباع در رژیم غذای موجب افزایش کلسترول تام و LDL می شود و بدین ترتیب خطر بیماری های قلبی – عروقی را می افزاید.

روغن پالم یا نخل از نظر حجم تولید در بین روغن های گیاهی تولید شده در سطح دنیا در جایگاه دوم قرار دارد. این روغن حدودا ۵۰ درصد پالمیتیک اسید دارد که یک اسید چرب اشباع است و به همین دلیل تصور می شود که روغن پالم یک نوع روغن هیپرکلسترولمیک می باشد. در واقع، برخی مطالعات حیوانی و انسانی نشان داده اند که روغن پالم از برخی چربی های هیپرکلسترولمیک مثل چربی حیوانی یا روغن نارگیل متفاوت است.اگر چه اسیدهای چرب اشباع از منابع حیوانی یا روغن های گیاهی در رژیم غذایی انسان منجر به افزایش سطح کلسترول می شود، ولی مطالعات اخیر ثابت کرده اند که روغن پالم علی رغم غلظت بالای اسیدهای چرب اشباع(عمدتا پالمیتیک اسید) یک استثناء در این میان می باشد. نتایج یک مطالعه در چین نیز نشان داد که روغن پالم در مقایسه با روغن حیوانی و بادام زمینی می تواند کلسترول تام، LDL و نسبت کلسترول تام به HDL (کلسترول خوب) را کاهش دهد.

اولئیک اسید یکی دیگر از اسیدهای چرب عمده(حدوداً ۴۰ درصد) موجود در روغن پالم است. مطالعات اپیدمیولوژیک در رژیم غذایی مدیترانه ای نشان داده که افرادی که مصرف روغن زیتون(منبع غنی اولئیک اسید) در رژیم غذایی آنها بیشتر است میزان مرگ و میر کمتری از نظر بیماری های قلبی دارند. حتی ثابت شده که اولئیک اسید به همان اندازه اسید لینولئیک دارای اثرات کاهش دهندگی کلسترول است و به علاوه اثر کاهش HDL را به همراه ندارد و ترکیبی از پالمیتیک اسید و اولئیک اسید اثرات مفیدی بر افزایش HDL و گیرنده های LDL به جا می گذارد. مانند سایر روغن های خوراکی روغن پالم به راحتی هضم، جذب و در راه های متابولیکی استفاده می شود و هر گرم روغن kcal ۹ انرژی دارد. به دلیل آنکه این روغن از منشأ گیاهی است، عاری از کلسترول بوده و می تواند حدود ۱۱ درصد از نیاز روزانه لینولئیک اسید را برآورده سازد.

به طور کلی اثرات تغذیه ای روغن پالم به صورت زیر می باشد:

۱) منبع انرژی در رژیم غذایی: این روغن نقش مهمی در برآوردن انرژی و اسیدهای چرب مورد نیاز در بسیاری از مناطق جهان به عهده دارد.

۲) عاری بودن از کلسترول و اسیدهای چرب غیر اشباع ترانس: این روغن به علت اینکه دارای سطح متوسطی از اسیدهای چرب اشباع است، نیاز به هیدروژناسیون ندارد و به همین دلیل فاقد اسیدهای چرب غیراشباع ترانس است که در حین هیدروژناسیون روغن تولید می شود. اسیدهای چرب(ترانس) یکی از عوامل ایجاد بیماری قلبی هستند.

۳) غنی از آنتی اکسیدان ها: روغن پالم قرمز که به مقدار کمی فرآوری شده حاوی توکرفرول و توکوتری انول های طبیعی(ویتامین E) و کاروتنوئیدها می باشد که علت رنگ قرمز روغن است. روغن پالم قرمز حاوی مقداری زیادی آلفا و بتا کاروتن می باشد که حدود ۹۰ درصد کل محتوای کاروتنوئید آن است. آلفا کاروتن دارای اثرات ضد سرطان قوی بوده و به طور کلی کاروتنوئیدها فعالیت پیش سازی ویتامین A را دارند. در بدن کاروتنوئیدها به ویژه بتا کاروتن می تواند به ویتامین A تبدیل شود و از این رو عملکرد سیستم ایمنی را افزایش داده و از کمبود ویتامین A در بدن جلوگیری می کند.

ویتامین E یکی دیگر از ترکیبات آنتی اکسیدانی مهم در ترکیب روغن پالم است که می توان به کاهش LDL و تری گلیسیرید کمک کرده و سطح کلسترول HDL(کلسترول خوب) را افزایش دهد و بدین ترتیب خطر حمله قلبی کاهش می یابد و عملکرد ایمنی و مبارزه با سرطان افزایش می یابد.

آنتی اکسیدان های طبیعی به عنوان پاک کننده های رادیکال آزاد اکسیژن عمل می کنند و نقش محافظتی در برابر پیری سلولی، آترواسکلروز، سرطان، التهاب مفاصل و بیماری آلزایمر دارند.

۴) ترکیب متعادل اسیدهای چرب: روغن پالم حاوی مخلوطی از اسیدهای چرب با چند پیوند دوگانه، یک پیوند دوگانه و اسیدهای چرب اشباع هستند.

۵) تری گلسیرید: تری گلسیریدهای روغن پالم حامل اسید لینولئیک هستند که جذب و دسترسی آن را برای بدن آسان می کند.

۶)جلوگیری از تشکیل لخته در خون: تحقیقات نشان داده که موش هایی که با رژیم غذایی غنی از روغن پالم تغذیه شدند، تشکیل لخته در خون آنها کمتر است.
اثر حرارت پخت بر روغن پالم

بیشتر روغن ها زمانی که در معرض گرما، نور و اکسیژن قرار می گیرند، ترکیبات مهمی در آنها تشکیل می شود. روغن پالم به طور طبیعی به علت داشتن سطح بالای ویتامین E (آنتی اکسیدان)، مقاوم به اکسیداسیون و تند شدن می باشد. این روغن می تواند برای پختن مورد استفاده قرار گیرد. در یک مطالعه نیز اثر حرارت بالای پخت بر روغن پالم نشان داد که هیچ اثر منفی روی چربی های خون ندارد. غلظت اسید لینولنیک در روغن پالم از لینولئیک اسید کمتر است و این ویژگی، مقاومت آن را در برابر تند شدن و پر اکسیداسیون بیشتر می کند. به طور کلی در بین روغن ها که حاوی اسیدهای چرب ضروری هستند، پالم به طور شگفت انگیزی در شرایط پخت مقاوم است.

