خطرات استفاده از مکملهای تزریقی

در طول تاریخ بسیاری از داروهای گیاهی و صنعتی برای افزایش توانایی جسمی و ورزشی مورد استفاده قرار گرفته اند و هر کدام پس از مدتی بخاطر عوارض جانبی مختلف کنار گذاشته اند و هنوز اکسیر موثر و بی خطری پیدا نشده است.

برخی ورزشکاران از حدود 40 سال پیش از هورمونهای جنسی مردانه و مشتقات آنها برای نیروزایی استفاده میکرده اند که امروزه بسیاری دچار عوارض آنها از جمله سرطان کبد شده اند.اخیراً داروهای جدیدتری مورد استفاده برخی ورزشکاران قرار میگیرد که هنوز حتی اثر بخشی آنها در افزایش نیروی جسمی مورد مطالعه علمی دقیق قرار نگرفته است و عوارض بسیاری از آنها هنوز ناشناخته اند.به همین دلیل برای حفظ سلامت جسمی ورزشکاران و پیشگیری از عوارضی که آنان ناآگاهانه دچار میشوند،کمیته بین المللی المپیک استفاده بسیاری از آنها را ممنوع کرده است و آزمایشات متعددی برای اطمینان از این امر برروی ورزشکاران رقابتهای رسمی انجام میدهد.

کاربرد غیر مجاز داروها در ورزش(دوپینگ)

تاریخچه:

به معنی آیین غسل تعمید مسیحی گرفته شده است.قدمت doop دوپینگ از واژه های هلندی دوپینگ در ورزش به دو هزار سال قبل از میلاد برمیگردد،جایی که هومر در نوشته های خود به مصرف قارچهای غنی از پروتئین توسط گروهی از ورزشکاران یونان باستان اشاره نموده است.کاربرد واژه دوپینگ کمتر از صد سال قدمت دارد.نخستین مورد مرگ بر اثر مصرف دارو در سال 1886 میلادی در یک مسابقه محلی دوچرخه سواری اتفاق افتاد.در سال 1910 میلادی دوپینگ برای اولین بار جنبه رسمی و قانونی پیدا کرد بطوریکه در این سال،در یک مسابقه اسب سواری،اسبهای مسابقه از نظر مصرف مواد نیروزا مورد آزمایش قرار گرفتند.در المپیک 1954 گزارشاتی مبنی بر استفاده از دارو توسط ورزشکاران شوروی سابق انتشار یافت.مرگ کورت انمار جانسون دوچرخه سوار دانمارکی در سال 1960 رم خبری تکان دهنده برای جهان ورزش بود.تا اینکه اولین آزمایشات دارویی در المپیک به سال 1968 در المپیک زمستانی فرانسه به عمل آمد.

تعریف:طبق تعریف کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک دوپینگ عبارتست از تجویز یا مصرف یک ماده خارجی-یا ماده درون زای بدن،با مقادیر غیر عادی و یا راه استعمال غیر طبیعی توسط شخص سالم با هدف افزایش کارآیی ورزشی.از سوی دیگر در سالهای اخید پدیده ای بنام«پارا دوپینگ» نیز پا به عرصه وجود نهاده است که عبارتست از دادن دارو به یک ورزشکار توسط حریف جهت کاهش کارآیی وی و یا بدنام کردن ورزشکار .

دوپینگ در عصر جدید:در سالهای اخیر همگام با پیشرفت دانش پزشکی و داروسازی در کنار استفاده صحیحی از کشفیات روزافزون ای علوم،متاسفانه عده ای با افراد سودجویانه استفاده نابجا از داروها را در جامعه اشاعه میدهند.یکی از عرصه های این سودجویی کاربرد غیر از داروها در ورزش و ترویج آن بوده است که اهداف اقتصادی،اجتماعی و حتی سیاسی در ورای این موارد استفاده نابجا وجود دارد.موارد فراوان خلع مدال،عوارض زیانبار گسترده جسمی و روحی گزارش شده از ورزشکاران و بالاخره موارد مرگ و میر قابل توجه ناشی از ارتکاب دوپینگ،حاکی از گسترش تکان دهنده این ضد ارزش در صحنه ورزش میباشد.در سال1981 یک بررسی در بین دانش آموزان ورزشکار آمریکایی نشان داد که 80 درصد افراد تحت مطالعه حداقل یک مورد سابقه استفاده از الکل،20 درصد از آنها سابقه مصرف ماری جوانا و 2 درصد از لین افراد تجربه مصرف استروئیدهای آنابولیزان را داشته اند.در یک بررسی دیگر بر روی رشته های دیگر ورزشی کمترین میزان کاربرد داروها در رشته هاکی روی چمن و بیشترین میزان کاربرد در رشته های وزنه برداری و دومیدانی ثبت شده است.در حال حاضر تمامی سازمانهای اجرایی ورزش و در راس آنها کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک که از سال 1976 فعالیت رسمی خود را شروع کرده مسئولیت مبارزه با دوپینگ را در سراسر جهان برعهده دارند.این سازمانها تدوین و انتشار فهرستهایی همراه با تجدید نظر مداوم را در برنامه کار خود قرار داده اند و به انتشار این فهرستها همراه با انتشارات آموزشی دیگر و نیز انجام آزمایشات دارویی روی نمونه های گرفته شده از ورزشکاران نسبت به ریشه کنی دوپینگ اقدام مینمایند.

کاربرد غیر مجاز داروها در جوانان

دوران جوانی:مرحله قدرت و آسیب پذیری زیاد شناخته شده است.طغیان احساسات جوانی و طلب شهرت و مقام میتواند جوانان ورزشکار را در برخی از موارد تشویق به کاربرد غیر مجاز دارو نماید.در نتیجه یک مطالعه بر روی جوامع غربی،داروها و موارد کاربرد غیرمجاز،برحسب میزان مصرف آنها به ترتیب الکل،ماری جوآنا،دخانیات،آمفتامین ها،داروهای توهم زا و کوکائین،ویتامین ها و بالاخره استروئیدهای آنابولیزان گزارش شده اند.