موارد استفاده از روغن پالم در صنایع غذایی عبارتند از:

۱) روغن پخت: به دلیل مقاومت زیاد این روغن به دمای بالا، برای پخت بسیار مناسب می باشد.

۲) روغن سرخ کردنی در صنعت غذا: در برخی صنایع مانند تهیه چیپس و فست فود به دلیل اینکه دمای بالا استفاده می شود، به کار بردن روغن پالم از طرفی بسیار امن بوده و از طرف دیگر اقتصادی می باشد.

۳) تهیه مارگارین: روغن پالم یک جزء ایده آل در صنعت مارگارین است. روغن پالم باعث ایجاد قوام و بافت در مارگارین می شود بدون این که نیازی به هیدروژناسیون و در نتیجه ایجاد اسیدهای چرب ترانس در ترکیب آن باشد.

۴) در صنعت شیرینی پزی (قنادی)

۵) تهیه بستنی: امروزه روغن پالم یکی از اجزای اصلی در تهیه بستنی به جای چربی شیر است. استفاده از روغن پالم در این مورد موجب بافتی نرم و با کیفیت عالی در بستنی می شود.

در کل، باید خاطر نشان کرد که روغن پالم، روغنی با کیفیت خوب برای مصارف مختلف می باشد، ولی به منظور آنکه ترکیب اسید چرب در رژیم غذایی مطلوب باشد بهتر است مکمل اسیدهای چرب امگا ۳ (اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه) از منبع پنبه دانه و روغن آن یا روغن ماهی دریافت شود. در مطالعه ای نشان داده شد که ترکیبی از روغن ماهی و پالم در رژیم غذایی به صورت هم افزا چربی های خون، لیپوپروتئین ها و سایر عوامل خطر بیماری های قلبی – عروقی را بهبود می بخشد. به همه دلایل ذکر شده روغن پالم به عنوان یک روغن بهداشتی می تواند نیاز به روغن را برطرف سازد.

البته همانند بسیاری از مواد غذایی دیگر که در کنار فوایدی که دارند، مضراتی نیز برای آنها مطرح است. امروزه بر علیه روغن پالم نیز مطالبی اثبات شده که بد نیست آنها را نیز مورد توجه قرار دهیم.

۱) جامد بودن این روغن و هر روغن جامد دیگر موجب تمایل به رسوب چربی در جدار عروق می گردد.

۲) گرچه HDL با مصرف این روغن افزایش می یابد ولی کل کلسترول(کلسترول توتال) نیز در درازمدت با مصرف آن بالا می رود.

۳) جامد بودن آن موجب می شود به دفعات متعدد در صنعت و در تهیه غذاها، از آن برای سرخ کردن استفاده شود.

۴) اسیدهای اشباع به ویژه میریستیک و پالمیتیک در افزایش کلسترول سازی بدن نقش فعالی دارند.

۵) مقدار ویتامین E و آنتی اکسیدان های آن از روغن زیتون(که ضمناً کاهش دهنده کلسترول نیز است) بیشتر نیست.
 با توجه به اهمیت موضوع کیفیت و ایمنی فرآورده‌های غذایی به ویژه لبنیات و نگرانی های مردم و پیگیری رسانه های جمعی در روزهای اخیر درباره مصرف روغن پالم در فرآورده‌های شیر و لبنیات و خبر استفاده از روغن پالم در صنایع لبنی کشور بخصوص در لبنیات پرچرب با واکنش سریع مردم مواجه شده است و در حال حاضر مردم از خریدن لبنیات با عنوان پرچرب خودداری می کنند.عدم معرفی برندهایی که در این حوزه تخلف کرده اند نزد مصرف کنندگان تفسیر خود را دارد، و برداشت اغلب آنها این است که همه برندها دست به تقلب گسترده زنده اند و با عدم خرید و مصرف، همراه با مجازات این متخلفان قطعا سرانه مصرف شیر و مواد لبنی در جامعه کاهش پیدا می کند که در درازمدت برای سلامتی جامعه مضر است.

مصرف روغن پالم در صنایع صابونسازی و همچین مشتقات روغن پالم در صنایع مختلف آرایشی، بهداشتی و شیمیایی از گذشته مطرح بوده است. البته از روغن پالم و محصولات حاصل از آن می توان در سطح وسیعی استفاده نمود. در مالزی و بعضی از کشورها از این روغن برای سرخ کردن مواد غذایی و تهیه شرینی‌جات استفاده می کنند. روغن پالم از مقاومت خوبی در مقابل عوامل اکساینده برخوردار است. به دلیل اینکه سرشار از اسیدهای چرب اشباع شده است یک روغن مطلوب برای سرخ کردن محسوب می شود. روغن هسته از نظر ظاهر و ترکیب با روغن گوشت میوه تفاوت فاحشی دارد. بر عکس از نظر ظاهر به زحمت می توان آنرا از روغن نارگیل تمیز داد و از نظر ترکیب اسید چرب نیز به آن شباهت زیاد دارد. روغن خام هسته نخل دارای رنگ سفید تا کمی زرد و بوی مطبوع است ولی از نظر طعم مانند روغن نارگیل شیرین نیست بلکه کمی گس است. روغن مانده هسته نخل بوی بسیار تند می دهد. روغن تصفیه شده هسته نخل که به عنوان چربی هسته پالم به بازار عرضه می شود دارای رنگ سفید خالص و طعم و بوی خنثی است.این محصول به عنوان چربی غذایی و برای مارگارین سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.در بسیاری موارد نیز روغن هسته را برای تهیه روغن‌های خوراکی و چربی‌های مخصوص سفت می کنند که این عمل یا فقط به وسیله جدا کردن قسمتی که دارای نقطه ذوب بالایی است از راه فشردن انجام می شود و یا به وسیله هیدروژنه کردن و سپس جدا کردن قسمت مایع از راه فشردن در صافی صورت می گیرد.

پالم در ایران

طرح مطالعاتی جایگزینی روغن پالم به جای سایر روغن‌های وارداتی در کشور ما از سال 1362 آغاز گردید و بالاخره ورود روغن پالم در کشور از سال 1368 آغاز شد. در سال 1368 طبق پیشنهاد اداره نظارت بر مواد غذایی کشور به کارخانه های روغن نباتی کشور مجوز داده شد که روغن پالم پالایش شده را به روغن های جامد نباتی اضافه کنند مشروط به اینکه میزان اسید های چرب اشباع لوریک، استئاریک و پالمتیک بیش از 20% نشود. مقدار کمی روغن پالم در فرآورده های لبنی پر چرب با مجوز سازمان غذا و دارو و پروانه سازمان ملی استاندارد ایران استفاده می شود که این میزان متناسب با استاندارد های جهانی است. امروزه استفاده از روغن گیاهی پالم در تولید روغن های خوراکی همچون نباتی و گیاهی از جایگاه ویژه ای برخوردار است و روغن پالم پایه اصلی تمام روغن های خوراکی را تشکیل می دهد که هیچ کدام مضر نیستند و مصرف آنها حتی مجاز است. کارخانجات لبنی برای تولید محصولات لبنی پرچرب برای مصرف کنندگانی که با مشکل کلسترول و گرفتگی عروق مواجه هستند، از روغن های گیاهی همچون روغن پالم استفاده می کنند. براساس نیاز مصرف کنندگان برای تهیه محصولات لبنی پرچرب به جای پایه چربی حیوانی از پایه چربی گیاهی استفاده می شود که این امر در تمام دنیا مرسوم است و استفاده روغن پالم هیچ مشکلی ندارد. میزان استفاده از این روغن در صنایع لبنی براساس ضوابط تعیین شده از سوی سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد و طبق استانداردهای جهانی است. به طور معمول قیمت روغن گیاهی از روغن حیوانی ارزان تر است اما استفاده از این روغن در صنایع لبنی ربطی به نرخ آن ندارد بلکه این اقدام تنها با هدف پاسخ به تقاضای مصرف کنندگان صورت می گیرد، کیفیت روغن پالم از دیگر روغن های گیاهی کمتر نیست.

در راستای تولید محصولات لبنی کم چرب، انجمن صنایع لبنی ایران تقاضای تدوین استاندارد انواع روغن های گیاهی در صنعت لبنیات را پیشنهاد داد و هم اکنون این موضوع در حال تدوین است که امیدواریم به زودی در اختیار کارخانجات فرآوری محصولات لبنی قرار گیرد. براساس این استاندارد، صنایع می توانند از انواع روغن های گیاهی همچون زیتون، سویا، آفتابگردان و پالم در فرآوری محصولات لبنی براساس تقاضای مصرف کنندگان استفاده کنند.لبنیات پرچرب در کشور با روغن های پالم برای قوام دادن و مزه دار کردن چرب می شوند و حاوی مقادیر زیادی اسید چرب اشباع هستند که برای سلامت مضر است بنابراین ترجیح آن است که شیر کم چرب مصرف شود. اضافه کردن چربی گیاهی به لبنیات و شیرهای پرچرب در کارخانه های تولید لبنیات کار غیر قانونی نیست اما این حق مردم است که بدانند این میزان چربی در لبنیات و شیر، چربی خود شیر نیست و به آن چربی پالم اضافه شده است. روغن پالم یا نخل ۵۰ درصد اسید پالمیتیک دارد که یک اسید چرب اشباع شده است و به همین دلیل تصور می شود روغن پالم یک نوع روغن هیپرکلسترولمیک است. در صنایع غذایی افزودن چربی پالم گیاهی به لبنیات در فرایند تولید معمولا انجام می شود و تولیدکنندگان محصولات لبنی با استانداردهای موجود صنایع غذایی به گرفتن چربی اشباع شیر اقدام می کنند بنابراین مصرف کنندگان لبنیات پرچرب باید بدانند که چربی شیر موجود را نمی خورند بلکه روغن پالم اضافه شده به شیر را میل می کنند. اضافه کردن چربی گیاهی به لبنیات به دلیل اسیدهای چرب مشکل زاست زیرا مصرف بیش از حد چربی های اشباع شده می تواند به بالا رفتن کلسترول خون و در نتیجه به بیماری قلبی منجر شود.
استفاده از روغن نباتی در تولید محصولات لبنی از سال های قبل انجام شده و مشکلی هم نداشته است. هیچ محصول لبنی بدون مجوز استاندارد و وزارت بهداشت تولید نمی شود هرچند این موضوع که در همه محصولات لبنی پرچرب به جای چربی شیر از روغن استفاده می شود، عمومیت نداشته و حرف نادرستی است. درصد لبنیات پرچرب تولیدی با روغن چندان بالا نیست. در برخی از محصولات لبنی به جای چربی شیر از روغن استفاده می شود که این کار نیز طبق استاندارد و مجوزهای مربوطه انجام می شود و مشتری نیز از طریق اطلاعات درج شده روی بسته بندی از این موضوع آگاه است. در زمینه استفاده از روغن به جای چربی شیر برای تولید لبنیات پرمصرف فقط موضوع قیمت مطرح نیست، بلکه مباحثی مانند طعم و ذائقه موردپسند مشتریان هم مطرح است.در حال حاضر تنها پنیر خامه ای، پنیر تازه و اخیرا شیرخشک طبق مجوز کمیته ملی استاندارد می توانند دارای چربی گیاهی باشند و برای آنها استانداردهای مربوطه نیز تدوین شده است. در هر محصول لبنی در صورت استفاده از روغن نوع آن مشخص شده است. علت صدور مجوز استفاده از روغن گیاهی در تولید محصولات لبنی این است که روغن گیاهی دارای کلسترول کمتری بوده و در دنیا نیز استفاده از این روغن مرسوم است. در حال حاضر استفاده از روغن نارگیل و هسته پالم در تولید محصولات لبنی ممنوع است البته قرار است ظرف چند روز آینده درباره سازماندهی چربی گیاهی در محصولات لبنی و غیرلبنی در کمیته استاندارد تصمیم گیری شود

روغن نخل و خطر سکته قلبی!