به دلیل حساسیت سنی ویژه،ایجاد مقاومت درونی در جوانان از طریق ارائه آموزشهای مفید در خصوص داروها و عوارض مخاطره آمیز آنها،بهتر از منع مستقیم و اعمال مجازاتهای شدید است،گرچه اتخاذ شیوه های قانونی نیز در جای خود در مورد افراد ضرورت دارد.

دلایل منع دوپینگ

دوپینگ خود به دلایل اساسی زیر ممنوع شناخته شده است:

دلایل فیزیکی:کاربرد داروها طیفی از اثرات جانبی ناخواسته و زیانبار را برای بدن فرد بر جای می گذاردکه می توانند در پاره ای از موارد برگشت ناپذیر باشد و از این رو،صدمات جبران ناپذیری را یر روی سلامتی ورزشکار وارد نمایند.

دلایل اخلاقی: دوپینگ با اهداف عالیه ورزش که سالم سازی جسم و روح میباشد منافات دارد.از طرف دیگر این پدیده زمینه ای برای کشانده شدن چوانان ورزشکار بسوی بلای خانمانسوز اعتیاد را فراهم می آورد.

دلایل قانونی: دوپینگ به دلیل ایجاد برتری غیر منصفانه در صحنه ورزش،بر خلاف مقررات جاری سازمانهای اجرایی ورزش می باشد و ارتکاب آن جرم شناخته میشود.

قوانین جاری:

همچنین که در بخشهای پیشین ذکر شد اتکا به مقررات و اعمال مجازاتهای شدید برای مرتکبین دوپینگ،در کنار برنامه های مدون آموزشی و پرورشی فکری جوانان ورزشکار برای مبارزه با این ضد ارزش ضروری میباشد.سازمانهایی نظیر کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک،کمیته المپیک ایالات متحده و سایر سازمانهای اجرایی و بین المللی،همگی با محکوم نمودن دوپینگ در ورزش،مقررات خاصی را در مسابقات تحت پوشش خود به مرحله اجرا گذاشته اندو در قالب این مقررات مجازاتهای ویژه ای را نیز جهت مرتکبین دوپینگ پیش بینی کرده اند.

با تمایز بین استفاده آگاهانه و عمدی از یک سوء مصرف غیرآگاهانه در قالب فرمولهای دارویی درمانی(نظیر وجود داروهای ممنوعه در فرمولهای ضد سرماخوردگی یا ضد اسهال)مجازاتهای خود را چنین اعلام نموده است:

دوپینگ آگاهانه

سه سال محرومیت از شرکت در مسابقات رسمی برای اولین مورد تخلف.

محرومیت مادام العمر از شرکت در مسابقات رسمی برای دومین مورد تخلف.

دوپینگ غیر آگاهانه

سه ماه محرومیت از شرکت در مسابقات رسمی برای اولین مورد تخلف.

دو سال محرومیت از شرکت در مسابقات رسمی برای دومین مورد تخلف.

لازم به ذکر است که در تمامی موارد فوق الذکر،اگر فرد خاصی موفق به دریافت مدال شده باشد مدال وی باز پس گرفته میشود.

داروهای دوپینگ

از دیدگاه کلی سه گروه از داروها توسط ورزشکاران مورد استفاده نابجا قرار میگیرند که عبارتند از:

1-داروهای نیروزا که توسط ورزشکار بطور آگاهانه برای افزایش کارآیی ورزشی مورد استفاده قرار میگیرد مانند استروئیدهای آنابولیزان

2-داروهای درمانی که توسط ورزشکار یا پزشک معالج وی بطور آگاهانه و یا ناآگاهانه در قالب نسخه های درمانی مورد استفاده واقع میشوند،طبق مقررات برخی از این داروها نظیر داروهای ضد احتقان مقاد سمپاتیک و داروهای ضد اسهال و یا کورتیکواستروئیدهای موضعی،در صورتی که قبل از مسابقه توسط پزشک تیم،مصرف آنها به اطلاع کمیته برگزار کننده رسیده باشد،مجاز شمرده میشوند.

3-داروهای نشئه آور که برای ایجاد حالت خوشی کاذب و عدم احساس خستگی و تنشهای روحی توسط ورزشکار مصرف میشوند نظیر الکل و ماری جوآنا.

بر اساس نظر مصرف پنج گروه از داروها توسط ورزشکاران در مسابقات ورزشی ممنوع میباشد که عبارتند از: محرکهای سیستم اعصاب مرکزی- ضد دردهای مخدر- استروئیدهای آنابولیزان- داروهای مدر- مسدودکننده های گیرنده های بتاآدرنرژیک

داروهای محرکهای سیستم اعصاب مرکزی:

این داروها در درمان جهت افزایش هوشیاری،رفع خستگی،کاهش اشتها،درمان برخی اختلالات خواب آلودگی و نیز در فزون فعالیتی کودکان بکار میروند.داروهایی از این دسته که در ورزش مورد استفاده نابجا قرار میگیرند،شامل کوکائین،آمفتامین،کافئین و پروپانول آمین هستند.طبق بررسی های بعمل آمده بیش از میلیونها نفر از جوانان کوکائین مصرف میکنند.محرکهای سیستم اعصاب مرکزی توسط ورزشکاران برای افزایش میزان انرژی،دقت و تمرکز حواس،تحریک رفتاری و بالابردن سطح هوشیاری استفاده میشوند.این داروها در حدود 20 درصد از مجموع سوءاستفاده های دارویی را بخود اختصاص میدهند.

کوکائین برای اولین بار توسط فروید جهت درمان دسته ای از اختلالات عصبی بکار رفت،اما بدلیل بروز عوارض جانبی خطرناک و کشف داروهای جدیدتر با خصوصیات برتر،بزودی کنار گذاشته شد.کوکائین ابتدا ایجاد حالت سرخوشی و نشئه و پس از آن حالت ناامیدی مینماید.سرعت انعکاسهای محیطی فرد در پاسخ به دارو بالا رفته ولی در کنار آن،فشار خون و تعدادضربان قلب نیز بطور قابل توجهی افزایش می یابد.از عوارض جانبی کوکائین میتوان به کاهش هماهنگی حرکات،هیجان،بی خوابی،بی قراری،اضطراب،جنون،سکته های قلبی و نارسایی احتقانی قلب اشاره کرد.