روغن پالم یا نخل نوعی روغن گیاهی است که از مغز میوه نخل روغنی استخراج می‌شود.به‌کارگیری روغن نخل به‌عنوان سوخت گیاهی از چند سال اخیر، موجب افزایش تقاضای جهانی و در نتیجه افزایش قیمت آن هم شده‌است. کشور مالزی بزرگ‌ترین تولیدکننده روغن نخل در دنیا است . و در اکثر خیابانهای شهرهای مالزی این درخت به فراوانی دیده می شود.مثل همه روغن های گیاهی روغن نخل حاوی کلسترول نیست اگرچه مصرف چربی اشباع شده کلسترول LDL و HDLرا افزایش می دهد.روغن نخل یک ماده رایج پخت و پز در کمربند استوایی، افریقا،اسیای جنوب شرقی و بخش هایی از برزیل است.در دیگر نقاط جهان برای پایین اوردن هزینه ها در صنایع غذایی تجاری و پایداری بالا اکسیداتیو (اشباع) محصول تصفیه شده برای سرخ کردن هم استفاده می شود.

با این حال مطالعاتی در سال 2009 انجام شد که نشان داد ممکن است روغن نخل جایگزین مناسبی به دلیل داشتن چربی های ترانس برای افراد با سطح بالا LDL نیست. استفاده از روغن نخل نگرانی هایی را برای گروه های فعال محیط زیست ایجاد کرده است. میزان زیاد روغن ها در درختان باعث جذب سرمایه گذاران برای سود دهی شده است که این منجر به از بین رفتن جنگل های مالزی و اندونزی به منظور ایجاد فضا برای کشت خالص روغن خرما شده است.روغن پالم از اسیدهای چرب و گلیسرول مثل همه چربی ها تشکیل شده است. بر خلاف تمام چربی ها اسیدهای چرب اشباع فراوانی دارند که در دمای اتاق جامد هستند. روغن پالم اسم خود را از اسید چرب اشباع c16 یالمتیک اسید گرفته است.اسید اوئیک اشباع شده نیز تشکیل دهنده روغن نخل است. به گفته ی سازمان بهداشت جهانی شواهد قانع کننده ای است که نشان می دهد مصرف پالمتیک اسید احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهد. بنابراین آن را به عنوان اسیدهای چرب ترانس در طبقه بندی قرار می دهند. چربی های ترانس نیز در دمای اتاق جامداند

آنتی اکسیدان های روغن پالم قرمز مثل توکوتری نولز و کاروتنوئیدها به دلیل خواص درمانی که ادعا می شد به مواد غذایی و لوازم آرایش اضافه می شد و هم اکنون هم در مواد آرایشی خانمها استفاده می شود و قسمت اعظم تولیدات آرایشی به روغن پالم وابسته است. مطالعاتی در سال 2009 میزان انتشار اکرول را آزمایش کرد. نشان داد که یک محصول سمی و بد بود حاصل از تجزیه گلیسرول از قسمت عمیق سرخ کردن سیب زمینی در روغن پالم قرمز و زیتون و روغن آفتابگردان اشباع نشده حاصل می شود.در حال حاضر روغن پالم به عنوان «روغن گیاهی» یا «چربی گیاهی» بر روی برچسب های مواد غذایی در اتحادیه اروپا (EU) ذکر شده است. از سال 2015 زیر نظر اتحادیه اروپا در بسته بندی مواد غذایی دیگر اجازه استفاده از اصطلاح کلی «چربی گیاهی» یا «روغن گیاهی» در فهرست مواد تشکیل دهنده داده نخواهد شد. تولید کننده ی مواد غذایی باید نوع خاص چربی گیاهی را استفاده می کند شامل روغن پالم را ذکر کند.

سایر کاربردها: سوخت زیستی

روغن نخل را می توان به عنوان بیودیزل (سوخت زیستی) که آن هم معمولا به عنوان روغن پالم متیل استر شناخته شده است استفاده کرد.روغن پالم متیل استر از طریق یک فرایند به نام تبادل استری ایجاد شده است. سوخت زیستی روغن پالم معمولا برای ساخت بیودیزل روغن پالم مخلوط با سایر سوخت ها مخلوط می شود. بیو دیزل روغن پالم استاندارد N14212 اروپا را برای سوخت زیستی دریافت کرد. بزرگ ترین واحد تولید بیو دیزل روغن پالم در جهان در سال 2011 فنلاند بود که روغن بیو دیزل گیاهی را در سنگاپور افتتاح کرد.

بمب ناپالم

نمک های آلومینیوم اسید پالمتیک و اسید نفتنیک در طول جنگ جهانی دوم برای تولید بمب ناپالم با هم ترکیب شده بودند و نام یکی از معروفترین بمبهای آتش زا تا چند دهه قبل بود.

مضرات مصرف روغن پالم
روغن پالم نوعی روغن گیاهی است که مقدار اسید چرب اشباع آن حداقل 50 درصد است.روغن‌های جامد نباتی یا روغن‌هایی مثل پالم دارای اسید چرب اشباع بالا هستند، چنین روغن‌هایی می‌توانند باعث بالا رفتن چربی خون، افزایش کلسترول بد و در نهایت موجب گرفتگی و انسداد عروق شوند و این در حالی است که بیماری‌های قلبی و عروقی از مهمترین علل مرگ هستند.روغن‌های مورد استفاده در سبد غذایی افراد باید حداقل زیر 2 درصد اسید چرب اشباع و ترانس داشته باشند.در مصرف لبنیات هم باید از شیر با چربی کمتر از 2.5 درصد استفاده شود و حتی در صورت عدم استفاده از روغن پالم در شیر پرچرب، به دلیل مضرات چربی‌های حیوانی بهتر است که شیر و لبنیات پرچرب از سبد غذایی حذف شود. به دلیل بالا رفتن قیمت روغن های دیگر نسبت به روغن پالم، سهم واردات این روغن نسبت به سایر روغن‌ها نیز در دو سال اخیر افزایش یافت.
متاسفانه در سال های اخیر واردات روغن پالم به دلیل ارزان تر بودن آن افزایش یافته است. این روغن با افزایش کلسترول بد خون (LDL) در نهایت تنگی و انسداد عروق و سکته های قلبی را به همراه دارد. روغن پالم دارای بیشترین میزان اسید چرب اشباع یعنی حدود ۵۰ درصد است. این روغن حتی اگر از نوع پالم اولئین وسوپر اولئین وارد کشور شود که ادعا می شود سالم تر است در حدود ۳۰ درصد اسید چرب اشباع دارد که حداقل زیان مصرف آن انسداد وتنگی عروق و بیماری های قلبی عروقی است که در حال حاضر مهم ترین علت مرگ و میر در کشور به شمار می رود. مسئولان باید هزینه های صرفه جویی شده برای واردات روغن ارزان قیمت و بی کیفیت را با هزینه های سنگینی که برای مراقبت ودرمان بیماری های قلبی عروقی به کشور تحمیل می شود مقایسه کرده و با اصلاح سیاستگذاری در واردات مواد غذایی اقدامات جدی تری برای تامین وحفظ سلامت تغذیه ای جامعه انجام دهند. امروزه موضوع روغن های خوراکی و ارتباط آن با سلامت مردم کشورمان مورد بحث خاص و عام است که منجر به بروز برخوردهای متفاوت از سوی مصرف کنندگان و تولیدکنندگان روغن ها و صنایع مصرفی شده است.وزارت بهداشت باید با ورود به موضوع افزودن روغن پالم به شیرهای خوراکی و بررسی دقیق و علمی موضوع زمینه رفع نگرانی مردم را فراهم کند. با توجه به تائید کارشناسان تغذیه، روغن پالم اسید چرب اشباع شده بالایی داراست که حداقل زیان آن انسداد و تنگی عروق و بیماری های قلبی عروقی است که در حال حاضر مهم ترین علت مرگ و میر کشور به شمار می رود. از این رو ضرورت دارد وزارت بهداشت با هدف تنویر افکار عمومی با ورود به موضوع رسما اعلام کند که آیا وجود روغن پالم در شیرهای خوراکی پرچرب منطبق بر استانداردهای صنایع غذایی است یا خیر و چنانچه از ناحیه مصرف این گونه محصولات زیانی متوجه مصرف کنندگان است، اقدامات لازم را معمول دارد.

هرچند افزودن پالم به لبنیات از سوی تولیدکنندگان برای بالا بردن سود کارخانه های خود امری مردود است اما زودتر از این باید جلوی این فعالیت گرفته می شد. تا هم اکنون جامعه با افت شدید مصرف مواد لبنی روبرو نشود.زمزمه وجود روغن پالم در شیر و سایر مواد لبنی از سالها پیش شنیده می شد و زمانی که وزیر بهداشت به عنوان یک مقام رسمی آن را اعلام کرد، مهر تأییدی بود به زمزمه های گذشته. اما این روزها فقط وجود روغن پالم در شیر نیست که ذهن جامعه را درگیر خود کرده است. بلکه وجود روغن پالم در روغن های غذایی، آبیاری سبزی با فاضلاب، آبلیموهای تقلبی، قوطی رب هایی که با کدو پر می شوند، پرورش ماهی در آب های آلوده و آبمیوه هایی که سرشار از اسانس هستند امنیت غذایی جامعه را به مخاطره برده اند. صنایع غذایی ما نیازمند بازنگری در استانداردهای خود و به روز کردن آن است تا بتوان امنیت غذایی جامعه را تامین کرد و مردم فارغ از هزاران مسئله دیگر از این باب آسوده خاطر باشند و گرنه اگر به دنبال رفع دغدغه ذهنی مردم نباشیم شاید به همین زودیها بحران غذایی به ما سلام کند.با توجه به اینکه مصرف شیر از مصارف روزانه مردم جامعه است باید مورد نظارت دقیق‌تری قرار گیرد، چرا که هر گونه کوتاهی و وجود آلودگی در لبنیات مورد استفاده عموم جامعه، تبعات خطرناک و جبران‌ناپذیری دارد.

عواملی که بلای جان ایرانیان شده است

معلوم نیست چرا این‌قدر که نگران آلودگی هوا و پارازیت و گرانی مسکن و ماشین و طلا هستیم به فکر بدن عزیزمان نیستیم! همه دائم انتقاد می‌کنیم که وای چه خبر شده و این چه مملکتی است و چرا و چرا و چرا؟ اما یک سوزن به خودمان نمی‌زنیم که این چه سبک زندگی است که داریم پی می‌گیریم؟ حدود 39 درصد مردان و 49 درصد زنان 15 تا 49 ساله کشور اضافه وزن دارند. در گروه سنی 45 تا 65 ساله اضافه وزن در زنان 70 درصد و در مردان حدود 57 درصد است.

به همین راحتی و به همین سادگی، در مرز هشدار قرار گرفته‌ایم و اصلا برایمان مهم نیست که هم چاق شده‌ایم هم شکم‌پرست شده‌ایم هم بدون تحرک شده‌ایم و هم...در خیابان که حضور یافتید فقط به مغازه‎ها نگاه کنید تا دستتان بیاید شلوغ ترین مغازه‌ها در هر ساعتی و هر روزی و هر فصلی، فست فودها و رستوارن‌ها هستند! واقعا چه بلایی سر اعتقادات و اصول زندگی ما آمده است؟ مگر نه اینکه کمی قبل‌تر، غذای بیرون و رستوران تنها برای گاهی اوقات خوب بود و اغلب خودمان غذا طبخ می‌کردیم و بازهم اغلب شب‌ها سبک غذا می‎خوردیم.