به عنوان نمونه مرگ لین بیاس ستاره بسکتبال دانشگاه مریلند آمریکا و دان راجرز فوتبالیست آمریکایی در سال1986 بر اثر اسید وزلاکتیک ناشی از مصرف کوکائین بوده است.آمفتامینها گروه دیگری از این دسته داروها هستند.سرآغاز دوپینگ در وزرشهای نوین با این داروها بوده است.این داروها توسط ورزشکاران جهت کاهش احساس خستگی،افزایش انعکاسهای محیطی و تمرکز حواس،حالت تهاجمی و بالاخره کاهش وزن استفاده میشوند.

بدلیل عدم احساس خستگی توسط ورزشکاران این خطر وجود دارد که این افراد ساعت های متمادی به فعالیت بدنی ادامه داده و عوارض جبران ناپذیری به بدن آنان وارد آید.عوارض قلبی و عروقی،اختلالات انعقاد خون،خشونت و بی رحمی،اعتیاد،تحریک عصبی و گرمازدگی از اثرات ناخواسته این داروها هستند.مرگ کورت انمار جانسون دوچرخه سوار دانمارکی در المپیک 1960 رم در اثر مصرف آمفتامین بوده است.

فتیل پروپانوئل آمین،محرک دیگر سیستم عصبی مرکزی است که در فرمولهای ضدسرما خوردگی جهت رفع احتقان و آبریزش دستگاه تنفسی فوقانی استفاده میشود.این دارو بدلیل،بروز اثرات سمی در مقادیر مصرف بالا کمتر توسط ورزشکاران استفاده شده است.از عوارض جانبی این دارو میتوان به افزایش فشار خون،حملات صرعی،آریتمی قلبی و حتی افزایش احتمال سکته قلبی اشاره کرد.

داروی دیگر محرک سیستم اعصاب مرکزی،کافئین است.کافئین ماده ای از گروه متیل گزانتین ها میباشد که در چای و قهوه بفراوانی وجود دارد.این دارو،علاوه بر خصوصیات کلی تحریک سیستم اعصاب مرکزی بدلیل افزایش مصرف اسیدهای چرب،میتواند انرژی زا هم باشد.کافئین در ترکیب برخی از داروهای مسکن و ضد سرماخوردگی وجود دارد.

در ورزشهای استقامتی،برخی از ورزشکاران از این دارو استفاده میکنند.از عوارض ناخواسته این دارو علاوه بر عوارض کلی،خاصیت مددی،آریتمی قلبی،عدم هماهنگی اعمال دقیق و برهم زدن وضعیت خواب و بیداری را میتوان نام برد.بدلیل وجود کافئین در ترکیب نوشیدنیها معمولی غلظت مجازی معدل12 میکروگرم بر میلی لیتر از این دارو در ادرار تعیین شده است که بالاتر از آن دوپینگ محسوب میشود.

داروهای مدر:

این داروها شامل دسته گسترده ای از ترکیبات شیمیایی با اثر مشترک افزایش میزان دفع ادرار میباشد.داروهای مدر در مواردی نظیر گلوکوم،قلیایی کردن ادرار،آلکالوزمتابولیک،کوه گرفتکی حاد،ادم حاد ریوی،افزایش کلسیم خون،مسمومیت با یونهای مختلف،نارسایی حاد کلیوی،افزایش اسید اوریک خون،فشار خون بالا،نارسایی احتقانی قلبی و دیابت بی مزه کاربرد درمانی دارند.مصرف نابجای داروهای مدر در ورزش بدلیل اثر کاهش وزن ناشی از آنهاست که در رشته هایی نظیر کشتی،وزنه برداری،بوکس،ورزشهای رزمی و قایق رانی مطلوبست به علاوه این داروها برای رقیق کردن ادرار و فرار از نتیجه آزمایشات مثبت سایر داروهای مورد استفاده در دوپینگ بکار میروند.از عوارض ناخواسته این داروها،بهم خوردن تعادل آب و الکترولیتهای بدن(که برای حفظ حیات بسیار ضروری است)و مخاطرات قلبی-عروقی،عصبی و متابولیک ناشی از آن قابل ذکر است.

استروئیدهای آنابولیزان:

استروئیدهای آنابولیزان،مشتقات هورمونهای مردانه یا تستوسترون میباشد که در مقایسه با خود تستوسترون(هورمون مردساز)دارای اثرات آنابولیک بیشتر و اثرات مردانه(آندروژنیک)کمتر هستند.مصارف درمانی این گروه دارویی،شامل اختلالات عملکرد غدد جنسی مردانه،کم خونی،سرطان پستان(به عنوان داروی کمکی)آنژیوادم ارثی و آندومتریوز(بیماری زنان)،تاخیر در رشد استئوپروز(پوکی استخوان)،سوختگی و جراحی میباشد.برای درمان کوتاه مدت از انواع خوراکی نظیر متیل تستوسترون و جهت درمان بلند مدت از انواع تزریقی مانند ناندرولون استفاده میشود.نخستین گزارشات حاکی از کاربرد نابجای این داروها در ورزش به سال1950 مربوط میشود تا جایی که گروهی از وزنه برداران و بدنسازان مرتکب دوپینگ با این داروها شده بودند.پس از آن درخشش وزنه برداران روسی را در المپیک 1960 به مصرف داروهایی از این دسته نسبت دادند. استروئیدهای آنابولیزان در سال 1974 به فهرست داروهای ممنوعه اضافه شدند.