حالا چه شده که فراموش کردیم که چه دینی داریم و چه آئینی؟
مرگ سالی 150 هزار ایرانی با هفت منشا مشترک،خبری نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت.مرگی که به دلیل سبک غلط زندگی ایرانی‌ها بلای جان آنها شده است.در محل کار که نشسته‌اید،از میان همکارانتان تعدادی دیابت دارند،عده‌ای از فشار خون بالا خسته شده‌اند،دیگری نفسش بالا نمی‌آید،بس که سیگار می‌کشد و دیگری از چاقی رنج می‌برد.اینها به عدم توجه دولت و دستگاه‌های مربوطه برنمی‌گردد یا اگر آنها هم مقصر باشند،این بار نمی‌توان نقش مردم را در عدم توجه به سلامت خودشان نادیده گرفت، وقتی بزرگ‌ترین تفریح این روزهایشان رفتن به رستوران و زدن یک چلوکباب چرب به بدن است یا خوردن سوسیس و کالباس و پیتزا که دیگر نیازی به ثابت کردن ضررهایش نیست.

«در شرایط گذار اپیدمیولوژیک بیماری‌ها،هفت عامل خطر منشأ بیش از 150 هزار مرگ سالانه در کشور معرفی می‌شوند،عواملی که مردم کم و بیش با آنها آشنا هستند؛سیگار،قلیان،تغذیه ناسالم،کم تحرکی، چاقی، فشار خون، قند خون بالا و کلسترول خون بالا.»

این هفت عامل، عواملی هستند که همه مردم کم و بیش با آنها آشنا هستند. سیگار از جمله این عوامل خطر است؛ این درحالیست که حدود 15 درصد مردم کشور یعنی حدود 5 میلیون و 300 هزار نفر استعمال سیگار دارند که البته با اضافه کردن قلیانی‌ها، آمار افرادی که استعمال دخانیات دارند، بالاتر می‌رود.وی تغذیه ناسالم، کم تحرکی، چاقی، فشار خون، قند خون بالا و کلسترول خون بالا را از دیگر عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر خواند و افزود: در مجموع این هفت عامل خطر به همراه افسردگی (به عنوان عامل خطر برای خودکشی) حدود 70 درصد بیماری‌ها را سبب می‌شوند. به این ترتیب درصورت کنترل این هفت عامل، خطر ابتلای مردم به بیماری‌های مزمن کاهش می‌یابد.

براساس مطالعات انجام شده در کشور 30 درصد مردان و 36 درصد زنان 25 تا 64 سال کشور دارای کلسترول بالا هستند. و  یکی از دلایل عمده چاقی و اضافه وزن در درصد بالایی از جمعیت کشور تغییرات در الگوی مصرف غذایی مردم است، فست فودها، سرخ کردن بیش از حد غذا، مصرف شیر و ماست پرچرب باعث چاقی و بالا رفتن کلسترول و LDL در خون می‌شود.

انواع چیپس و پفک و نوشابه‌های گازدار جزو موادغذایی مضر سلامت هستندو نباید تبلیغ شوند اما اکنون شاهدیم که تبلیغاتی که از تلویزیون پخش می‌شود که نشان می‌دهد جوانان یا سالمندان چیپس می‌خورند و مردم را در این راستا تشویق کرده که نتیجه‌ای جز بالا رفتن مصرف نمک و روغن ندارد. ما تنقلات سنتی مفیدی داریم که به فراموشی سپرده شده مثلاً انواع خشکبار، گندمک، شاهدانه و برنجک که ارزش غذایی بسیار دارد و اگر به صورت بهداشتی بسته‌بندی شوند جایگزین خوبی در بازار خواهند بود. در عین حال  عرقیات سنتی کم شیرین، آبمیوه تازه خانگی و دوغ کم نمک و بدون گاز هم جایگزین مناسبی برای نوشابه‌های گازدار است.

بر اساس مدل‌سازی انجام شده، تا سال 1404 حدود 70درصد بیماری‌های کشور به حوزه بیماری‌های غیرواگیر مربوط است و مابقی آن به حوادث و بیماری‌های واگیر از جمله «اچ‌ای‌وی» خواهد بود.ایران نیز مانند دیگر کشورهای در حال توسعه سه نوع اپیدمی بیماری را در خود جای داده است؛ اپیدمی بیماری‌های غیرواگیر، اپیدمی بیماری‌های واگیر نظیر ایدز و هپاتیت و اپیدمی مسائل و آسیب‌های اجتماعی. این سه نوع اپیدمی روی یکدیگر اثر هم افزایی دارند. بر این اساس به منظور انجام مداخلات اثربخش روی هر یک از این مسائل و بیماری‌ها، لازم است همزمان اقدامات مربوطه در سایر موارد نیز به کار گرفته شود؛ چرا که در غیر این صورت مداخلات کم اثر خواهد بود.

به عنوان مثال در فرد مبتلا به آسیب‌ اجتماعی اگر در زمینه کاهش این آسیب وی اقدامی صورت نگیرد، نمی‌توان مداخله موثری هم درباره بیماری‌های غیرواگیر وی انجام داد بیماری‌هایی نظیر سرطان‌ها، دیابت، فشار خون، چاقی، بیماری‌های ژنتیکی، آسم، بیماری‌های دهان و دندان، بیماری‌های کلیوی و اسکلتی - عضلانی از جمله مهم‌ترین بیماری‌های حوزه غیرواگیر میباشندکه جهت کنترل این بیماری‌ها از سال‌های گذشته برنامه‌های متعددی آغاز شده است.از جمله این برنامه‌ها می‌توان به غربالگری و مراقبت دیابت، فشار خون و پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان اشاره کرد که حداقل 30 درصد جمعیت کشور را تحت پوشش دارند.»

«سبک سالم زندگی از فعالیت‌های بین بخشی است،که فقط در عملکرد وزارت بهداشت خلاصه نمی‌شود.وزارت کشاورزی،بخش‌هایی که در امر بازرگانی کار می‌کنند،وزارت ورزش و جوانان،وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری‌ها همه اینها در ایجاد بستر لازم برای جلوگیری از بیماری‌های غیرواگیر نقش دارند.تا وقتی که شهرهای ما از سوخت‌های فسیلی آلوده می‌شود،تا وقتی که در قهوه خانه‌ها استفاده از قلیان آزاد است که می‌تواند ضررهایی به مراتب بیشتر از سیگار داشته باشد،تا زمانی که بهای دخانیات در کشور از هزینه یک ساعت استخر ارزان‌تر است،اینها همه باعث می‌شوند در واقع نوع تفریحات جوانان ما به سمت تفریحات ایستا و کمتر سالم تغییر پیدا کند،این مسائل نیاز به یک فعالیت بین بخشی دارد.

وزارت بهداشت به تنهایی نمی‌تواند جلوی عرضه قلیان در قهوه خانه‌ها را بگیرد. در دولت قبلی با این که مصوبه‌ای هم در این زمینه وجود داشت،منتهی به انحای مختلف قهوه خانه‌ها از زیر بار اجرای عدم عرضه قلیان فرار کردند،متاسفانه در حال حاضر استفاده از بدترین نوع قلیان،که تنباکوهای عطری است،در بین برخی از جوانان و حتی نوجوانان ما به یک خرده فرهنگ تبدیل شده است،که آثار سو بسیار شدیدی دارد.به صورت علمی ثابت شده است که یک دفعه استفاده از قلیان مانند مصرف یک پاکت سیگار می‌تواند بیماری زا باشد.»

در خیابان‌ها اگر نگاه کنیم تعداد فست فود‌ها و پیتزا فروشی‌ها از تعداد ورزشگاه‌ها هم بیشتر است،حتی آن رستوران‌های سنتی هم که در آن غذای ایرانی و کمتر مضر طبخ می‌شود به علت این که قیمتشان گران در می‌آید دارند جایشان را به فست فود‌ها می‌دهند.این موضوع نشان‌دهنده این است که باید بخش‌های دیگر حاکمیت هم به این مسئله وارد شوند،که سبک غلط زندگی بلای جان ایرانیان شده است.»

«سوخت‌های فسیلی مشکل دار،آلودگی شهرها و ترافیک هیچ کدام به تنهایی در ید قدرت وزارت بهداشت نیست،بلکه وزارت بهداشت مثل دروازه‌بان یک تیم فوتبال هست که دفاع ضعیفی دارد و با اوج حملات از تیم مقابل که آسیب زاهای متفاوت جسمی و روانی باشند،روبه‌رو است.بنابراین این مسئله فقط از سوی وزارت بهداشت حل نمی‌شود،باید دید جامعی روی آن باشد.از وزارت ارشاد تا بقیه سازمان‌ها در تغییر سبک زندگی ایرانیان و اهمیت جان مردم مسئول هستند.وقتی صداوسیما به عنوان یک رسانه عمومی می‌آید و پفک،چیپس،نوشابه و بستنی تبلیغ می‌کند.وقتی می‌گوید:بستنی از شیر بهتر است! بستنی‌ای که با افزودنی‌های غیرطبیعی درست می‌شود.خب چه انتظاری می‌توان داشت.»

بوفه‌های مدارس پایگاهی برای ترویج تغذیه نامناسب

در رابطه با آموزش غلط شیوه تغذیه در جامعه،تنها تبلیغات صداوسیما مقصر نیست.موادغذایی که در بوفه‌های مدارس توزیع می‌شود،نیز یکی دیگر از شیوه‌های غلط تغذیه در ایران است که گریبان دانش‌آموزان را گرفته است. «در بسیاری از مدارس در سطح شهر،بوفه‌هایی داریم که موادغذایی ناسالم می‌فروشند،به‌ویژه در مدارس غیر انتفاعی که نظارت بر آنها کمتر است،ساندویچ کالباس و سوسیس و حتی پیتزا در بعضی از بوفه‌های مدارس به فروش می‌رسد.فروش نوشابه در بوفه‌های مدارس چه معنی دارد جز این که ترویج آشکار تغذیه ناسالم است.وقتی در بسیاری از بوفه‌ها شیر ندارند چرا باید نوشابه فروخته شود؟!

فرهنگ خانواده‌ها هم باید تغییر کند.اکنون از نظر علمی ثابت شده است استفاده از تنقلات زیر هفت سالگی کاملا ممنوع است،زیرا ذائقه فرد را تغییر می‌دهد و فرد سیستم مغزی و هیپوتالاموسش به غذاهای چاق کننده،پرنمک و پر شیرینی عادت می‌کند و این عادت غذایی برای همه عمر با اینها خواهد ماند.میزان واردات شکر متاسفانه هرساله دارد در کشور ما افزایش می‌یابد و میزان واردات و تولید روغن‌هایی که در واقع غیر اشباع هستند و شدیدا برای سلامتی زیان آورند دارد زیاد می‌شود.از سویی دیگر،به خاطر افزایش قیمت‌ها سرانه مصرف لبنیات در حال پایین آمدن است.»

نحوه شهرنشینی باعث تغییر سبک زندگی

مسائل پیچیده فرهنگی باعث تغییر سبک زندگی ایرانی‌ها شده است.این تغییر سبک فاکتورهای زیادی دارد.نحوه زندگی،شهرنشینی،تبلیغات نامناسب،حتی ترویج زندگی‌های غربی که با فرهنگ ما متفاوت است،باعث این عوض شدن سبک زندگی و مشکلاتش شده است.

 ذائقه فرزندان تعیین کننده سلامت غذا!

تغییر فرهنگی که براساس اشتها عمل می‌کند خطرناک است «این فرهنگی است که به غذاهای چرب،شیرین و پر نمک علاقه دارد.غیر از این موضوعات پدیده فرزند سالاری که حاصل طبیعی کنترل شدید موالید طی چند سال اخیر در ایران است،باعث شده است ذائقه فرزندان تعیین کننده‌ترین نکته در سبد غذایی خانوار باشد،و به جای نگاه کردن به ارزش‌های غذایی و روش‌های علمی برای تعیین سبد خانوار در واقع ذائقه بچه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.