بدلیل احتمال مصرف نابجای هورمون تستوسترون توسط ورزشکاران برای فرار از نتایج آزمایش مثبت در سال1684 نسبت غلظت ادراری تستوسترون به ابی تستوسترون معادل6 به1 بعنوان حد مجاز شناخته شد و بالاتر از آن،نشانگر مصرف تستوسترون خارجی قلمداد گردید.(زیرا این ترکیب در بدن یک فرد عادی وجود دارد)خلع مدال طلای بن جانسون دونده کانادایی در المپیک1988 سئول به دلیل مصرف نابجای داروی استانوزولول و ده ها مورد دیگر از این دست نشانگر وسعت مصرف این داروها در ورزش امروز میباشد.این داروها توسط ورزشکاران جهت افزایش کارآیی ورزشی،حجم و قدرت عضلانی،ایجاد ظاهری درشت و خشن نما و بالاخره افزایش حالت تهاجمی و کاهش احساس خستگی استفاده میشوند.بیشترین میزان مصرف این داروها در رشته های بدنسازی،دومیدانی،کشتی،وزنه برداری و فوتبال گزارش شده است.اولین گروه از اثرات جانبی این داروها،عوارض مردانه(اندروژنی)ناشی از آنها است که شامل پیدایش و افزایش جوش صورت،طاسی،تحلیل رفتن شور جنسی،تحلیل بیضه ها،تحریک پذیری،حالت تهاجمی،ژنیکوماستی(بزرگ شدن پستانها) ایجاد صفات مردانه در زنان و بالاخره عقیمی میباشد.عوارض عضلانی اسکلتی این داروها شامل تسریع بسته شدن اپی فیز استخوان ها(خط رشد) در دوران نوجوانی و جوانی و بنابراین رکورد رشد،افزایش احتمال در رفتگی استخوان،عدم تناسب عضله با زردپی و بالاخره تخریب مفاصل میباشد.

استروئیدهای آنابولیزان پس از بسته شدن اپی فیز تاثیری بر روی رشد استخوان ها ندارند.عوارض کبدی استروئیدهای آنابولیزان گسترده بوده و در زمره عوارض بلند مدت و خطرناک این داروها میباشد.این عوارض در هنگام مصرف انواع خوراکی داروها بیشتر دیده میشوند و امروزه بدلیل روی آوردن ورزشکاران به این نوع از داروها به لحاظ دفع سریعتر آنها نسبت به انواع تزریقی،متاسفانه مبزان مصرف نوع خوراکی بالا رفته است.اثر بر روی متابولیسم (سوخت و ساز)کبدی داروها و استروئیدهای درون زا،احتباس صفرا و یرقان انسدادی،نارسایی کبدی،تخریب بافت کبد و بالاخره سرطان های خوش خیم و بدخیم از جمله عوارض کبدی این داروها هستند که زمان بروز آنهاحتی تا22 سال بعد از مصرف دارو نیز گزارش شده است.دسته بندی عوارض جانبی داروهای آنابولیزان،بر روی کلیه و پروستات ایجاد میشوند که مهم ترین آنها بزرگ شدن پروستات و سرطان پروستات و سرطان کلیه هستند.از جمله مهم ترین عوارض قلبی-عروقی و خونی استروئیدهای آنابولیزان که به فراوانی مشاهده میشوند و بدین ترتیب افزایش احتمال بروز سکته قلبی(انفارکتوس میوکارد) و سکته مغزی،افزایش میزان انعقاد خون و افزایش تعداد سلولهای خون (پنی سیتمی) قابل ذکر هستند.علاوه بر اثرات جسمانی فوق الذکر،دسته ای از اثرات روحی-روانی نظیر افسردگی،هیجان،جنون و بالاخره اعتیاد نیز در اثر مصرف این داروها ایجاد می شوند.

هورمونهای نیروزا ، تهدیدی علیه سلامت

مصرف موادی غیر قانونی و دوپینگ محسوب می شود که معیارهای زیر را داشته باشد:

عملکرد جسمی ورزشکاران را بهبود بخشند،

سلامت ورزشکاران را به خطر اندازند

مغایر روحیه ورزشکاری باشند.

مهم ترین مواد و روش های دوپینگ عبارتند از: اریتروپویتین (ای پی او) " ای پی او" هورمونی است که به صورت طبیعی در بدن انسان تولید و از کلیه ها دفع می شود. ورزشکاران با تزریق بیش از اندازه این هورمون، تمرکز گلبول های قرمز بدن و عملکرد هوازی شان را افزایش می دهند. استفاده بیش از حد این هورمون می تواند سبب غلیظ شدن خون، ابتلا به بیماری های قلب و عروق، سکته مغزی، حملات قلبی و مرگ شود. داروهای استروییدی آنابولیک این داروها شبیه تستوسترون (هورمون مردانه) هستند و بر رشد ماهیچه ها و افزایش قدرت آنها تاثیر می گذارند. این داروها سبب افزایش فشار خون، نارسایی کبد، کاهش توان جنسی و نارسایی کلیه می شوند. هورمون رشد نام دیگر این هورمون " سوماتوتروپین " است. تزریق این هورمون سبب رشد بیش از اندازه استخوان و ماهیچه و بهبود عملکرد ورزشی می شود. دیورتیکس از این ماده برای مخفی نگه داشتن مصرف داروهای نیروزا استفاده می شود. ناقل های اکسیژن سنتتیک یکی از معروفترین ناقل های اکسیژن سنتتیک " پرفلوروکربن ها " نام دارند. مصرف این مواد سبب افزایش ظرفیت اکسیژن رسانی خون می شوند. عوارض جانبی این مواد بروز عفونت های حاد خونی و بیماری های قلب و عروق است.

چند توصیه پزشکی - ورزشی به بانوان

پیشگیری از چاقی ولاغری

تفاوت‌های فیزیولوژیکی و هورمونی زنان و مردان:این تفاوت‌ها باعث شده است که مردان توان هوازی بیشتری داشته باشند. از طرفی حجم قلب و وضعیت عضلانی در این افراد بیشتر است که همین تفاوت‌ها شامل طول قد و اندام‌هایی مثل لگن، زانو و آرنج است، باعث تفاوت الگوهای پیشنهادی برای ورزش زنان می‌شود.

 یکی از مهم‌ترین مشکلات زنان در میانسالی ابتلا به پوکی استخوان است. در این سن و بعد از یائسگی، به علت تغییرات هورمونی استخوان‌ها به شدت شکننده و ضعیف می‌شوند و ممکن است با کوچک‌ترین ضربه شکستگی ایجاد شود. به همین دلیل برای تراکم استخوان بهتر و جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان باید از همان سنین کودکی دختران را به انجام ورزش و تحرک ترغیب کرد و با برنامه‌های ورزشی شامل ورزش‌های متحمل وزن و مصرف کافی لبنیات از بروز این بیماری جلوگیری کرد.