به صورت کلی در حال حاضر 60 درصد مسائل بهداشتی مسائل بین بخشی است که از وزارت کشاورزی،صداوسیما، وزارت بهداشت، بازرگانی و...در آن موثر هستند. باید بدانیم دادن مجوز به این همه فست فود در شهرها چه نتیجه‌ای دارد؟دادن مجوز به قهوه خانه‌ها برای ارائه قلیان چه کمکی به اقتصاد کشور می‌کند که به آن بی‌توجه هستند و سلامت انسان‌ها را ندیده می‌گیرند.» زندگی ایرانیان عوض شده است.اینجا شرق آسیا نیست که ماهی و سبزیجات جزو اصلی زندگی باشند.قلیان جزو تفریحات است و فست فود جزو لذیذترین غذاها به شمار می‌رود.اما اینها تفریحاتی است که با جان ایرانیان سرو کار دارد و بلای جانشان شده است.

غذاهایی که آلودگی هوا را دفع می‌کنند

مواد غذایی حاوی ویتامین‌هایD، C، E، کاروتنوئیدها و سلنیم آنتی‌اکسیدان هستند و می‌توانند سموم ناشی از آلودگی هوا را از بدن خارج کنند. این مواد در شیر، زرده تخم‌مرغ، روغن‌های گیاهی، جوانه گندم، سبزیجات پهن‌برگ، کلم بروکلی، اسفناج، کاهو و زردآلو وجود دارد.هنگامی که هیدروکربنهای ناشی از سوختن ناقص مواد سوختی در هوا پخش شوند، اصطلاحا می‌‌گویند هوا آلوده است. از سوختن موادی چون بنزین و گازوئیل، فلزات سنگین مثل سرب که سرطانزاست در هوا منتشر می‌شوند. قرمز شدن چشمها، سرفه و احساس تنگی نفس از علائم شایع در زمان افزایش سطح آلودگی هوا است. از عوارض آلودگی شدید هوا نمی‌توان در امان ماند اما با تدابیری می‌توان اثرات آن را کم کرد.مهم‌ترین مواد آلوده‌کننده هوا شامل مونوکسید کربی، دی‌اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن‌دار، هیروکربن‌های سوخته نشده، ذرات ریز معلق، برمید سرب و سایر ترکیبات سربی است.برخی افراد و گروه‌های سنی مانند کودکان، سالمندان، مادران باردار و مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی بیش از سایرین از آلودگی هوا آسیب می بینند و باید در چنین شرایطی اخطارهای لازم به این گروه‌ها داده شود.افراد مبتلا به دیابت دو برابر افراد دیگر در معرض مشکلات قلبی ناشی از آلودگی هوا قرار دارند. از  طرفی افراد بالای 75 سال به شدت در معرض آسیب‌های قلبی عروقی هستند.

کودکان نیز از گروه‌های مهم در خطرند و قرار گرفتن در هوای مملو از دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید نیتروژن موجب افزایش 300 درصدی بروز علایم مزمن تنفسی در میان آنان خواهد شد کودکان دو ساله در معرض سطوح بالاتری از آلاینده‌های هوا، به احتمال زیاد از خس خس، عفونت گوش، بینی، گلو، و آنفلوآنزا و سرماخوردگی جدی رنج می‌برند.اگرچه سیستم دفاعی بدن سلولها را از آسیب‌های بیرونی محافظت می‌کند، اما آلودگی‌های محیطی باعث تضعیف بدن و در نتیجه تخریب ساختمان و عملکرد سلول‌های بدن توسط رادیکال‌های آزاد می‌شود. در مقابل آنتی‌اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که جلوی عمل رادیکال‌های آزاد را گرفته و مانع از تخریب سلول‌های حیاتی بدن خواهند شد. یکی از دلایل ایجاد رادیکال‌های آزاد در بدن، ورود هوای آلوده به ریه‌هاست. آنتی‌اکسیدان‌ها با اتصال به رادیکال‌های آزاد موجب خنثی شدن آنها می‌شوند.در مورد نقش تغذیه در کاهش عوارض ناشی از آلودگی هوا، تحقیقات زیادی در ایران انجام نشده اما می‌توان بر مبنای مطالعات محدود داخلی و تحقیقات انجام شده در دیگر جوامع نشان داد که با تغذیه سالم و هوشمندانه می‌شود به میزان زیادی جلوی عوارض ناشی از آلودگی را گرفت.منابع غذایی آنتی‌اکسیدانی عبارتند از ویتامین‌های E، C، کاروتنوئیدها، سلنیوم و پلی‌فلنول‌ها، برای کم شدن مضرات آلودگی هوا، مصرف غذاهایی شامل ویتامین E و ویتامین D پیشنهاد می‌شود.

ویتامین E در روغن‌های گیاهی، گردو، بادام، زیتون، جوانه گندم، جگر و سبزیجات دارای برگ سبز و پهن برگ مانند کلم بروکلی، اسفناج و کاهو موجود است. این ویتامین از قلب و مغز در برابر آلاینده‌ها محافظت کرده، از ابتلا به سرطان به میزان زیادی جلوگیری می‌کند و ایمنی بدن را هم افزایش می‌دهد.ویتامین D هم در شیر، کره و زرده تخم‌مرغ وجود دارد. شیر سرشار از فسفر و منیزیم است و بدن را در مقابل مسمومیت ناشی از قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها مصون می‌سازد. مصرف لبنیات پروبیوتیک تاثیر به مراتب بیشتری دارد.علاوه بر این، در شرایط آلودگی هوا مصرف غذاهایی که حاوی آنتی‌اکسیدان‌های سلنیوم و بتاکاروتن‌اند توصیه می‌شود.سبزیجاتی مثل اسفناج، کلم، کدو تنبل، طالبی، انبه، فلفل و  زردآلو حاوی بتاکاروتن هستند. سلنیوم را هم می‌توان در نان و غلات سبوس‌دار و غذاهای دریایی یافت.همچنین ویتامین C آنتی‌اکسیدان دیگری است که می‌تواند به دفع سربی که با هوای آلوده وارد بدن ما شده کمک کند که از منابع آن می‌توان به انواع مرکبات، کلم‌ها، طالبی و خربزه، فلفل دلمه‌‌ای، اسفناج، سیب‌زمینی و شلغم اشاره کرد. در آخر نوشیدن آب کافی، کاهش مصرف فست‌فودها و نمک نیز فراموش نشود.