 یکی از شایع‌ترین صدمات در زنان، آسیب دیدگی‌ رباط صلیبی قدامی است. معمولا دختران دیرتر از پسران و از سن ۱۲ – ۱۱ سالگی که در حال قد کشیدن هستند شروع به ورزش و فعالیت می‌کنند، در این سن عضلات و تاندون‌ها در حال کشش هستند و همین فعالیت‌ها ممکن است باعث ایجاد صدمات ریز و به تدریج و بروز شکستگی‌ها و مشکلات تاندونی در آنها شود.

 در بیشتر جوامع زنان - به خصوص زنان خانه دار – از فعالیت بدنی کمی برخوردارند و انگیزه تحرک در این قشر وجود ندارد که دلیل آن هم می‌تواند کمبود امکانات باشد. کم تحرکی باعث بروز چاقی می‌شود که همین اضافه وزن مقاومت فرد به انسولین را افزایش می‌دهد. به طور کلی در همه این موارد ورزش علاوه بر پیشگیری از چاقی، نقش درمانی هم خواهد داشت. بیشتر افرادی که دیابت نوع دو دارند می‌توانند با یک برنامه ورزشی مناسب و تغذیه صحیح قند خون خود را کنترل کنند.

تأثیر ورزش در پیشگیری از چاقی و درمان آن+دانلود

تاثیر ورزش در پیشگیری از چاقی ولاغری

کل انرژی مصرفی روزانه را به سه قسمت تقسیم می‌کنیم: مصرف انرژی در حالت استراحت، مصرف انرژی بعد از صرف غذا و مصرف انرژی بعد از فعالیت بدنی. در زمان استراحت، ۶۰ تا ۷۰ درصد از کل انرژی بدن مصرف می‌شود و مقدار آن در هر ساعت، حدود یک کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن است.

متغیرترین میزان مصرف انرژی، در زمان فعالیت بدنی است. این میزان در افراد کم‌تحرک ۱۰ تا ۱۵ درصد و در افراد فعال ۳۰ تا ۴۰ درصد از کل انرژی مصرفی را تشکیل می‌دهد.

ورزش از دو طریق موجب مصرف انرژی در بدن می‌شود: یکی افزایش میزان سوخت در زمان ورزش و دیگری افزایش مقدار مصرف انرژی در زمان استراحتِ بعد از خاتمهٔ ورزش. برای مورد دوم یک مثال می‌آوریم: فعالیت بدنی با شدت متوسط به مدت ده دقیقه، می‌تواند مصرف انرژی بدن را در حالت استراحت ۵ تا ۱۵ درصد به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت افزایش دهد. در ورزشکاران، میزان مصرف انرژی در زمان استراحت ۵ تا ۲۰ درصد بالاتر از افراد عادی است. بنابراین، یکی از مهم‌ترین فواید ورزش و فعالیت جسمانی بالاتر رفتن میزان مصرف انرژی فرد فعال در زمان استراحت است. بنابراین، این باور افراد پرخور که ورزش و فعالیت بدنی باعث افزایش اشتهای آنها می‌شود غلط است. هیچ منبع علمی این مطلب را تأیید نمی‌کند.

برعکس، ورزش سنگین موجب افزایش برخی مواد در بدن و کاهش تمایل فرد به خوردن می‌شود. یعنی با کاهش موقتی اشتها روبه‌رو می‌شویم.

در زمان استراحت، ۵۰ درصد از انرژی لازم برای سوخت و ساز بدن را چربی‌ها و بقیه را مواد قندی تأمین می‌کنند. در ورزش‌های سبک، همچنان چربی‌ها این وظیفه را بر عهده دارند. اما با افزایش شدت ورزش، سوخت و ساز قندها مشخص‌تر می‌شود. به همین دلیل است که متخصصان ورزش‌های سبک را برای کاهش وزن مفیدتر می‌دانند. شاید تعجب‌برانگیز باشد که صرف مدت زمانی بسیار اندک، مثلاً حداقل روزی یک ساعت فعالیت بدنی به مدت ده روز، برای افزایش سوخت چربی بدن در حالت استراحت کافی است. برای رسیدن به این هدف در افراد سالمند، به هشت هفته زمان نیاز داریم.

یکی دیگر از فواید ورزش افزایش ظرفیت تنفس عضلات است، یعنی افراد ورزشکار دیرتر از سایرین خسته می‌شوند.

ورزش از دو طریق موجب مصرف انرژی در بدن میشود: یکی افزایش میزان سوخت در زمان ورزش و دیگری افزایش مقدار مصرف انرژی در زمان استراحت بعد از خاتمه ورزش.

برای مثال فعالیت بدنی با شدت متوسط به مدت ده دقیقه، می تواند مصرف انرژی بدن را در حالت استراحت ۵تا۱۵درصد به مدت ۲۴تا۴۸ساعت افزایش دهد.بنابراین یکی از مهمترین فوائد ورزش و فعالیت جسمانی بالاتر رفتن میزان مصرف انرژی فرد فعال در زمان استراحت است. این باور افراد پرخور که ورزش و فعالیت باعث افزایش اشتهای آنها می شود غلط است و هیچ منبع علمی این مطلب را تائید نمی کند. برعکس، ورزش سنگین موجب افزایش برخی مواد در بدن و کاهش تمایل فرد به خوردن می شود.

نیاز به آب واملاح در ورزش

ورزش های تناسب اندام هوازی

پرورش اندام

اهمییت ورزش

اهمییت ورزش2

تأثیر ورزش در پیشگیری از چاق

تأثیر ورزش در پیشگیری از چاقی2

بدنسازی در ورزش کاراته

دوپینگ در ورزش و شناخت انواع دارو های نیروزا+دانلود

فعالیت های برای تناسب اندام

تعریف دوپینگ :

طبق تعریف کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک دوپینگ عبارتست از تجویز یا مصرف یک ماده خارجی-یا ماده درون زای بدن،با مقادیر غیر عادی و یا راه استعمال غیر طبیعی توسط شخص سالم با هدف افزایش کارآیی ورزشی.

دوپینگ به معنای استفاده از مواد متعلق به گروه داروهای ممنوع،محدود شده و یا استفاده از روشهای گوناگون غیرمجازی میباشد.به قول خوان آنتونیو سامارانش رئیس کمیته بین المللی المپیک،دوپینگ نوعی تقلب است که از جنبه های مختلف منجر به انحطاط و مرگ میشود:

مرگ فیزیولوژیک چرا که دستکاری غیرقانونی در فرایند طبیعی باعث تغییرات شدید و گاهاً برگشت ناپذیری در بدن میشود.

مرگ جسمی نظیر برخی موارد اسف بار مرگ ورزشکارانی  که در سالهای اخیر مشاهده شده است.انحطاط روانی و شخصیتی ناشی از رضایت شخص به تقلب،نادیده انگاشتن توانایی ها و ظرفیت های شخصی و بزرگ کردن ناتوانی ها و معایب.و بالاخره انحطاط اخلاقی به واسطه تعدی فرد از قوانینی که تمام جامعه بشری پابند آن هستند.

از سوی دیگر در سالهای اخید پدیده ای بنام«پارا دوپینگ» نیز پا به عرصه وجود نهاده است که عبارتست از دادن دارو به یک ورزشکار توسط حریف جهت کاهش کارآیی وی و یا بدنام کردن ورزشکار .

دوپینگ در عصر جدید:در سالهای اخیر همگام با پیشرفت دانش پزشکی و داروسازی در کنار استفاده صحیحی از کشفیات روزافزون این علوم،متاسفانه عده ای با افراد سودجویانه استفاده نابجا از داروها را در جامعه اشاعه میدهند.یکی از عرصه های این سودجویی کاربرد غیر از داروها در ورزش و ترویج آن بوده است که اهداف اقتصادی،اجتماعی و حتی سیاسی در ورای این موارد استفاده نابجا وجود دارد.موارد فراوان خلع مدال،عوارض زیانبار گسترده جسمی و روحی گزارش شده از ورزشکاران و بالاخره موارد مرگ و میر قابل توجه ناشی از ارتکاب دوپینگ،حاکی از گسترش تکان دهنده این ضد ارزش در صحنه ورزش میباشد.در سال۱۹۸۱ یک بررسی در بین دانش آموزان ورزشکار آمریکایی نشان داد که ۸۰ درصد افراد تحت مطالعه حداقل یک مورد سابقه استفاده از الکل،۲۰ درصد از آنها سابقه مصرف ماری جوانا و ۲ درصد از این افراد تجربه مصرف استروئیدهای آنابولیزان را داشته اند.در یک بررسی دیگر بر روی رشته های دیگر ورزشی کمترین میزان کاربرد داروها در رشته هاکی روی چمن و بیشترین میزان کاربرد در رشته های وزنه برداری و دومیدانی ثبت شده است.در حال حاضر تمامی سازمانهای اجرایی ورزش و در راس آنها کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک که از سال ۱۹۷۶ فعالیت رسمی خود را شروع کرده مسئولیت مبارزه با دوپینگ را در سراسر جهان برعهده دارند.این سازمانها تدوین و انتشار فهرست هایی همراه با تجدید نظر مداوم را در برنامه کار خود قرار داده اند و به انتشار این فهرستها همراه با انتشارات آموزشی دیگر و نیز انجام آزمایشات دارویی روی نمونه های گرفته شده از ورزشکاران نسبت به ریشه کنی دوپینگ اقدام مینمایند.

دوپینگ در ورزش و شناخت انواع دارو های نیروزا

دوپینگ در ورزش و شناخت انواع دارو های نیروزا2

باورهای غلط درباره بدنسازی

راهنمای بدنسازی

موادنیروزا

مکمل ها

داروهای غیر مجاز

تغذیه ورزشکاران و تأمین انرژی+دانلود

تغذیه ورزشکاران

  یک ورزشکار حرفه ای تا زمانی که نداند چه باید مصرف کند و چگونه و با چه مواد غذایی کلیه نیازهایش را تأمین کند، موفق نخواهد بود. امروز،علم تغذیه یکی از اساسی ترین عوامل موفقیت ورزشکارن است. از اینرو در این بخش مطالب دنباله داری در این زمینه ارائه خواهد شد.

همه انسان ها بی شک بارها و بارها شنیده اند، خوانده اند و می دانند که ورزش برای هر بدنی لازم است. اولین مسابقه المپیک در کشور یونان و بیش تر از 2500 سال قبل برگزار شد. در آن جا جمله معروفی برای اولین بار در مورد اهمیت ورزش در تن درستی برای تمام جهانیان بیان شد که هنوز هم در تمام زبان ها و کشورها رایج می باشد. ترجمه این عبارت در زبان فارسی جمله زیر می باشد:

" عقل سالم در بدن سالم است."

در این شماره به اهمیت تغذیه در ورزش کاران ، تفاوت تغذیه ای و ورزش های مختلف، هم چنین تفاوت تغذیه ای در زمانهای مختلف انجام مسابقات ورزشی و بسیاری سؤالات دیگر که به طور معمول ورزش کاران و ورزش دوستان عزیز بارها به آن برخورد کرده اند، می پردازیم.

 نیاز تغذیه ای انسان شامل انرژی ، پروتئین ها، چربی ها و کربوهیدرات همچنین  مواد معدنی و ویتامین ها است که بطور مفصل هر کدام را توضیح خواهیم داد .

« انرژی »

بدن ما به انرژی نیاز دارد برای :

- متابولیسم پایه

- تنظیم و حفظ حرارت بدن

- کار و فعالیت بدنی

- رشد

- عمل محرک ویژه غذا

متابولیسم پایه

نیاز به انرژی در ورزشکاران و افراد عادی، شباهت و تفاوت ها هایی با یکدیگر دارند. هر دوی آنها در متابولیسم پایه (انرژی است که اساساً برای حفظ حیات سلول ها، فعالیت دستگاه تنفسی، ضربان قلب و انقباض غیرارادی عضلات لازم است)، مشابه هم هستند که در آقایان بالغ، حدود 1700 کالری و در خانم های بالغ، 1600 کالری است.  علاوه بر متابولیسم پایه، هر ورزش کار.

عوامل مؤثر بر متابولیسم پایه عبارتند از:

- سن: متابولیسم پایه از زمان تولد تا دوران پیری به تدریج کاهش می یابد.

- جنس: انرژی مورد نیاز برای متابولیسم پایه در زنان کمتر از مردان است.

-  با فعالیت بدنی مداوم متابولیسم پایه 5 تا 10 درصد کاهش می یابد.

- در مدت خواب متابولیسم پایه کاهش می یابد.

- مواد محرک ( کافئین)، عوامل فیزیکی یا روانی و هورمون ها ( آدرنالین و ترشحات غده تیروئید) بطور قابل توجهی( تا 50 درصد و بیشتر) موجب افزایش متابولیسم پایه می گردند( کشیدن یک نخ سیگار، متابولیسم پایه را 20% افزایش می دهد)

- در برخی حالات مانند نگرانی یا تب متابولیسم پایه بالا می رود( برای مثال به ازاء هر درجه سانتی گراد افزایش دمای بدن متابولیسم پایه 7% افزایش می یابد).

تغذیه ورزشکاران و تأمین انرژی

تغذیه در ورزش تنیس

تغذیه ورزشکاران و تأمین انرژی2

تغذیه ورزشی در دوره دبیرستان

تغذیه ورزشکاران و تأمین انرژی3

تفوات تغذیه در ورزشکاران وافراد عادی

تاریخچه واهداف بدنسازی+دانلود

تاریخچه واهداف بدنسازی

تاریخچه این ورزش به 184 هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد .زمانیکه شخصی بنام میلا کتابی درباره ورزش و وزنه نوشت و در ان خواص این ورزش را در بیست و یک مورد اعلام کرد .ورزشی پرورش اندام  از سال 1936 اغاز شد زمانیکه براوان میلر مجله ای بنام یردیسکن انتشار دادند و 10 سال بود فدراسیون پرورش اندام تاسیس گردید .

اغاز بدنسازی در ایران

در سال 1318 استاد مارک فورلی در اولین سفری که به ایران داشت اولین میله استاندارد وزنه برداری را به ایران اورد و این اغاز می شد برای ورزشی وزنه برداری و بدنسازی در ایران .

در سال 1957 ایران میزبان وزنه برداری شد در این مسابقات قرار شد یک سری مسابقه پرورشی اندام نیز در میان شرکت کنندگان برگزار شود که در این مسابقات مرحوم نامجو توانست مقام اول را کسب کند و حال می بینیم که وزنه برداری ایران و قهرمانان ایرانی در این ورزش در اسیا و حتی جهان حرف های زیادی برای گفتن دارند .

بدنسازی دارای سه نوع استفاده کلی می باشد .

1- بدنسازی با قدرت و فشار بسیار با وزنه های سنگین یا ( پاور لیفتینگ

2- بدنسازی برای پرورش و افزایش حجم ماهیچه ها و زیبایی اندام

3- بدنسازی برای رشد ماهیچه های مورد نیاز برای هر ورزشی که ورزشکار می خواهد انجام دهد

تقسیم بندی بدنها برای پرورش و افزایش حجم ماهیچه و زیبایی اندام

ابتدا برای اینکه یک پرورش اندام کار موفق باشیم باید با نوع بدنها اشنا باشیم تا بتوانیم تمرین و برنامه ریزی درستی داشته باشیم .

ما سه نوع بدن داریم :

1- بدنهای لاغر یا استخوانی که در تمرین این نوع بدنها وزنه های سنگین ترولی در دفعات کمتر در هر ست را انجام می دهیم . بصورتی که پنجاه تا 55% غذاهای انها را غذاهای کربوهیدراتی و چربی تشکیل می دهد و 35% انرا پروتئین تشکیل می دهد این نوع بدنها با استفاده این نوع برنامه غذایی و تمرین در ظرف یک هفته نیم کیلو و وزن ان به بدن انها اضافه می شود .

2- بدنهای چاق یا گوشت دار است در این نوع بدنها ورزشکاران باید وزنه های سبک ترو و با مقدار دفعات بیشتر را انجام دهند .

در هنگام تمرین تعداد ستها را افزایش دهند و استراحت را کمتر کنند در مصرف غذایی این گروه مقدار مصرف کربوهیدات و چربی را پایین می اورند و پروتئین را باید بالا ببرند – و برای پایین آوردن وزن بدن باید این ورزشکاران حدودا روزانه 500 کالری به بدن انرژی برسانند در اینصورت در یک هفته 450 گرم از وزن بدن انها کاسته می شود .

3- بدنهای ورزیده و عضلانی مقدار همه پروتئین ها و چربیها و کربوهیداتها باید به میزان کافی استفاده شود.

برای دانلود کلیک کنید

اصول بهداشت وتغذیه در ورزش+دانلود

فعالیت های برای تناسب اندام

تغذیه مناسب یکی از ارکان سلامت ونشاط نوجوانان می‌باشد و با توجه به اهمیت خاص سلامت نوجوانان و جایگاه مهمی که این گروه درخانواده و جامعه دارند لازم است به انتخاب موادغذایی مناسب ، زمان و میزان مصرف و سن تغذیه آنها توجه کافی مبذول شود و توجه بدان حائز اهمیت است و این دلایل عبارتند از :

_ کودکان و بخصوص نوجوانان و جوانان بدلیل آنکه در مرحله رشد سریع قرار دارند نیازهای تغذیه ایشان اهمیت خاصی دارد و هرنوع اختلال درتغذیه آنان پیش آید می‌تواند موجب وارد آمدن لطمات شدیدی به رشد آنها شود.

2_ عوارضی که به علت عدم رعایت اصول بهداشت و تغذیه غلط درسلامت نوجوانان ایجاد می‌شود چنانچه به سرعت درمان نشود جبران ناپذیر بوده و ممکن است تا آخر عمر گریبان گیر آن باشد

3- نوجوانان درمرحله یادگیری سریع هستند و تغذیه نامناسب یادگیری و حافظه آنها را کاهش می‌دهد و خسارت عظیمی به سلامت جامعه می‌رساند.

4_ نوجوانان آسیب پذیرترازبزرگسالان هستند و اختلالات تغذیه‌ای موجب کاهش قدرت ایمنی آنان شده و آنها را بیمارو ناتوان خواهد ساخت .

امروزه بهداشت و سلامت نوجوانان یک اولویت ملی دربسیاری ازکشورهاست بخصوص جنس مونث آن می‌باشد ودولتها و جوامع بین‌المللی باید سلامت مادران و کودکان و بخصوص نوجوانان رادربالاترین اولویت‌های خود قراردهند و باید مراقبت‌های بهداشتی و تغذیه کافی و و مبارزه با بیماری‌ةای همه‌گیر درجامعه و درسطح وسیع تر فراهم نمودن امکانات آموزشی توجه داشته تا سطح آگاهی خانواده ها را بالا ببرند. درتحقیقی که من به مدت 4 سال داشته‌ام متوجه شدم 80 %  دختران توجه بیشتر به اندام و تغذیه داشته‌اند ولی فقرمالی – عدم آگاهی خانواده‌ها- عدات بد خانوادگی باعث شده است که از تغذیه نامناسب برخوردار باشند.

و استفاده از روش‌های مناسب دراین زمینه می‌تواند مفید و موثر باشد و البته بدیهی است که در بکارگیری این روش‌‌ها اطلاع قبلی والدین و کسب مجوز از ایشان ضروریست و الزامی خواهد بود . ترکیب جمعیت کشور ما درحال حاضر بسیار جوان است و نزدیک به 60 درصد جمعیت ایران کمتر از 24 سال بوده و بدلیل عدم آگاهی آنها ممکن است که در معرض اصطلاحات و آموزه‌های غلط قرار گیرند که باید در این زمینه اقدامات بیشتری کودتا نسل‌های بعد اثرات خوب آموزش مفید و بهداشت و تغذیه‌ای مناسب را تجربه کنند.

تغذیه

 آشنایی با نحوه انتخاب مواد غذایی مناسب ،زمان و میزان مصرف و سن تغذیه دردوران بلوغ غذاهای آن دوره با دوران دیگر زندگی ما فرق می‌کند چون بدن به نیروی بیشتری نیاز دارد ولی چنین افراد با پرخوری باعث افزایش وزن بدن خود شده و چاق می شوند و باید همیشه درحال رژیم باشند و غذا کمتر بخورند .

تغذیه دردوران نوجوانی و بلوغ اهمیت زیادی دارد زیرا نوجوانان و جوانان بدلیل سوخت وساز بالای بدن و فعالیت زیاد به انرژی بیشتری نیاز دارند . و باید گفت که تغذیه باید درست و مناسب باشد و تمام مواد لازم به بدن برسد ، نه نیازی به پرخوری هست و نه احتیاجی به رژیم گرفتن می باشد .

دردوران عادات ماهانه تغذیه خاصی توصیه نمی شود و استفاده از غذای خانواده مناسب است ولی باید توجه داشت یکی از چیزهایی که باید دردوران عادات ماهانه کمتر مصرف کنید نمک است و غذاهای که دارای کافئین هستند خودداری کنیم .

بهتر است معده زیاد پرو سنگین نباشد غذا در 5 تا 6 وعده

-     ولی سبک تر خورده شود که خود برای مدت طولانی گرسنه نماند و انرژی داشته باشد و زود خسته نشود .

-    در دوران عادت ماهانه از غذاهای نفخ دار استفاده نشود و غذاهای که شامل چربی‌ها ، مواد قندی و نشاسته و پروتئین هستند ، استفاده شود البته مصرف زیاد قندهای ساده مثل نوشابه‌های گازدار، شکلات و سایر موادی که فقط انرژی زا هستند و ارزش غذایی ندارند محدود شود و به جای آنها از مواد نشاسته‌ای مانند برنج ، سیب‌زمینی استفاده شود .

«بهداشت ورزش»

آشنایی با تغذیه و نوع فعالیت بدنی

ورزش برای تندرستی و شادمانی جسمی و روانی افراد به خصوص نوجوانان موثر و ضروری است شاید بتوان گفت که ورزش یک راه بسیار خوب برای مبارزه با سستی و تنبلی است که از طرفی دوران بلوغ «مرحله ی جهش» است به این جهت دختران و پسران نوجوانی که ورزش و فعالیت بدنی جسمی بخش مهمی از برنامه آنها را تشکیل می‌دهد و بسیاری ازمسائل نوجوانان دراین سنین از قبیل رفتارهای تند، پرخاشگرانه ، کمرو ، گوشه گیری و اعتماد به نفس پایین داشتن را به وسیله ی شرکت درورزش‌های ، گروهی – فردی می‌‌توان کاهش داد.

ورزش مناسب باعث می شود که نوجوانان دربرابر مشکلات زندگی صبرو تحمل بیشتری داشته باشند اگر نوجوانان بطور منظم شروع به تمرینات بدنی نمایند و به ورزش کردن عادت کنند بربیماری‌های ازجمله «دردهای ناشی از ضعف عضلات و پوکی استخوان »مبتلا نخواهند شد . دردوران عادت ماهانه نیز انجام ورزش های سبک برای دختران و بانوان مانعی ندارد بلکه می تواند تا حدودی مشکلات جسمی و روانی این دوره را تسکین می کنند

بنابراین والدین ، مربیان به دختران نوجوان توصیه  کنند که ورزش و تمرینات سبب نشاط و سلامتی جسمی و روانی آنها خواهد شد و نوجوانان باید بدانند که دربرنامه روزانه خود فعالیت های بدنی را قرار دهند تا از لحاظ بدنی ، تناسب اندام و آمادگی جسمانی از سلامت  بهتری برخوردار باشند . و بسیاری از مسائل روحی نوجوانان از جمله رفتارهای تند و پرخاشگری و..... بوسیله شرکت درفعالیتهای ورزشی کاهش می یابد .

اصول بهداشت وتغذیه در ورزش

اصول بهداشت وتغذیه در ورزش2

اصول بهداشت وتغذیه در ورزش3

بهداشت ورزشی

بهداشت ورزشی2